Йосыф Акчура

татар язучысы, нәшир, журналист, төрек милләтчелеге идеологларының берсе (1876-1935)
(Yosıf Aqçura битеннән юнәлтелде)

Йосыф Акчура, Йосыф Хәсән улы Акчурин — күренекле татар язучысы, нәшир, журналист, төрек милләтчелеге идеологларының берсе.

тат. Yosıf Aqçura
Сурәт
Ватандашлык  Россия империясе
 Госман империясе
 Төркия
Туу датасы 2 декабрь 1876(1876-12-02)[1] яки 2 (14) ноябрь 1876[2]
Туу урыны Сембер, Россия империясе[2]
Үлем датасы 11 март 1935(1935-03-11)[2] (58 яшь)
Үлем урыны Истанбул, Төркия
Җирләнгән урыны Әдирнәкапы зираты[d]
Язма әсәрләр теле төрек теле һәм татар теле
Һөнәр төре сәясәтче, язучы, журналист, университет профессоры, тарихчы, публицист
Эшчәнлек өлкәсе сәясәт[3] һәм тарих[3]
Эш урыны Истанбул университеты, Төркия тарих җәмгыяте[d], Төркия Кызыл ярымае[d][4], «Мөхәммәдия» мәдрәсәсе[2], Казан мөхбире[2], Төркиләр йорты, Әнкара университеты[d][2] һәм Әнкара университеты сәясәт фәннәре факультеты[d]
Башкарган вазыйфа Төркия Бөек милли мәҗлесе әгъзасы[d]
Әлма-матер Күләле хәрби лицее[d], Төркия хәрби академиясе[d], Сәяси фәннәр ирекле мәктәбе[d] һәм Париж университеты[d][2]
Активлык урыны «Вакыт» һәм «Әл-ислах» газетасы[2]
Сәяси фирка әгъзасы Җөмһүрият халык фиркасе, Иттифак әл-Мөслимин[2] һәм Конституцион-демократик фирка[d][2][4]
Катнашучы Бөтенроссия мөселманнарының беренче җыены[d][2], Бөтенроссия мөселманнарының икенче җыены[d][2], Бөтенроссия мөселманнарының өченче җыены[2], Төркия бөек милләт мәҗлесе[d][2] һәм Төркия тарих җәмгыяте[d][2]
Commons Creator бите Yusuf Akçura
 Йосыф Акчура Викиҗыентыкта

Ул 1876 елда Сембер шәһәрендә байлар гаиләсендә туа. Әтисе вафат булганнан соң, әнисе белән Төркиягә күчә. Истанбул шәһәрендә мәктәпне тәмамлый. 1895 елда Harbiye mektebi исемле хәрби мәктәпкә керә. Аннары соң генераль штаб офицерларын әзерләүче курсларга йөри башлый, ләкин аны тәмамламый, чөнки Габделхәмит IIгә каршы хәрәкәттә катнашу сәбәпле аңа үлем җәзасы карары чыгарыла. Соңарак җәза сөргенлек белән алыштырыла. Сөргенлектә ул укытучы булып эшләде.

1899 елда сөргенлектән Туниска кача, аннары Парижга күчә. 1903 елда Акчура Россиягә кайта, ул Казанда яши. «Мөхәммәдия» мәдрәсәсендә тарих укыта, «Казан мөхбире» газетасы баш мөхәррире булып эшли. «Иттифак әл-Мөслимин» оешмасын оештыруда ярдәм итә. 1904 елда Йосыф Акчура төрек телендә «Сәясәтнең өч төре[tr]» (төр. Üç Tarzı Siyaset) исемле мәкалә яза.

1908 елда ул Төркиягә кайта. Монда ул Türk yurdu журналын нәшер итә, Истанбул университетында укыта. Шул ук вакытта «Шура», «Вакыт» гәҗит-журналларында да яза.

Йосыф Акчура Истанбул шәһәренең Әдирнәкапы зиратында күмелгән.

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты Tatarica энциклопедиясе
  3. 3,0 3,1 Чешская национальная авторитетная база данных
  4. 4,0 4,1 Төрек Википедиясе — 2002.

Сылтамалар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү