Коңгырт кәрлә

Коңгырт кәрлә ("асйолдыз" яки "химик йолдыз") — 0,012-0,0767 Кояш массалы асйолдызлар объектлары (аларның массасы 12,57-80,36 Юпитер массасына тигез).

Йолдызларда кебек коңгырт кәрләдә җиңел элементлар төшләрендә (дейтерий, литий, бериллий, бор) термотөш синтезы реакцияләре баралар, ләкин баш эзлеклелектәге йолдызлардан аермалы буларак су тудыргыч төшләре кушылу реакцияләреннән җылылык чыгару зур түгел һәм җиңел элементлар саны беткәннән соң, йолдыз астында термотөш реакцияләре туктыйлар, шуннан соң коңгырт кәрлә тиз суына, планетасыман объектка әверелә, шуңа күрә бу йолдызлар баш эзлеклелектә тормыйлар.

Баш эзлеклелектәге йолдызлардан аермалы буларак коңгырт кәрләдә җылылык күчерү тик турбулент конвекция исәбендә бара һәм йолдыз үз тирәнлеге буенча бериш була.

Һерцшпрунг–Рассел диаграммасы

Баш эзлеклелек
(«кәрләләр»)

Чагыштыру

Йолдызлар, коңгырт кәрләләр һәм планеталар: чагыштырма сыйфатлар
Төр	Масса ( $M_{\text{Sol}}$ )	Термотөш синтезы		Бар булу
Төр	Масса ( $M_{\text{Sol}}$ )	H → He	D → He	Li	D
Кызыл кәрлә	0,1—0,075	Озак	Кыска вакытлы	Юк	Юк
Коңгырт кәрлә	0,075—0,065	Кыска вакытлы	Кыска вакытлы	Бар	Юк
Коңгырт кәрлә	0,065—0,013	Юк	Кыска вакытлы	Бар	Юк
Планета	< 0,013	Юк	Юк	Бар	Бар

Йолдызлардан аермалы буларак коңгырт кәрләдә литий бар, шушы җәдвәлдә күрсәтелгән.

Күренешләр

L спектр сыйныфындагы коңгырт кәрлә
T спектр сыйныфындагы коңгырт кәрлә
Y спектр сыйныфындагы коңгырт кәрлә
M спектр сыйныфындагы коңгырт кәрлә

Коңгырт кәрлә

Чагыштыру

Күренешләр

Әдәбият