Wikipedia

Моздок

(Мәздәк битеннән юнәлтелде)

Моздок, Мәздәк[22] (осет. Мæздæг (info), рус. Моздок) — Төньяк Осетия республикасындагы шәһәр, Моздок районының админитратив үзәге.

Моздок
осет. Мæздæг
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 1763
Сурәт
Рәсми исем Мæздæг
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Моздокское городское поселение[d][1] һәм Моздокский район[d]
Административ-территориаль берәмлек Моздокское городское поселение[d], Кавказская губерния[d], Әстерхан губернасы, Кавказская губерния[d], Ставрополь губернасы, Терек өлкәсе, Моздокский отдел[d], Терек губернасы[d] һәм Моздокский район[d]
Сәгать поясы UTC+03:00
Халык саны 4097 (1803)[2],
4209 (1825)[3],
6680 (1850)[2],
10 000 (1856)[4],
9300 (1897)[4],
20 200 (1913)[4],
11 955 (1915)[2],
10 840 (1923)[2],
14 000 (1926),
15 500 (1931)[4],
19 081 (1939)[5],
25 611 (1959)[6],
31 000 (1967)[4],
32 350 (1970)[7],
34 300 (1976)[2],
34 394 (1979)[8],
38 037 (1989)[9],
39 300 (1992)[4],
39 100 (1996)[4],
39 200 (1998)[4],
39 300 (2000)[4],
42 865 (2002)[10],
42 900 (2003)[4],
41 800 (2005)[4],
41 300 (2006)[4],
40 800 (2007)[4],
40 500 (2008)[4],
40 383 (2009)[11],
38 768 (2010)[12],
38 698 (2011)[13],
39 089 (2012)[13],
39 232 (2013)[13],
39 432 (2014)[13],
40 042 (2015)[14],
40 564 (2016)[15],
41 409 (2017)[16],
41 728 (2018)[17],
42 155 (2019)[18],
42 039 (2020)[19],
36 784 (2021)[20],
35 662 (2023)[21]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 131 метр
Мәйдан 17 км²
Почта индексы 363750
Җирле телефон коды 86736
Карта
 Моздок Викиҗыентыкта

Халык саны — 38 748 кеше.[23]

География

үзгәртү

Шәһәр Терек-Кума түбәнлегенең көньяк кырыенда, Терек елгасының сул ярында, Владикавказдан 92 километр төньяктарак урнашкан. Тимер юл станциясе, автомобил юллар төене.

Исем чыганагы

үзгәртү

«мэз дэгу» сүзләре чиркәсчәдән "кара урман" дигәнне аңлата.

Тарих

үзгәртү

Шәһәр рус табигълыкка күчкән һәм праваслау динен кабул иткән кабарда кенәзе Кургока Кончокин (чукынганнан соң — Андрей Иванов) тарафыннан 1763 елда ныгытма буларак нигезләнгән.

1785 елдан — Кавказ наместниклыгының өяз шәһәре. 1822 елдан — Кавказ (1847 елдан — Ставрополь) өлкәсненең Моздок өязе үзәге. 1863 елда Терек өлкәсе составына күчерелә. 1897 елда — Терек өлкәсе Пятигорск округының өяз үзәге булмаган шәһәр.

19-20 гасырла рубежында — бистә, 1920-еллардан яңадан шәһәр. 1944 елда Ставрополь крае составыннан Төньяк Осетияга күчерелә.

Бөек Ватан сугышы барышында (1942 елның 25 августы) шәһәр алман-фашист гаскәрләре тарафыннан басып алына. 1943 елның 3 гыйнварында азат ителә.

Халык

үзгәртү
1856[24] 1897[25] 1913[24] 1939[24] 1959[26] 1970[27] 1979[28] 1989[29] 2002[30] 2010[23]
~10 000 9 330 ~20 200 ~19 100 25 611 32 350 34 394 38 037 42 865 38 748

Милли состав

үзгәртү
Милләт 1897[25] 1926[31] 1959[32] 1970[33] 1979[34] 1989[35] 2002[36] 2010[37]
руслар 48,6% 58,2% 75,8% 71,2% 70,7% 66,7% 62,7% 58,1%
осетиннар 7,4% 4,7% 4,5% 6,6% 6,4% 7,0% 7,7% 9,3%
комыклар 0,6% -,-% -,-% 1,0% 1,4% 2,2% 4,6% 7,1%
әрмәннәр 24,9% 16,1% 6,7% 5,6% 5,5% 5,1% 6,1% 6,2%
чеченнар 0,0% -,-% -,-% -,-% -,-% -,-% 4,2% 3,5%
кабардалылар 2,9% 2,3% 1,9% 2,2% 2,5% 3,0% 3,2% 3,2%
төрекләр 0,4% -,-% -,-% -,-% -,-% -,-% 0,9% 2,0%
украиннар 3,8% 5,2% 5,2% 4,8% 4,1% 4,2% 2,2% 1,5%

Икътисад

үзгәртү

Азык-төлек сәнәгатенең ширкәтләре: иткомбинат, сөт заводы, сыра капйнату заводы, шәраб заводы.

Гардиналар фабрикасы, кирпеч заводы.

Шәхесләр

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ ОКТМО
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Население Северной Осетии
  3. ↑ Административно-территориальное устройство Ставрополья с конца XVIII века по 1920 год — Ставрополь: 2008. — 400 бит
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 Народная энциклопедия «Мой город». Моздок
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам
  6. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу — Демоскоп Weekly.
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. — Демоскоп Weekly.
  8. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. — Демоскоп Weekly.
  9. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  10. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Численность населения субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более
  11. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года
  12. ↑ Том 1. Численность и размещение населения. Таблица 10
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Оценка численности населения муниципальных образований Республики Северная Осетия-Алания на 1 января 2011-2015 годов
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года — 2018.
  16. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Москва: Росстат, 2018.
  18. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года
  19. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года
  20. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
  21. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) — Росстат, 2023.
  22. ↑ Имлә сүзлеге, 1928
  23. ↑ 23,0 23,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-12-10 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 http://www.mojgorod.ru/r_sevosetia/mozdok/
  25. ↑ 25,0 25,1 http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=513"
  26. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  27. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  28. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  29. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  30. ↑ 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  31. ↑ http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnnossetia.html
  32. ↑ http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mozdok59.html
  33. ↑ http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mozdok70.html
  34. ↑ http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mozdok79.html
  35. ↑ http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mozdok89.html
  36. ↑ http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/mozdok02.html
  37. ↑ Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года., archived from the original on 2013-08-19, retrieved 2013-12-10 

Тышкы сылтамалар

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Моздок&oldid=3520416