Юрий Татевосович Алексанян (әрм. Յուրի Տաթևոսի Ալեքսանյան; 1938 елның 9 июлендә туган) - совет һәм әрмән галиме, иммунолог, медицина фәннәре докторы, профессор, Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең корреспондент әгъзасы (1986), Әрмәнстан Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы (1996). А.Б. Алексанян исемендәге Эпидемиология, вирусология һәм медицина паразитологиясе фәнни-тикшеренү институты директоры (1986-2006).

әрм. Յուրի Տաթևոսի Ալեքսանյան
Җенес ир-ат
Ватандашлык  Әрмәнстан
Туу датасы 9 июль 1938(1938-07-09)
Туу урыны Степанаван[d], Әрмән Совет Социалистик Республикасы, СССР
Үлем датасы 15 август 2023(2023-08-15) (85 яшь)
Һөнәр төре врач-иммунолог, молекуляр биолог
Эшчәнлек өлкәсе Медицина
Әлма-матер Мхитар Гераци исемендәге Ереван дәүләт медицина университеты[d]
Гыйльми дәрәҗә профессор[d]
Академик дәрәҗә медицина фәннәре докторы[d] (1985), профессор (1993) һәм академик[d] (1996)
Бүләкләр
«1941-1945 елларда Бөек Ватан сугышында фидакәр хезмәте өчен» медале «Хезмәт ветераны» медале

Биография үзгәртү

1938 елның 9 июлендә Әрмәнстан ССРның Ереван шәһәрендә туган.

1954-1961 елларда Ереван дәүләт медицина институтында укыган. 1964-1967 елларда СССР Медицина фәннәре академиясенең Микробиология институтының аспирантурасында белемен күтәрә.

1968 елдан 1985 елга кадәр ул Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең Молекуляр биология институтында фәнни-тикшеренү эшендә молекуляр күзәнәк иммунологиясенең тикшеренү лабораториясе мөдире булып эшли.

1986 елдан башлап Алексанян Әрмәнстан ССРның Сәламәтлек саклау министрлыгының Эпидемиология, Вирусология һәм Медицина Паразитологиясе институтында түбәндәге вазифаларны били: 1986 елдан 2006 елга кадәр - әлеге институтның директоры, 2006 елдан - Эпидемиология һәм иммунология фәнни тикшеренүләр лабораториясе җитәкчесе һәм шул ук вакытта 2007 елдан - әлеге фәнни институтның фәнни консультанты [1] [2] [3] [4].

Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше үзгәртү

Ю.Т. Алексанянның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге иммунология өлкәсе, иммун реакцияне чагылдыру һәм шеш күзәнәкләренең иммунологиясе белән бәйле. Ул йогышлы авырулар һәм молекуляр биология эпидемиологиясе өлкәсендә тикшеренүләр алып барган. Ю.Т. Алексанян Микробиологлар, Эпидемиологлар һәм Паразитологлар Союзы советы әгъзасы, Әрмәнстан Сәламәтлек саклау министрлыгының Фәнни медицина советы әгъзасы, Микробиология институтының махсус советлары әгъзасы, Әрмәнстан Милли Сәламәтлек Институты, Россия Табигать белеме академиясенең тулы әгъзасы (2000 елдан), Халыкара Экология фәннәре һәм тормыш куркынычсызлыгы академиясе әгъзасы (2002 елдан), Париждагы "Арарат" Халыкара Академиясенең мактаулы әгъзасы булып тора (2002 елдан). Ю.Т. Алексанян "Әрмәнстанның медицина фәннәре", "Микробиология, эпидемиология һәм иммунология" һәм "Медицина паразитологиясе һәм паразитик авырулар" фәнни журналларының редакция советы әгъзасы вазифаларын да үти.

1967 елда ул "Гомотрансплантация һәм бер катлы культураларда эшкәртү вакытында тычкан карсиномасын иммунобиологик өйрәнү" темасына кандидантык диссертациясе, 1985 елда медицина фәннәре докторы дәрәҗәсе өчен докторлык диссертациясе яклады. 1993 елда ул профессор гыйльми исеменә лаек булды. 1986 елда Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең корреспондент әгъзасы, 1996 елда - Әрмәнстан Милли Фәннәр Академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. Ю.Т. Алексанян ике йөз утыздан артык фәнни хезмәт, шул исәптән утыз монография һәм әйдәп баручы фәнни журналларда күпсанлы фәнни мәкаләләр авторы[1] [2] [3] [4].

Төп хезмәтләре үзгәртү

  • Гомотрансплантация һәм бер катлам культураларда эшкәртү вакытында тычкан карсиномасын иммунобиологик өйрәнү / АМН СССР. - Мәскәү: 1967. - 22 б.
  • Чәчелгән шеш һәм гибрид күзәнәкләренең иммунобиологиясе / Ю. Т. Алексанян; Әрмәнстан ССР Милли фәннәр академиясе, Эксперимент институты. биология. - Ереван: Әрмәнстан ССР Фәннәр академиясе нәшрияты, 1985. - 179 б.
  • Мәдәниятле лимфоцитларның иммун реакциясе һәм кеше моноклоналы антителалар җитештерүче гибридомалар җитештерү: [монография] / Ю. Т. Алексанян, Т. К. Давтян; Сәламәтлек саклау министрлыгы. Әрмәнстан, Эпидемиология, Вирология һәм Мед. паразитология. А. Б. Алексанян. - Ереван: Гитутюн, 1995. - 140 б. [5]

Бүләкләре һәм мактаулы исемнәре үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. 1,0 1,1 1,2 Алексанян, Юрий Татевосович // Национальная академия наук Республики Армения
  2. 2,0 2,1 2,2 Алексанян, Юрий Татевосович. Энциклопедия фонда «Хайазг». 2021-10-30 тикшерелгән.
  3. 3,0 3,1 Айриян А. П. Армянские учёные-медики. - Ереван, 1998 — 276 с. — ISBN 99930-1-001-7
  4. 4,0 4,1 ЮРИЙ ТАТЕВОСОВИЧ АЛЕКСАНЯН (К 70-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ)(үле сылтама) / ЭПИДЕМИОЛОГИЯ И ИНФЕКЦИОННЫЕ БОЛЕЗНИ // ОАО "Медицина", Москва: №6 — 2008. — С.60-61
  5. Алексанян, Юрий Татевосович // Российская государственная библиотека

Әдәбият үзгәртү

  • Айриян А.П. Әрмәнстанның медицина галимнәре. - Ереван, 1998 - 276 б. - ISBN 99930-1-001-7