Мин төшенчәсе, Кемлек (иҗтимагый фәннәр), Үзаң, Үзбәяләү һәм Үзбилгеләү төшенчәләре белән бутамагыз.

Шәхси кемлек
Берәр шәхеснең вакытның төрле мизгелләрендә яши бирүе өчен нәрсә кирәк?

Фәлсәфәдә, шәхси кемлек (шулай ук шәхси кемлекнең идентификациясе яки шәхесне идентификацияләү ) — шәхеснең үз-үзенә таба мөнәсәбәте турындагы сорауга җавап.

Үз-үзен шәхес буларак тануның табигате яши биргән теорияләрнең берсе белән дә тулысынча аңлатылмый. Шәхеснең кемлеге турындагы сорауга җавап биргәндә, замандаш фәлсәфәчеләр күбрәк релятивизм теориясенә яки лингвистик билгесезлек мәсләгенә мөрәҗәгать итәләр.[1].

Билгеләмә

үзгәртү

Идентификацияләү турындагы сорау — предметның үз-үзенә таба мөнәсәбәте мәсәләсе. Шулай ук, шәхси кемлекне идентификацияләү шул ук мөнәсәбәт, ләкин шәхесләргә карата.

Сорауның мантыйк ягыннан тасвирланмасы:

a = b булганда ∀t (P(a, t) ↔ P(b, t))

Вакытның t0 мизгелендәге шәхесне нәрсә аркасында t1 мизгелендәге шәхес белән бер икәнен расларга була?

Башкача әйткәндә: «Каралган объектны (субъектны) уникаль ясаучы, табигать кануны яки мантыйкка кебек тышкы көч тәэсире астында „үзгәртелә алмаган“ нәрсә бармы[2]

Бу сорау өстендә уйлаган күп фәлсәфәчеләр, шәхеснең ничек вакыт аркылы сакланыла алуын аңларга, ягъни шәхеснең төп аспектларын (кирәкле һәм җитәрлек шартларны) билгеләргә теләгәннәр иде.[3] Бу мәсьәләдә тарихи яктан тәнгә, психологияга[4] һәм мийгә[5] бәйле критерийлар барлыкка килделәр.

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. Johnston, Mark, Hempel Lectures, Princeton University(ингл.)
  2. Этот вопрос был затронут А. Азимовым (Двухсотлетний человек) и О. Брайном (Искусственный разум)
  3. Stanford Encyclopedia of Philosophy(ингл.)
  4. Nozick, «Personal Identity Through Time», Personal Identity (Martin & Barresi), Blackwell (2006)(ингл.)
  5. Williams, «The Self and the Future», Personal Identity (Martin & Barresi), Blackwell (2006)(ингл.)

Сылтамалар

үзгәртү

Шулай ук карагыз

үзгәртү