Мегабайт

Мегабайт (күрсәтелә: Мбайт, Мб; халыкара: Mbyte, MB) — мәгълүмат санын үлчәү берәмлеге, ул контекстка карап 1 000 000 Мбайт (10⁶) яки 1 048 576 (2²⁰) байтны аңлата. Россия Федерациясендә мегабайт дип 2²⁰ (1 048 576) байтка тиң мәгълүмат берәмлеген аңлыйлар. Мондый аңлау 2009 елда Россия Федерациясе Хөкүмәте Карары белән расланган «Зурлыклар берәмлекләре кагыйдәләрендә» («Положение о единицах величин») теркәлгән:

Байтларда үлчәүләр
ГОСТ 8.417—2002			СИ алкушымчалары		IEC алкушымчалары
Атама	Билге	Дәрәҗә	Атама	Дәрәҗә	Атама	Символ		Дәрәҗә
байт	Б	100	-	100	байт	B	Б	20
килобайт	Кбайт	103	кило-	103	кибибайт	KiB	КиБ	210
мегабайт	Мбайт	106	мега-	106	мебибайт	MiB	МиБ	220
гигабайт	Гбайт	109	гига-	109	гибибайт	GiB	ГиБ	230
терабайт	Тбайт	1012	тера-	1012	тебибайт	TiB	ТиБ	240
петабайт	Пбайт	1015	пета-	1015	пебибайт	PiB	ПиБ	250
эксабайт	Эбайт	1018	экса-	1018	эксбибайт	EiB	ЭиБ	260
зеттабайт	Збайт	1021	зетта-	1021	зебибайт	ZiB	ЗиБ	270
иоттабайт	Ибайт	1024	иотта-	1024	йобибайт	YiB	ЙиБ	280

«Байт» (1 байт = 8 бит) мәгълүмат саны берәмлегенең атамасы һәм билгесе «2¹⁰», «2²⁰» и «2³⁰» тапкырлаучылар белән кулланыла торган икегә нигезләнгән алкушымчалар белән бергә кулланыла (1 Кбайт = 1024 байт, 1 Мбайт = 1024 Кбайт, 1 Гбайт = 1024 Мбайт). Шушы алкушымчалар баш хәрефтән язылалар. Мәгълүмат саны берәмлегенең халыкара билгеләрен, Халыкара электротехника комиссиясенең Халыкара стандарты 60027-2 (KB, MB, GB, Kbyte, Mbyte, Gbyte) буенча тәкъдим ителгән «K» «M» «G» алкушымчалары белән, куллану рөхсәт ителергә. — Положение о единицах величин, допускаемых к применению в Российской Федерации. Утверждено Постановлением Правительства РФ от 31 октября 2009 г. № 879 Төп тексты (рус.) Наименование и обозначение единицы количества информации «байт» (1 байт = 8 бит) применяются с двоичными приставками «Кило», «Мега», «Гига», которые соответствуют множителям «2¹⁰», «2²⁰» и «2³⁰» (1 Кбайт = 1024 байт, 1 Мбайт = 1024 Кбайт, 1 Гбайт = 1024 Мбайт). Эти приставки пишутся с большой буквы. Допускается применение международного обозначения единицы информации с приставками «K» «M» «G», рекомендованного Международным стандартом Международной электротехнической комиссии МЭК 60027-2 (KB, MB, GB, Kbyte, Mbyte, Gbyte). — Положение о единицах величин, допускаемых к применению в Российской Федерации. Утверждено Постановлением Правительства РФ от 31 октября 2009 г. № 879

Атамасын куллану

Мегабайт төшенчәсе 2²⁰ (1 048 576) байтны (2 санының миллионга иң якын дәрәҗәсен) билгеләү өчен ешь кулланыла. «Зурлыклар берәмлекләре кагыйдәләренә» кадәр кабул ителгән Илләр арасындагы (БДБ) стандарт ГОСТ 8.417—2002 белешмәләр кушымтасында мегабайтның бу билгеләмәсен тарихи холык сәбәпләре буенча «байт» берәмлегенең атамасы белән Халыкара берәмлекләр системасы (СИ) алкушымчалары кулланыла дип әйтелә (1 Кбайт = 1024 байт, 1 Мбайт = 1024 Кбайт һ. б.), әмма бу куллану «нәзакәтсез» дип таныла. 2²⁰ байтны билгеләү өчен мегабайт төшенчәсен куллану шулай ук халыкара стандартларгада каршы килә, анда мега- дигән алкушымча 10⁶-га (1 000 000-га) тапкырлауны аңлата. Катгый дисклар җитештерүчеләре үзләренең нәтиҗәләрен тамгалаганда, гадәттә 1 мегабайт 1 000 000 байт дип таныйлар. Ләкин күп төрле заманча операцион системалары 1 мегабайт 1 048 576 байтка тиң дигән принципка тотынуны дәвам итәләр. Әмма Халыкара электротехника комиссиясе (IEC) киңәше буенча 2²⁰ өчен меби- дигән икегә нигезләнгән алкушымчаны куланырга тәкъдим ителә.

Иң оригиналь мегабайт төшенчәсенең аңлатуы белән CD, DVD һәм компьютер дискеталарының җитештерүчеләре кулланалар, алар аңлавы буенча 1 мегабайтта 1 024 000 байт. Шул рәвешле, 1,44 Мбайт күләм күрсәтелгән дискета, чынлыкта бары тик 1440 Кбайт, ягъни, гади аңлауда, 1,38 Мбайт кына сыйдыра ала.

Шушы һәм кайбер башка сәбәпләр буенча, бертигез тамгаланган мәгълүмат саклау җиһазларында гамәлдә бер берсеннән аерылып тора торган байтлардагы сыешлык булырга мөмкин.

Мегабайтны JEDEC стандарты буенча билгеләү 

2002 елның JEDEC 100B.01 стандарты компьютер хәтере өлкәсендәге төшенчәләрнең һәм хәрефле символларның мәгънәләрен билгеләү өчен тарала. Бу стандартның максаты — ярымүткәргеч сәнәгасендә символларны, аббревиатураларны, төшенчәләрне һәм билгеләмәләрне бертөрле кулланыга булышу. Стандартның спецификациясы М (мега-) алкушымчасын, мәгълүмат санын үлчәү берәмлеге буларак, 1 048 576-ка (2²⁰-ка) тигез дип билгели. Аның буенча мегабайт төшенчәсе MByte яки MB дип билгеләнергә тиеш һәм 1 048 576 байтка (2²⁰ байтка) тигез булырга тиеш.