Француз Гвианасы
Гвиана (еш кына Француз Гвианасы (фран. Guyane Française) дип атала) – Франциянең диңгез арты территорияләреннән иң эресе. Көньяк Американың төньяк-көнчыгышында урнашкан. Административ үзәге – Кайенна шәһәре. Көнбатышта Суринам белән, көньякта һәм көнчыгышта Бразилия белән чиктәш, төньякта һәм төньяк-көнчыгышта Атлантик океан сулары белән юыла.
| Француз Гвианасы | |
| фр. Guyane | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 21 март 1946 |
|---|---|
 | |
| Рәсми исем | Guyane[1][2], Gwiyann һәм Lagwiyann |
| Кыскача исем | 🇬🇫 |
| Демоним | Frans-Guyanees[3], Frans-Guyaan[3], French Guianese, Guianese, guyanais һәм Guianesi |
| Рәсми тел | француз теле һәм гвианалы креол теле[d] |
| Шигарь тексты | Fert Aurum Industria |
| Дөнья кисәге | Көньяк Америка |
| Дәүләт |
Франция |
| Башкала | Кайенна |
| Административ-территориаль берәмлек | Франция |
| Сәгать поясы | UTC−03:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Атлантик океан |
| Иң көнчыгыш ноктасы | 4°11′49″ т. к. 51°38′04″ кб. о. |
| Иң төньяк ноктасы | 5°45′03″ т. к. 53°53′22″ кб. о. |
| Иң көньяк ноктасы | 2°06′44″ т. к. 54°06′39″ кб. о. |
| Иң көнбатыш ноктасы | 2°19′46″ т. к. 54°36′10″ кб. о. |
| Геомәгълүматлар | Data:Guyane francaise.map |
| Иң югары ноктасы | Бельвю[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Родольф Александр[d] |
| Башкарма хакимият | Regional Council of French Guiana[d] |
| Никахка керү яше | 18 яшь |
| Халык саны | 286 618 (1 гыйнвар 2021)[4] |
| Административ бүленеше | Кайенна (округ) һәм Сен-Лоран-дю-Марони (округ) |
| Акча берәмлеге | евро |
| Нәрсә белән чиктәш | Суринам, Бразилия, Амапа, Сипаливини[d] һәм Маровейне[d] |
| Автомобил хәрәкәте ягы | уң[d] |
| Челтәр көчәнеше | 220 вольт[5] |
| Электр аергычы төре | Europlug[d][5], D төре[d][5] һәм CEE 7/5[d][5] |
| Алыштырган | Экваториаль Франция[d] |
| Кулланылган тел | гвианалы креол теле[d], француз теле, аравак теле[d], эмерильон теле[d], паликур теле[d], ваяна теле[d], ваямпи теле[d] һәм Businenge Tongo[d] |
| Мәйдан | 83 534 км² |
| Рәсми веб-сайт | ctguyane.fr |
| Югары дәрәҗәле Интернет домены | .gf |
.svg) | |
 | |
| Тематик география | Француз Гвиана географиясе[d] |
| Һәйкәлләр исемлеге | Q3252330? |
| Феноменның икътисады | Француз Гвиана икътисады[d] |
| Феноменның демографиясе | demographics of French Guiana[d] |
| Ел саен үткән туйлар саны | 590[6], 612[7], 350[7], 619[7], 660[7] һәм 559[7] |
| Минималь температура | 16,9 °C |
| Социаль медиаларда күзәтүчеләре | 9829 |
| Җирле телефон коды | 594 |
| Илнең телефон коды | +594 |
| Диңгездәге идентификацияләү номеры | 745 |
| Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | Төркем:Француз Гвианада төшерелгән фильмнар[d] |
 | |
 Француз Гвианасы Викиҗыентыкта | |
Тарих
үзгәртү- 1499 – Гвиана испаннар тарафыннан ачыла, ләкин аларның игътибарын җәлеп итми.
- 1604 – беренче француз колонистларының урнашуы. Алар плантация хуҗалыкларына эшче көч буларак негрларны китерәләр.
- 1848 – Франциядә коллык юкка чыгарыла.
- 1852 – Гвиана Франциянең сөрген җиренә әйләндерелә.
- 1855 – алтын чыганаклары табыла.
- 1946, 19 март – Гвиана Франциянең диңгез арты департаментына әйләндерелә.
- 1964 – экваторга якынлыгы аркасында Гвианада Франциянең космодромы төзелүе турында карар кабул ителә.
Сәяси корылыш
үзгәртүФранцуз президенты департамент белән идарә итүче префектны билгели.
Гвианы халкы Франциянең парламенты булган Милли Ассамблеяга ике депутат һәм бер Франция сенаторын сайлыйлар.
Җирле хакимиятне Гвиана халкы сайлап куючы Генераль Шура (19 әгъза) һәм Җирле Шура (34 әгъза) башкара.
Халык
үзгәртүДепартаментның халкы яр буенда урнашкан тар җир тасмасында яшиләр. Эчке территорияләр нигездә кешесез.
Халыкның яртысыннан артыгы – мулатлар (креоллар). Алардан соң сан буенча ак кешеләр (12%), һиндстанлылар, кытайлар, негрлар һәм индеецлар бара.
Диннәр
үзгәртүГвианада христианнар күпчелекне тәшкил итә (48 % ― католиклар, 15 % ― протестантлар, Йәһвә шаһитлары ― 3,7 %, башка христианнар), атеистлар – 9 %, башка диндәгеләр (Ислам, Яһүд дине, Һинд дине, вуду һ. б.) ― ~5 %. Мароннар һәм кайбер индеец кабиләләре үз диннәрен тота [8].. Гвиана Франциянең бер өлеше һәм француз департаменты булып торса да, аерым режим белән файдалана. 1905 елда кабул ителгән «Чиркәү һәм дәүләтне бүлү турындагы закон» элеккечә үк Гвианада кулланылмый. Католик дине дәүләт дине булып исәпләнә, католик руханиларына бюджеттан акча түләнә.
Табигый ресурслар һәм икътисад
үзгәртүАлтын, бокситлар, нефть, ниобий, тантал запаслары бар, ләкин бокситлар гына табыла, шулай ук аз күләмдә алтын һәм тантал (индивидуаль рәвештә).
Территориянең 90%тан артыгы урманнар белән капланган.
Шикәр камышы үстерелә, тулысынча диярлек ром җитештерүгә китә. Шулай ук бананнар, дөге, маниока, цитруслар үстерелә.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Institut national de la statistique et des études économiques Code officiel géographique au 1er janvier 2020 — 2020 — 2020.
- ↑ Code officiel géographique
- ↑ 3,0 3,1 https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/new-yorker-new-yorker-newyorker
- ↑ Populations légales 2021 — Франциянең статистика һәм икътисади тикшеренүләр милли институты, 2023.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
- ↑ https://www.insee.fr/fr/statistiques/2561535?sommaire=2546239
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 https://www.insee.fr/fr/statistiques?debut=0&theme=2&categorie=1&collection=4
- ↑ French Guiana Population 2022 (Demographics, Maps, Graphs)