Иван Айвазовский

Ива́н Константи́н улы́ Айвазо́вский (әрм. Հովհաննես Այվազյան — Ов(һ)аннес Константини Айвазян (Гайвазян); 1817 елның 17 (29) июле, РИ, Таврия губернасы, Кәфә — 1900 елның 19 апреле (2 мае), шунда ук) ― бөтен дөньяда танылган Россия империясенең рәссам-маринисты (диңгезгә багышланган рәсемнәр ясаучы), баталист (сугышка багышланган рәсемнәр ясаучы), хәйрияче, туплаучы.

Иван Айвазовский Հովհաննես Այվազովսկի
Туган телдә исем	Ованнес Айвазян Հովհաննես Այվազյան
Туган	17 июль 1817(1817-07-17) Россия империясе, Таврия губернасы, Кәфә
Үлгән	19 апрель 1900(1900-04-19) (82 яшь) Россия империясе, Таврия губернасы, Кәфә
Күмү урыны	Церковь Святого Сергия[d]
Яшәгән урын	Кәфә
Милләт	әрмән
Ватандашлыгы	Россия империясе
Әлма-матер	Симферопольская мужская казённая гимназия[d] һәм Император сынлы сәнгать академиясе[d]
Һөнәре	рәссам
Эш бирүче	Российский императорский флот[d]
Балалар	Жанна Айвазовская[d]
Кардәшләр	Гавриил Айвазовский[d]
Иван Айвазовский Հովհաննես Այվազովսկի Викиҗыентыкта

Файл:Aivazovsky — Self-portrait 1874.jpg

Автосурәт, 1874

Диңгез давылда төнлә

Гибралтар

Тормыш юлы

1817 елда Кырым Кәфә шәһәрендә сәүдәгәр әрмән гаиләсендә дөньяга килә. Бабалары Галициягә Көнбатыш Әрмәнстаннан 18 гасырда күчкәннәр.

1833 елда Санкт-Петербург Император рәсем сәнгате Академиясенә керә.

1835 елда француз рәссамы Таннер да укый башлый.

1838 елда Кырымга сәфәр ясый, анда рәссам Карл Брюллов һәм көйязар Михаил Глинка белән таныша.

Хаос

1840 елда Аурупага бара, Италиядә күп рәсемнәр ясый. "Хаос" рәсемен Рим папасы Григорий XVI сатып ала, һәм рәссамны алтын медаль белән бүләкли.

1844 елда Баш диңгез штабы рәссамы, Петербург рәсем сәнгате Академиясенең профессоры булды.

Иван Айвазовский күбесенчә диңгез манзараларын сурәтли, хәттә контр-адмирал дәрәҗәсенә лаек була. 6 мең артык рәсем ясый.

1845 елда Кәфәдә торганда сәнгать мәктәбен ача, соңрак ул Яңарусия сәнгать үзәгенә әверелә.

Кәфә шәһәрен төзекләндерү эшләре белән шөгыльләнә, археология, шәһәр тарихы белән кызыксына. хәттә татар бәкләрибәге Мамай каберен таба.

1900 елда 82 яшьлек Айвазовский үлә, Кәфә зиратында күмелгән.

Истәлек

Айвазовскийгә башылганган күп кенә шәһәрләрдә һәйкәлләр куелган (Кронштадт, Ереван, Акъяр), урамнар ачылган.

Казанда Айвазовский исемендәге урам Вахитов районында урнашкан.

Сайланган рәсемнәр

• Айвазовский рәсемнәре
• Тугызынчы дулкын
  Тугызынчы дулкын
• 
  Салават күпере
• Контантинополь һәм Босфор күренеше
  Контантинополь һәм Босфор күренеше
• 
  Айлы манзара һәм һәлакәт
• Ортакөй мәчете янындагы кәһвәханә Константинопольдә
  Ортакөй мәчете янындагы кәһвәханә Константинопольдә
• 
  Төркия кораблары һөҗүм иткән бриг Меркурий
• 
  "Унике Апостол" корабы
• 
  Тифлис күренеше

Әдәбият

• Айвазовский Иван Константинович — Биография художника(үле сылтама)
• Иван Константинович Айвазовский — Интернет галерея (535 работ) 2012 елның 20 гыйнвар көнендә архивланган.
• Айвазовский Иван Константинович — Сайт o художнике 2009 елның 2 февраль көнендә архивланган.
• Картинная галерея Айвазовского с биографией
• И. К. Айвазовский — Жизнь и творчество
• Айвазовский (Гайвазовский) Иван Константинович — Биография, 520 картин 2020 елның 28 июнь көнендә архивланган.
• Жизнь и творчество Ивана Айвазовского 2009 елның 10 июль көнендә архивланган.
• Иван Константинович Айвазовский. Галерея работ художника 2017 елның 16 май көнендә архивланган.
• Айвазовский Иван Константинович — Сайт о жизни и творчестве художника 2020 елның 1 сентябрь көнендә архивланган.
• Иван Айвазовский в Танаис Галерее 2020 елның 29 октябрь көнендә архивланган.
• Галерея картин Ивана Константиновича Айвазовского
• Фильм "Иван Айвазовский. Начало пути. Работы 30-х годов" (русский язык)
• Старинная Феодосия и Айвазовский 2020 елның 8 июль көнендә архивланган.
• Галерея Художников Мира — Айвазовский, Иван Константинович Биографии