София Авижанская
Авижанская София Александровна (5 декабрь 1920 ел — 20.01.2014; Бостон, АКШ) — ССРБ-ның галим-фольклорчысы, этнография һәм музей белгече. Филология фәннәре кандидаты (1946).
| София Авижанская | |
|---|---|
| Туган | 5 декабрь 1920 Санкт-Петербург, РСФСР[d] |
| Үлгән | 11 гыйнвар 2014 (93 яшь) яки 20 гыйнвар 2014 (93 яшь) Бостон, Америка Кушма Штатлары |
| Ватандашлыгы |  СССР Россия Россия империясе СССР |
| Әлма-матер | Санкт-Петербург дәүләт университеты |
| Һөнәре | фольклорчы, этнограф, музеевед |
| Гыйльми дәрәҗә: | филология фәннәре кандидаты[d] |
Биографиясе үзгәртү
София Александровна Авижанская 1920 елның 5 декабрендә Петроград шәһәрендә хезмәтче Авижанский Александр Львович һәм Авижанская Прасковья Матвеевна гаиләсендә туа.
1938 елда мәктәпне тәмамлагач, Ленинград дәүләт университеты филология факультетының этнография бүлекчәсенә укырга керә. 1942—1945 елларда София Александровна этнография кафедрасында аспирантурада укый.
1945 елның 27 маенда «Рус эпосында ата белән улның көрәш сюжеты» темасы буенча «филология фәннәренең кандидаты» гыйльми дәрәҗәсе өчен диссертациясе яклый. Җитәкчесе ЛДУ-ның филология кафедрасы мөдире, билгеле филолог-фольклорчы Пропп Владимир Яковлевич була.
Аспирантураны тәмамлагач, Ленинградтагы Дәүләт этнография музеена эшкә җибәрелә. Шунда София Авижанская Идел буе һәм Урал бүлекчәсенең гыйльми хезмәткәре, методика секторы мөдире була. Ә 1966 елдан этнография музееның директоры урынбасары вазифасын били.
Бер мең тугыз йөз илле алты—1969 елларда Башкортстан, Чиләбе һәм Курган өлкәләренең башкортлар яшәгән районннары буйлап биш этнографик экспедициядә катнаша, традицион бизәвечләр, көнкүреш әйберләре, башкорт киеме элементлары коллекцияләре һәм башка зур әһәмиятле әйберләр җыя.
София Александровна — башкорт халкының бизәү‑кулланма сәнгате (бизәкләп бәйләү, металлны сәнгатьле эшкәртү һ.б.) буенча гыйльми эшләрнең авторы.
1980 елның 1 августында София Авижанская этнография музеенда 35 ел эшләгәннән соң пенсиягә чыга. 1990 нчы елларның башында Америка Кушма Штатларының Бостон каласына яшәргә күчә.
Гыйльми хезмәтләре үзгәртү
- Этнографические коллекции по башкирам Государственного музея этнографии народов ССРБ // Башкортстанның археологиясе һәм этнографиясе. К.1. Уфа, 1962 (автор.)
- Декоративно‑прикладное искусство башкир. Уфа, 1964 (автор.)
- Народное искусство башкир: әйбәт альбом. Л., 1968 (автор.).
- Опыт использования этнографических материалов в научно-атеистический пропаганде // Материалы о работе и истории этнографических музеев и выставок. М., 1972. 84-98 б.
- Пропаганда ленинской национальной политики и показ современности в ГМ народов ССРБ // Труды Центрального музея революции ССРБ. М., 1973. 6 чыг. 69-78 б.
- Тасвирлама-указатель. Краткое описание коллекций отдела народов Поволжья и Приуралья ГМ народов ССРБ // Музеи и современность. М., 1975. 186-281 б. (автор.)
- Новая экспозиция ГМ народов ССРБ // СЭ. 1978. № 1. 155-160 б.
- Этнографические коллекции мирового значения ГМ народов ССРБ // Музейные фарыз в ССРБ. М., 1980. 105-112 б.
- К вопросу об изучении и научном описании предметов этнографии в процессе комплектование и научной обработки // Труды НИИ культуры. М., 1980. 90 чыг. 81-102 б. (автор.)
Гаиләсе үзгәртү
София Александровна Елена исемле кызын һәм Григорий исемле улын тәрбияли.
Әдәбият үзгәртү
- Решетов А.М., Авижанская С.А. // Башҡорт энциклопедияһы. Өфө, 2005. Т. 1. 38 б.
Сылтамалар үзгәртү
- Башкорт энциклопедиясе. — Уфа: «Башкорт энциклопедиясе» гыйльми-нәшрият комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.(Тикшерелгән 3 декабрь 2020)
- ОТЕЧЕСТВЕННЫЕ ЭТНОГРАФЫ И АНТРОПОЛОГИ. XX ВЕК 2022 елның 6 февраль көнендә архивланган.
- Авижанская София Александровна