Xäter köne

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

thumbXäter köne paradı, Файл:Coat of arms of Hamilton, Bermuda.gif Hamilton (rus.), Bermudalar (rus.), 1991

Dmitriy Medvedev häm Aleksandr Lukaşenko (rus.) Brest qalasın (rus.) yaqlap xäläq bulğan Файл:Redarmy.gif Qızıl armiä (rus.) ğäskärlärenä häyqäle yanında

1552 yılda Qazan xanlığı başqalasın yaqlawçılar arasında xäläq bulğannarğa bağışlanğan 2008 yılğı xäter köne

Xäter köne – keşelär törkemeneñ tarixında urın alğan qotıçqıç waqiğalarnı iskä aluğa bağışlanğan kön. Här xalıqta yäki keşelär cämğiätendä bağışlanğan waqiğa häm iskä alu öçen bilgelängän kön törle bulsa da, ğädättä suğış yäki başqa oxşaş konfliktnıñ tuuına, häm anıñ däwamında ülgännärenä bağışlana. Şulay da, isemnäre törleçä bula.

Dönyada

Bügenge köndä iñ bilgele xäter köne — Berençe bötendönya suğışın tuqtatu añlaşmasında räsmi kileş bilgelängän 11 noyäber köne:

• Франция-Fransiäneñ

Bleuet de France (frans.) — veterannar, suğış qorbannarı, tol qalğan xatınnar häm yätim balalar turında xäter häm alarğa taba teläktäşlek simvolı.

• Бөекбритания-Britaniäneñ Xäter mäk çäçäge (ingl.) — qorbannarnı iskä alu häm alarnıñ tuğannarına teläktäşlek belderü simvolı.
• АКШ-AQŞta bu kön xärbi xezmät veterannarına bağışlana, däwlät ğäskärendä xezmät itkändä xaläq bulğan watandaşların may ayınıñ soñğı düşämbe iskä alalar.

Rusiädä

Qazan tatarlarınıñ küpçelege bügenge köndä yäşägän Россия Федерациясе-Räsäy ilendä töp xäter köne bularaq Böyek Watan suğışı başlanğan 22 iyün könendä Xäter häm matäm köne (rus.) bilgelänä.

— Georgiy tasması (rus.) aksiäse çiklärendä taratılğan xäter simvolı.

Qazan/Tatarstanda

• Qazan şähäre tarixına iñ tirän bulıp kergän häm tatar xalqı tarafınnan älegä iñ aktiv bilgelänep torğan "Xäter köne" bularaq 1552 yılnıñ 12 oktäber könendä Казан ханлыгы-Qazan xanlığı başqalası bulğan Казан-Qazannı / Русия патшалыгы-Rusiä patşalığı ğäskärläre alğanda, şähärne yaqlağan ğäskärlärne iskä alu köne dip isäplänä. Tatarstanda 1989 yıldan başlap bilgelänä . Säbäbe: Ğäyepsez qorbannar ike yaqtan da buluğa qaramastan, Qazannı alu däwamında rus patşası İvan IV ğäskäre yağınnan xäläq töşkännäre istälegenä häykäl (rus) 1823 yılda açılğan bulsa, Qazannı yaqlağannarına ayırım häykäl älegä yuq.

Bäysez İdel buyı Bolğar ile istälege

• Batu xan tarafınnan İdel buyı Bolğarınıñ başqalası Bilär 1236 yılda yuq itelüe häm 1239 yılınnan birle bolğar däwläteneñ bäysäzlege tuqtatıluı anıñ warisları dip sanalğan Qazan tatarları tarafınnan xäter köne bularaq älegä iskä alınmıy.

Sıltamalar

• Хäтер кöне 2009