Tbilisi

Tbilisi (görci telendä: თბილისი, [T'bilisi], tärcemäse - cılı çığanaq) - Görcistannıñ başqalası häm iñ zur şähäre.

Görcistan başqalası Tbilisi görci telendä: თბილისი Bayraq Gerb Bayraq Gerb İl GörcistanGörcistan Koordinatalar 41°43′00″ т. к. 44°48′00″ кч. о. Mer Gigi Ulugava Berençe telgä alu IV ğasır Elekkege isemnär 1936 yılğa qädär Tiflis Mäydan 726 km² Räsmi tel görci tele Xalıq sanı 1 473 551 keşe Xalıq tığızlığı 1614 keşe/km² Etnoxoronim tbilisile UTC UTC+4 Telefon kodı +995 32 Räsmi säxifä http://www.tbilisi.gov.ge [[Файл:|300px|Tbilisi (Җир)]]

Kürä (Mtkvari) yılğası yarında urnaşqan.

Tbilisi iseme IV ğasırda telgä alına, anıñ kilep çığuı şähärneñ cılı kükert çığanaqları buluı belän bäyle (görci telendä ტფილისი - Tbilisi, tbili - "cılı").

Tatar häm rus tellärendä 1936 yılğa qädär räsmi räweştä Tiflis (yunan ädäbiatınnan kilgän süz) iseme qullanılğan.

Xalıq sanı - 1 473 551 keşe, şähär mäydanı - 350 km².

Tarix

V ğasırda İberiä patşası Waxtang Gorskali şähärgä nigezlägän.

VI ğasırdan İberiä başqalası bulğan.

Riwäyät buyınça Waxtang Gorskala sunar waqıtında atqan fazan esse çığanaqta peşkän. Patşa şuşı urında şahärgä salğan.

1236 yılda tatar-mongol ğäskärläre şähärne basıp ala.

1320 yılda şähärdä görci idäräse kire qaytarıla

1385-1395 yılda tatar Tuqtamış xanı görci patşası belän bergälekne tözegän. Tatar ğäskärläre Darial tarlawığına kerälär.

1386 yılda Aqsaq Timer Altın Urdağa qarşı höcüm itkändä Tbilisi şähären yandıra.

Şähär klimatı

Tbilisi klimatı
Kürsätkeç	Ği	Fev	Mar	Apr	May	İün	İül	Avg	Sen	Okt	Noya	Dek	Yıl
Absolüt maksimum,  °C	19,5	22,4	28,9	34,4	35,1	40,2	42,0	40,4	37,9	33,3	27,2	22,8	42,0
Urtaça maksimum, °C	6,6	7,7	12,6	18,9	23,1	28,1	31,2	30,9	26,4	19,8	12,8	8,4	18,9
Urtaça temperatura, °C	2,3	3,1	7,2	12,7	17,2	21,7	24,9	24,7	20,2	14,2	7,9	3,7	13,3
Urtaça minimum, °C	−0,8	0,0	3,2	8,4	12,4	16,5	19,8	19,5	15,4	10,4	4,9	1,3	9,3
Absolüt minimum, °C	−24,4	−14,8	−12,8	−3,8	1,0	6,3	9,3	8,9	0,8	−6,4	−7,1	−20,5	−24,4
Yawım-töşem norması, mm	17	19	27	51	47	58	29	48	37	24	29	17	396

Milli tärkip

2002 yılğı xalıq isäben alu buyınça etnik tärkip

Tbilisi	&&&&&&&&01081679.&&&&&01 081 679	100,00 %
görci	&&&&&&&&&0910712.&&&&&0910 712	84,19 %
ärmän	&&&&&&&&&&082586.&&&&&082 586	7,63 %
urıs	&&&&&&&&&&032580.&&&&&032 580	3,01 %
körd	&&&&&&&&&&017116.&&&&&017 116	1,58 %
äzäri	&&&&&&&&&&010942.&&&&&010 942	1,00 %
osetin	&&&&&&&&&&010268.&&&&&010 268	0,95 %
yunan	&&&&&&&&&&&03792.&&&&&03792	0,35 %
ukrain	&&&&&&&&&&&03328.&&&&&03328	0,31 %
abxaz	471	0,04 %
kistin	73	0,01 %
başqalar	&&&&&&&&&&&09811.&&&&&09811	0,91 %

Tiflis mäçete

Tanılğan şäxeslär

• Artöm Aydinov
• Mamuqa Baxtadze (1982), Görcistan premyer-ministrı (2018).
• Aykanus Danielyan
• Sofiko Çiaureli
• Polien Yakovlev
• Zurab Tsereteli

Din

Islam

• Tiflis mäçete

Sıltamalar

• Räsmi sayt