Nagoya
| Şähär
Nagoya
yapunça 名古屋市 
|
Nagoya (yapunça 名古屋市 - "miras bulıp qalğan iske yort") - xalıq sanı buyınça Yapunstannıñ dürtençe şähär, xökümät ämere bilgelägän qala. Yapunstannıñ iñ zur portlatınıñ berse.
Ayti prefekturanıñ idärä üzäge. Tokay digän iqtisadi töbäkneñ üzäge.
Portnıñ yök äyläneşe 110 mln. tonna yılda.
2005 yılda Nagoyada EKSPO Bötendönya kürgäzmäse uza.
Mäydanı 326,43 km², xalıq sanı 2 275 171 keşe (2014), xalıq tığızlığı 6969,86 keşeÖkm².
Yapunstan borınğı başqalası Kioto häm Tokio arasındağı urnaşu urını bulğanğa kürä qayçaqta Tüke dip yörtelä.
XVII ğasırdan Ovari tarixi wilayäteneñ üzäge häm Tokugawa näselennän çıqqan sögunnarnıñ başqalası.
TarixҮзгәртү
XVII ğasırda bügenge şähär urınında berniçä awıllar bulğan, iñ zur şähärçege - Atsuta.
1610 yılda sögun Tokugawa İeyasy Nagoya kirmänen sala.
1871 yılda Mäyci yañarışı näticäsendä Nagoya prefekturası oyışa.
1937 yılda Tın okean tınıçlıq kürgäzmäse uza.
1942-1945 yıllarda AQŞ şähärne nıñ bombağa tota, qalanıñ ¼ çirege cimerelä.
1957 yılda metro açıla, 1964 yılda - sinkansen digän tiz yöreşle puyız.
1989 yılda Bötendönya dizayn kürgäzmäse uza.
İqtisadҮзгәртү
Maşinalar tözü (Mori Seiki), metallurgiä, ximiä, neft eşkärtü, tuqıma yasaw, ciñel sänäğäte.
Yapunstannıñ Üzäk tawar birjası eşli.
Şähär klimatıҮзгәртү
| Nagoya klimatı | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kürsätkeç | Ği | Fev | Mar | Apr | May | İün | İül | Avg | Sen | Okt | Noya | Dek | Yıl |
| Absolüt maksimum, °C | 21,0 | 22,6 | 25,0 | 30,3 | 34,8 | 35,8 | 38,5 | 39,8 | 38,0 | 32,7 | 25,5 | 21,3 | 39,8 |
| Urtaça maksimum, °C | 9,0 | 10,1 | 13,8 | 19,9 | 24,1 | 27,2 | 30,9 | 32,8 | 28,7 | 22,8 | 17,0 | 11,6 | 20,7 |
| Urtaça temperatura, °C | 4,5 | 5,2 | 8,7 | 14,4 | 18,9 | 22,7 | 26,4 | 27,8 | 24,1 | 18,1 | 12,2 | 7,0 | 15,8 |
| Urtaça minimum, °C | 0,6 | 0,9 | 3,9 | 9,4 | 14,4 | 19,0 | 23,0 | 24,3 | 20,5 | 14,0 | 7,9 | 2,9 | 11,7 |
| Absolüt minimum, °C | −7 | −6,2 | −4,6 | −0,6 | 4,6 | 9,3 | 14,4 | 14,4 | 9,9 | 4,1 | −1,2 | −6 | −7 |
| Yawım-töşem norması, mm | 49 | 66 | 122 | 122 | 157 | 197 | 206 | 127 | 235 | 130 | 83 | 46 | 1540 |
