Диване лөгатет-төрк
«Диване лөгатет-төрк» (төрки телләре сүзлеге) — Мәхмүд Кашгарый тарафыннан 1072–1074 елларда язылган китап.
Ул — сүзлек характерындагы җыентык, ләкин биредә төрки халыкларының мифологиясенә, фольклорына, язма әдәбиятына, теленә, тарихына, тормыш-көнкүрешенә бәйле күп мәгълүматлар бар. Китап материалларын Мәхмүд Кашгарый үзе озак еллар дәвамында туgлавын искәртә.
Диване лөгатет-төрктә белдерелгәнчә, Караханид ханлыгы (ингл) дәүләтендә барлык документлар һәм ханның хатлары иске уйгур әлифбасы (ингл) белән языла иде.[1]
Китап зур күләмле. 1266 елгы кулъязмада ул 638 бит тәшкил итә. Биредә якынча 9 мең төрки сүзгә һәм сүзтезмәгә аңлатма бирелә, мисал рәвешендә 300 дән артык мәкаль теркәлә. «Диване лөгатет-төрк» китабы беренче тапкыр 1915–1917 елларда Истанбулда нәшер ителә. Соңрак үзбәк, рус һәм кайбер башка телләрдә дә чыга. Татар телендә аерым өлешләре Нәкый Исәнбәт, Хатыйп Госман, Хуҗи Мәхмүтов хезмәтләрендә бар.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Larry Clark. Turkology in Mainz, Otto Harrasowitz GmbH & Co., 2010, 96 бит, ISBN 978-3-447-06113-1, "The Turkic script and Kutadgu Bilig" бүлеге
Чыганаклар
үзгәртү- Әдәбият. 9 сыйныф өчен дәреслек. Миңнегулов Хатыйп, Садретдинов Шәйхлислам.