Иван Делакроа
Иван Иванович Делакроа (фр. Johann Anton Friedrich de la Croix ( 1781—1852) — Россия офицеры, язучы һәм тәрҗемәче.
| фр. Johann Anton Friedrich de la Croix | |
| Җенес | ир-ат |
|---|---|
| Ватандашлык |
 Россия империясе |
| Туу датасы | 26 август (6 сентябрь) 1781[1] |
| Туу урыны | Вольск, Сарытау губернасы, Россия империясе |
| Үлем датасы | 19 апрель (1 май) 1852[2] (70 яшь) |
| Үлем урыны | Тарту, Лифляндия губернасы, Россия империясе[3] |
| Һөнәр төре | язучы, шагыйрь, тәрҗемәче, драматург, офицер, дәүләт хезмәткәре, урта белем бирү оешмасында укытучы |
| Эшчәнлек өлкәсе | дәүләт граждан хезмәте[d][4], творческое и профессиональное письмо[d][4] һәм тәрҗемәчелек[d][4] |
| Эш урыны | Беренче Казан ирләр гимназиясе |
| Авторның исеме (юл) | И. И. Д.[5] |
Биографиясе
үзгәртүИван Делакроа 1781 елның 26 августында Сарытау губернасының (хәзер Вольск) Малыковка авылында туа. Австрия хезмәтенең поручигы Бельгия дворянинының улы, өйдә яхшы белем алып, 1793 елда Воронеж гусар полкына хезмәткә керә[6]- тик анда нибары дүрт елга якын булып, Лифляндия, Эстония һәм Финляндия эшләренең Юстиция коллегиясе канцеляриясенә хезмәткә күчә[7].
Ике елдан соң Делакроа Казан һәм җирле гимназиядә француз теле укыта[8].
1801 елда Делакроа Митавада ул чактагы генерал-губернатор, князь Голицын канцеляриясендә билгеләнә һәм шул ук вакытта Митава гимназиясендә рус теле укыта. Тиздән Санкт-Петербургка күчерелгәч, ул башта законнар төзү комиссиясендә хезмәт итә, ә аннары мануфактура департаментында[9].
1808 елда ул Парижга герцог Александр Виртембергскийны озата барган һәм рус илчелеге вакытында ике ел чамасы кала.
Петербургка кайткач, Делакроа полиция министрлыгының махсус канцеляриясенә керә, ләкин ике елдан соң ул тагын Митавада, анда үлгәнче диярлек кала, 36 ел Курлянд губернаторы канцеляриясе директоры булып тора; үләренә бер ел кала аны Дерптка цензор итеп билгиләр[8].
Делакрокның әдәби эшчәнлеге шактый киң һәм төрле була. «Welch ein Tag! oder die sieben Weiber, eme allegorische Erzâhlung» дигән баш астында рус теленнән тәрҗемә ителүе аның беренче басма әсәре , 1805 елда аның артыннан Стефани — Фелисите Дюкре де Сент-Обен Жанлисның повестлар тәрҗемәсе (І нче өлеш) һәм «Panteon der russischen Litteratur» (Рига 1805 ел.)[8].
1807 елда Делакроа Фёдор Шредер белән бергә «Гений времён» дигән сәяси журнал чыгара, анда сәяси вакыйгаларны бер күзәтү белән генә чикләнми, ә аларны критик бәяләүгә дучар итә һәм аларның әһәмиятен билгели; әмма бу журнал шул ук елда бөтерелә[8].
Парижда ул «Französische Romansen» (Paris, 1809 ел) бастырып, үзенең музыкаль һәм композитор талантларын беренче тапкыр диярлек таба. Шуннан соң Делакроның әдәби эшчәнлегендә, һәрхәлдә, басма әсәрләр буенча фикер йөрткәндә, 1835 елга, «Всемирная панорама или галерея привлекательных видов, ландшафтов, памятников и развалин всего мира», І һәм II өлешләр (Рига, 1835-1837 еллар) дөньяга чыкканга кадәр зур тәнәфес килә; аннары: П. Свиньинның рус, алман һәм француз телләрендә «Греция, или галерея достопамятных видов и развалин этой классической земли» (Рига, 1837), «Швейцария» (1837); «Картины России»; (1840 ел.); Н. А. Полевойның «Суворов тарихы» немец тәрҗемәсе һәм «Dramatische wersuche» (1852), аңа «Splitter und Balken» (шигырьләрдә ике актлы комедия), «Die Hausfbreunde» (шигырьләрдә бер актлы комедия) һәм «Uelertreibungen über Processucht und genesung» (шигырьләрдә өч актлы комедия) керә. Моннан тыш, И. И. Делакроа вакытлы матбугат органнарында бик күп зур булмаган мәкаләләр, күп шигырьләр яза һәм, шул ук вакытта, патриотик «Хижина под Москвой» театр пьесасын яза[8].
Иван Иванович Делакроа 1852 елның маенда вафат була[8].
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ В. Р—в Делакроа, Иван Иванович // Русский биографический словарь — СПб: 1905.
- ↑ Картотека Амбургера
- ↑ Картотека Амбургера
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Масанов И. Ф. И. И. Д. // Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей — Российская книжная палата, 1956. — 442 бит
- ↑ Некролог в «Журнале Министерства Народного Просвещения» 1852 г., т. LXXIV.
- ↑ В. Р—в.Делакроа, Иван Иванович. Русский биографический словарь : в 25 томах.— СПб.—М., 1896—1918.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 В. Р—в. Русский биографический словарь : в 25-ти томах.
- ↑ В. Р—в. Русский биографический словарь : в 25-ти томах.
Әдәбият
үзгәртү- Рудаков В. Е. Делакроа, Иван Иванович // Русский биографический словарь : в 25 томах. — СПб.—М., 1896—1918.
- Recke und Napiersky. «Allgemeine schriftseller und gelehrten Lexicon der Provincien Lifland, Estland und Kurland» (т. І, 1827 г., т. ІV, 1859 г.).