Тизлек (
аша күрсәтелә, ингл. velocity яки фр. vitesse) — векторлы физик зурлык, ул берәр хисап системасында нинди дә булса ноктага карата күчешнең җитезлеген һәм юнәлешнең хәрәкәтен күрсәтә.
Вакыт буйлап радиус-векторның чыгарылмасына тигез:
Гомуми төшенчә - дүрт-үлчәнешле тизлек яки релятивистик механикада тизлек.
Декарт координатлар системасыҮзгәртү
Декарт координатлар системасында тизлек:
-
, шуңа күрә
-
Шулай итеп:
- .
Дүрт үлчәнешле тизлекҮзгәртү
Релятивистик механикада Дүрт үлчәнешле тизлек кулланыла:
-
биредә с - яктылык тизлеге
Тизлек үзгәрешләреҮзгәртү
Тизлекләр кушуы:
- .
- Релятивистик механикада - Лоренц тигезләмәләре:
-
- Маркеев А. П. Теоретическая механика. — М.: Наука, 1990. — 416 с. — ISBN 5-02-014016-3.
- Старжинский В. М. Теоретическая механика. — М.: Наука, 1980. — 464 с.
- Яковлев В. И. Предыстория аналитической механики. — Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотическая динамика», 2001. — 328 с.