Антанас Сметона

Антанас Сметона (литв. Antanas Smetona; 10 август 1874 — 9 гыйнвар 1944) — Литва дәүләт эшлеклесе, Литва президенты (1919—1920, 1926—1940).

Антанас Сметона
Туган телдә исем	литв. Antanas Smetona
Туган	10 август 1874(1874-08-10) Ужуленис, Вилькомир өязе, Ковно губернасы, Русия империясе
Үлгән	9 гыйнвар 1944(1944-01-09) (69 яшь) Кливленд, Огайо, АКШ
Үлем сәбәбе	янгын[d]
Күмү урыны	All Souls Cemetery[d]
Ватандашлыгы	Россия империясе Литва
Әлма-матер	Мүнхен университеты[d], Санкт-Петербург дәүләт университеты һәм Academia Petrina[d]
Һөнәре	сәясәтче
Эш бирүче	Вилнүс университеты[d] һәм Университет Витовта Великого[d]
Сәяси фирка	Литва милләтчеләре берлеге[d]
Җефет	Sofija Smetonienė[d]
Антанас Сметона Викиҗыентыкта

Тәрҗемәи хәл

Антанас Сметона, Беренче Бөтендөнья сугышына кадәр

Антанас Сметона Ковно губернасы Вилькомир өязе Ужуленис авылында (хәзер Литваның Укмерге районына карый) туган. Башлангыч мәктәпне Тауенайда, прогимназияне 1893 елда Палангада тәмамлый; шул ук елда Митава гимназиясенә укырга керә. 1896 елда, литва милләтчеләре оешмасында катнашуы сәбәпле, гимназиядән чыгарыла. 1897 елда Санкт-Петербург шәһәрендә гимназияне тәмамлый һәм Петербург университының юридик факультетына укырга керә. Ике тапкыр университеттан чыгарылса да, ул аны 1902 елда тәмамлый.

1902—1907 елларда — Литва демократик партиясе әгъзасы, 1907—1915 елларда журналистик эшчәнлек белән шөгыльләнә. Беренче Бөтендөнья сугышка вакытында — Литвада сугыштан зарар күргәннәргә булышу җәмгыяте рәисе. 1917—1919 елларда — Литва Советы рәисе; 1918 елның 16 февралендә Литваның бәйсезлеген игълан итә.

1919—1920 елларда — Литваның беренче президенты. Аннан соң Милли прогрессы партиясе (Tautos Pažangos Partija) җитәкчесе, «Литва милләтчеләре берлеге» оештыручылаыннан берсе.

1926 елда хәрби түнтәрелеш ясый һәм Литва президенты булып сайланыла; 1931 һәм 1938 елларда яңадан сайланыла.

Эмиграция

1940 елның 14 июлендә, ССРБ Литвага ультиматум куйганнан соң, Сметона президент вәкаләтләрен Антанас Меркиска тапшыра, ә үзе гаилә белән Алманияга, ә аннан соң Швейцариягә качып китә. Соңгы көннәрне Америкада үткәргән.

1944 елның 9 гыйнварында АКШтагы Кливленд шәһәрендә янгында вафат була.

Галерея

• 
  1918 ел, Сметона уртасында утыра
• Вилнүс шәһәрендә мемориаль тактасы
  Вилнүс шәһәрендә мемориаль тактасы
• 
  1938 елдагы 10 лит монетасында Сметона
• 
  Карикатура, 1940 ел

Тышкы сылтамалар

• Antanas Smetona