Захар Могилевчик
Могилев Захар Кузьмич (1895—1975) — ССРБ гигиенисты, БССР-ның атказанган фән эшмәкәре, ССРБ медицина фәннәре академиясе әгъза-корреспонденты, медицина фәннәре докторы[1].
| Җенес | ир-ат |
|---|---|
| Ватандашлык |
 Россия империясе СССР |
| Туу датасы | 18 февраль 1895 |
| Туу урыны | Галовчын, Могилёвский уезд[d], Мәгилү гөбернәсе, Россия империясе |
| Үлем датасы | 6 гыйнвар 1975 (79 яшь) |
| Һөнәр төре | гигиенист |
| Эшчәнлек өлкәсе | гигиена һәм Санитария[d] |
| Эш урыны | Наркамздрав БССР[d], Беларус дәүләт университеты[d], Беларус дәүләт тыйб университеты[d] һәм Ижау дәүләт тыйб академиясе[d] |
| Әлма-матер | Мәскәү дәүләт университеты, Q60611679? һәм Мәскәү университетының медицина факультеты[d] |
| Гыйльми дәрәҗә | член-корреспондент Академии медицинских наук СССР[d] һәм профессор |
| Академик дәрәҗә | медицина фәннәре докторы[d] |
| Сәяси фирка әгъзасы | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Әгъзалык | Союз архитекторов СССР[d] |
| Бүләкләр |
          |
Биографиясе үзгәртү
Захар Кузьмич Могилевчик Могилев губернасының Белыничи өязе Головина авылында крестьян гаиләсендә туган. 1909 елда мәктәпне тәмамлый. 1914 елда Могилев фельдшер мәктәбен тәмамлый. 1914—1915 елларда Могилев губернасының земство учреждениеләрендә фельдшер, 1915—1917 елларда Могилев хәрби госпиталендә хәрби фельдшер, 1917—1919 елларда Могилев губернасы сәламәтлек саклау бүлегенең фельдшеры булып эшли. 1923 елда Мәскәү дәүләт университетының медицина факультетын тәмамлый. 1923—1924 елларда РСФСР-ның Халык сәламәтлек саклау комитетының Санитар-гигиена институтында табиб-стажер булып эшли. 1924—1925 елларда санитар табиб һәм Горецк өязе сәламәтлек саклау бүлеге мөдире урынбасары вазифасын били. 1925 елда Минск шәһәрендә санитар табиб булып эшли. 1925—1931 елларда БССР Халык сәламәтлек саклау комитеты мөдире урынбасары, санитар-эпидемиология бүлеге мөдире, шулай ук Белорус дәүләт университетында ассистент һәм гомуми һәм эксперименталь гигиена кафедрасының доценты булып эшли. 1931 елда доцент дәрәҗәсе бирелә. 1931—1934 елларда Белорус медицина институтында доцент, гомуми гигиена кафедрасы мөдире вазифасын башкаручы булып эшли. 1932—1934 елларда санитар-гигиена факультеты деканы. 1931—1938 елларда БССР Халык сәламәтлек саклау комитетының Белорус санитар-гигиена институтында кафедра белән җитәкчелек итә.
1934 елдан алып 1941 елга кадәр Минск медицина институтында гомуми гигиена кафедрасы мөдире булып эшли[2]. 1935 елда медицина фәннәре кандидаты гыйльми дәрәҗәсенә лаек була. 1941—1943 елларда Ижевск медицина институтында гигиена кафедрасы мөдире . 1943—1953 елларда Удмуртия АССР-ында Халык сәламәтлек саклау комитетында санитария мәсьәләләре буенча киңәшче булып эшли. 1943—1971 елларда гомуми гигиена кафедрасы мөдире була. 1955—1967 елларда “Здравоохранение Белоруссии" журналының баш мөхәррире сыйфатында эшли[3]. 1945 елда медицина фәннәре докторы гыйльми дәрәҗәсе бирелә. 1953 елда ССРБ Медицина фәннәре академиясенең әгъза-корреспонденты булып сайлана.
Могилевчикның укытучылары булып академиклар Николай Александрович Семашко, Алексей Николаевич Сысин, профессорлар Александр Никитович Марзеев, Михаил Иванович Барсуков тора[4]. Республиканың санитария хезмәтен һәм санитария законнарын булдыруда, беренче дөнья һәм ватандашлар сугышы элемтәләрен бетерүдә катнаша. Беренче гыйльми хезмәте "Минский хлеб и санитарные условия его производства" 1925 елда басыла.
1945 елда "Санитарное оздоровление Могилева в процессе его реконструкции" темасына докторлык диссертациясе яза. Бөек Ватан сугышы вакытында Ярыслау шәһәрендә медицина институтын тергезүне, шулай ук аны эвакуацияләүне җитәкли. Сугыштан соң сугышның санитария элемтәләре мәсьәләләре һәм аларны бетерү өстендә эшли. 150-нән артык тикшеренү, шул исәптән "Практикум на экспериментальной гигиене" хезмәтен яза.
Аның җитәкчелегендә 18 кандидатлык һәм 4 докторлык диссертациясе языла. 1926 елда республиканың санитар табипларының I съездын оештыручыларның берсе була. Ярославльдә институт хезмәткәрләренең яра инфекцияләр, шок һәм эпидемия авырулары белән көрәш темалары буенча гыйльми конференция үткәрә. 1946—1972 елларда шәһәр хуҗалыгының Бөтен союз гыйльми гигиеналары җәмгыяте идарәсе, Башка Союз һәм Белорус гыйльми-техник җәмгыйәтләре әгъзасы була. Зур медицина энциклопедиясенең 2нче басмасының "Гигиена" бүлеге мөхәррире булып эшли. Шулай ук Ярославль һәм Минск шәһәр советлары депутаты була. Минск шәһәрендә вафат була. "Төньяк" зиратында җирләнә.
Наградалары үзгәртү
- Ленин ордены
- ССР Югары Советы мактау грамоталары
- «Сәламәтлек саклау отличнигы» билгесе (ССРБ)
1949 елда БССР-ның атказанган фән эшмәкәре дигән мактаулы исем бирелә.
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Могилевчик Захар Кузьмич.
- ↑ Заведующие кафедры. әлеге чыганактан 2021-09-17 архивланды. 2021-09-17 тикшерелгән.
- ↑ МОГИЛЕВЧИК Захар Кузьмич.(үле сылтама)
- ↑ Могилевчик Захар Кузьмич.