Икенче чирмеш сугышы
Икенче чирмеш сугышы (чирм. Кокымшо марий сар) — Рус патшалыгына кушылганнан соң чирмәшләрнең күтәрелеше. Хөкүмәт гаскәрләренең биңүе белән тәмамланды.
| Икенче чирмеш сугышы | |||
| Төп низаг: Чирмеш сугышлары | |||
| Дата |
1571—1574 | ||
|---|---|---|---|
| Урын |
хәзерге Мари Ил, Чуашстан, Түбән Новгород өлкәсе, Татарстан | ||
| Сәбәп |
патша хакимиятенең чирмешләргә карата кискен сәясәт, йөкләмәләр артуы, түрәләрнең башбаштаклыгы | ||
| Нәтиҗә |
патша гаскәренең җиңүе | ||
| Көндәшләр | |||
| |||
| Сәргаскәрләр | |||
| |||
| Яклар көчләре | |||
| |||
| Югалтулар | |||
| |||
Күтәрлеш 1571 елда, Кырым ханы Дәүләтгәрәйнең уңышлы явыннан һәм аның тарафыннан Мәскәүне яндыруыннан башлады. Күтәрелешне әзерләвендә чирмеш кенәзе Качак (Мәмешбирденең улы) бик актив катнашкан. Ул милли-азатлык һәм феодальлеккә каршы характерда булды. Күтәрүчеләр кырымлыларның ярдәменә исәп тотканнар, әмма руслар тарафыннан каты җиңелгән Кырым чирүе ярдәм күрсәтә алмаган. Чирмеш картлары күтәрелешкә көчле тәэсир ясаганнар.
Тулы бер чаралар комплексы ярдәмендә (күтәрүчеләрнең уртача каршлы канаты белән сөйләшүләр, сатып алулар, күтәрүчеләрне аларның чит ил берлектәшләреннән аеру, җәзалау яулары, Кокшайск һ.б. кальгаләрне салу) Явыз Иванның хөкүмәте башта күтәрүчеләрнең сафларын таркалуга, ә аннан соң күтәрелешне бастыруга иреште.