Яңа керәшен конторасы

Яңа керәшен конторасы (рус. Новокрещенская контора) — Идел буеның рус булмаган халыклары (мордва, чувашлар, чирмешләр, арлар, татарлар) өчен 1740 елда оешкан христианлык миссиясе.

Яңа керәшен конторасы
Дәүләт	Россия империясе
Башкала	Зөя
Административ-территориаль берәмлек	Казан губернасы, Түбән Новгород губернасы һәм Нократ губернасы
Башлану вакыты	1740
Тәмамла(н)у вакыты	1764

Тарихы

Контора 1731 елда ук барлыкка килгән Яңа керәшен эшләре комиссиясе нигезендә оештырыла, аның җитәкчелегендә Алексей Раифский тора. Аның үзәге Свияжскида җирле православие монастыре каршында урнашкан була. Миссия рәсми рәвештә Анна Иоановнаның 11 сентябрь указы буенча гамәлгә куела башлый. Миссия башлыгы итеп архимандрит Дмитрий Сеченов билгеләнә, аның җитәкчелеге астында башта 5 кеше (баш идарәче, өч вәгазьче, канцелярия) булган. Миссияне саклау өчен дәүләт солдатлар аерып бирә. Миссия ихтыяҗлары өчен чиркәүләр төзелә һәм чиркәү-приход мәктәпләре (Казан, Алабуга, Чуел, Царевококшайск) оештырыла, алар еш кына русификация коралы буларак кабул ителә. Христианлыкка күчүне хуплау өчен, рекрут вазифасыннан азат итү һәм акчалата премия бирү вәгъдә ителгән.

Яңа керәшен конторасы эшчәнлеге Түбән Новгород губернасының рус булмаган халыкларын руслаштыруга ярдәм итә. 1747 елда бер Нижегород епархиясендә 50 меңнән артык яңа чукынган кеше исәпләнгән.

1753 елда күпчелек чуашлар һәм марилар формаль рәвештә генә чукындырыла. 1764 елда Свияжск конторасы бетерелә, чирмешләр үз диннәрен әйләнеп кайта башлый. XIX гасырда Яңа керәшен конторасының варисы буларак изге Изге Гурийның туганлыгы оеша.

Чыганаклар

• Малов Е. А. «О Новокрещенской конторе» (1878).

Ссылки

• Деятельность Конторы новокрещенских дел на территории Нижегородской губернии в 40—50-е годы XVIII века 2022 елның 22 гыйнвар көнендә архивланган.