Былбыл (Хәмиди)
Былбыл (каз. Бұлбұл) — Латыйф Хәмиди тарафыннан казакъ шагыйре Нурсолтан Әлимкулов шигыренә иҗат ителгән иң танылган җырларның берсе, даими рәвештә «Татарстан» радиосында татар һәм казакъ вариантлары трансляцияләнә[2].
| «Былбыл» | |
|---|---|
| Җыр | |
| Чыгарылыш датасы | 1945 |
| Көй авторы | Латыйф Хәмиди |
| Сүзләр авторы | Нурсолтан Әлимкулов[d] |
| Башкаручы | Күләш Байсәетова[1], Бибигөл Түләгәнова[1] һәм Нәҗия Теркулова[1] |
Тарих
үзгәртүЛатыйф Хәмиди әсәрен 1945 елда иҗат итә һәм аның беренче башкаручысы Күләш Байсәетевага тапшыра[3]. Икенче башкаручысы - Бибигөл Түләгәнова - аны 1954 елда башкара[4].
Башкаручылар
үзгәртүКазакъстанда Бибигөл Түләгәнова һәм Күләш Байсәетева (коллоратур сопрано) башкарулары классика буларак санала[5]. «Татарстан» радиосында әсәр Нәҗия Теркулованың Натан Рахлин җитәкчелегендәге ТРСДО кушылып җырлавында даими трансляцияләнә. Яңа татар телендәге тәрҗемәи шигырь Госман Әхмәтҗанов тарафыннан иҗат ителә[6]. 1973-1984 еллар аралыгында Наҗия Теркулова җырлавында "Мелодия"дә яздырыла һәм 1986 елда пластинка буларак чыгарыла[7][8].
 Тышкы аудиофайллар
| |
|---|---|
|
|
Латыф Хәмиди - Нәҗия Теркулова - "Былбыл" (тат.тел.) |
Сүзләре
үзгәртү| Казакъ телендә[9] | Татар телендә | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Айлы түн, айнадайын ашық аспан,
Бақыттың жұлдызындай жымың қаққан. Секілді не бар тәтті бұл дүнияда, Жарасқан екі жасқа махаббаттан. |
Айлы төн, саф көзгедәй аяз һава,
Йолдызлар җем-җем итә, керфек кага. Яраткан яшь йөрәккә мәхәббәттән Татлырак ни бар табам бу дөньяда! | ||||||
| Қайырмасы: | Кушымта: | ||||||
| «А!», - десе бұлбұл бақшадан,
Жүрекке болсын деп дауа. "Қамықпа, сұлу қалқажан, Бақытың әлі алдыңда. А-ха-ха-ха-ха!" - Деп сайрайды ол маған. |
"А!", - кайтса, дидем былбылга,
Йөрәгемә бирдер дәва. "Моңланма, сылу кыз бала, Бәхетең әле гел алда. А-ха-ха-ха-ха!" - Дип сайрады былбыл миңа. | ||||||
| Сайрайды бұлбұл әнін тал бағында,
Айтқандай тәтті сырын жан досына. Дариға, төбем көкке жетер еді, Болса егер жалғыз еркем жар қасымда. |
Көчлерәк хис тапмадым мәхәббәттән,
Күңелгә тула шатлык дулкыннары. Ачмадым сиңа бүген серләремне, Сүрелмәс йөрәгемнең ялкыннарын. | ||||||
| Қайырмасы: | Кушымта: | ||||||
| «А!», - десе бұлбұл бақшадан,
Жүрекке болсын деп дауа. "Қамықпа, сұлу қалқажан, Бақытың әлі алдыңда. А-ха-ха-ха-ха!" - Деп сайрайды ол маған. |
"А!", - кайтса, дидем былбылга,
Йөрәгемә бирдер дәва. "Моңланма, сылу кыз бала, Бәхетең әле гел алда. А-ха-ха-ха-ха!" - Дип сайрады былбыл миңа. | ||||||
| Айлы түн, айнадайын ашық аспан,
Бақыттың жұлдызындай жымың қаққан. Секілді не бар тәтті бұл дүнияда, Жарасқан екі жасқа махаббаттан. |
Айлы төн, саф көзгедәй аяз һава,
Йолдызлар җем-җем итә, керфек кага. Яраткан яшь йөрәккә мәхәббәттән Татлырак ни бар табам бу дөньяда! | ||||||
| Қайырмасы: | Кушымта: | ||||||
| «А!», - десе бұлбұл бақшадан,
Жүрекке болсын деп дауа. "Қамықпа, сұлу қалқажан, Бақытың әлі алдыңда. А-ха-ха-ха-ха!" - Деп сайрайды ол маған. |
"А!", - кайтса, дидем былбылга,
Йөрәгемә бирдер дәва. "Моңланма, сылу кыз бала, Бәхетең әле гел алда. А-ха-ха-ха-ха!" - Дип сайрады былбыл миңа. | ||||||
Чыганаклар
үзгәртү- Поет Наджия Теркулова (Звукозапись). rsl.ru. 2020-07-24 тикшерелгән.
- О Латыфе Хамиди!. latifkhamidi.narod.ru. 2020-07-23 тикшерелгән.
- "Тарих" - история Казахстана - школьникам. tarih-begalinka.kz. 2020-07-23 тикшерелгән.
- "Татарстан дулкынында". Татарстан радиосы (2020-01-12). 2020-07-23 тикшерелгән.
- Татар халкының яңгыравык былбылы Наҗия Теркулова вафат булды (tt). shahrikazan.ru. 2020-07-24 тикшерелгән.
- К.Байсеитова - “Бұлбұл”(автор Л.Хамиди) - текст песни. pesni.guru. 2020-07-23 тикшерелгән.
- Нурлыайым Нурсаин. Как Латиф Хамиди стал народным любимцем Казахстана (рус.), ia-centr.ru. 23 июль 2020 тикшерелде.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 (unspecified title)
- ↑ "Татарстан дулкынында". Татарстан радиосы (2020-01-12). 2020-07-23 тикшерелгән.
- ↑ "Тарих" - история Казахстана - школьникам. tarih-begalinka.kz. 2020-07-23 тикшерелгән.
- ↑ О Латыфе Хамиди!. latifkhamidi.narod.ru. 2020-07-23 тикшерелгән.
- ↑ Нурлыайым Нурсаин. Как Латиф Хамиди стал народным любимцем Казахстана (рус.), ia-centr.ru. 23 июль 2020 тикшерелде.
- ↑ Татар халкының яңгыравык былбылы Наҗия Теркулова вафат булды (tt). shahrikazan.ru. 2020-07-24 тикшерелгән.
- ↑ Поет Наджия Теркулова (Звукозапись). rsl.ru. 2020-07-24 тикшерелгән.
- ↑ Пластинкасында хата киткән, музыка авторы буларак шагыйрь Нурсолтан Әлимкуловны билгеләгәннәр.
- ↑ К.Байсеитова - “Бұлбұл”(автор Л.Хамиди) - текст песни. pesni.guru. 2020-07-23 тикшерелгән.