Riygikogu

Riygikogu (est. Riigikogu, süzgä-süz tärcemädä — «Däwlät cıyılışı») — Estoniä Cömhüriätendä xäkimiät yuğarı wäkillekle häm qanun çığaru organı. Şulay uq däwlät başlığın saylıy häm cömhüriät xökümäte yözendä başqarma xakimiät eşçänlegen kontrol’dä tota.

Riygikogu
эст. Riigikogu
Нигезләнү датасы	23 апрель 1919
Оешма җиткәчесе вазыйфасы	председатель Рийгикогу[d]
Дәүләт	Эстония
Идарә итүче орган	Board of the Riigikogu[d]
Юрисдикциягә карый	Эстония
Штаб-фатирының урнашуы	Замок Тоомпеа[d], Таллин, Харьюмаа[d], Эстония
Урыннар саны	101
Рәсми веб-сайт
Социаль медиаларда күзәтүчеләре	2325
Riygikogu Викиҗыентыкта

Tarixı

Suğış aldınnan Estoniädä Riygikogu

Estoniä bäysezlege iğlan itelgännän soñ, 1919 yılda Oyıştıru cıyılışına saylawlar uzdırılğan. 1920 yılda konstitutsiä qabul itelgän, ul öç yılğa bötenxalıq tawış birü yulı belän saylana torğan parlament (Riygikogu) buldırunı küzdä totqan.

1934 yılnıñ martında xärbi xäl kertelgän, häm közen parlament deputatları möddäte çiklänmägän yalğa cibärelgän. 1935 yılda prezident yaklı Isamaaliit firqäse oyıştırılğan häm qalğan barlıq säyäsi firqälär tıyılğan.

1937 yılda yaña konstitutsiä qabul itelgän.

1938 yılda yaña ike palatalı parlament — Milli cıyılışqa (Rahvuskogu; tübän palata — Däwlät duması, yuğarı palata — Däwlät sovetı) — saylawlar uzdırılğan.

Riygikogu xäzerge Estoniädä

1990 yılda Eston SSR Yuğarı Sovetına saylawlar uzdırılğan, anda Eston SSRnıñ barlıq xalqı qatnaşqan. 1990 yılda Eston SSR Yuğarı Sovetı tarafınnan 1938 yılğı bäysez Estoniä konstitutsiäse ğämäldä buluwın torğızu turında qanun qabul itelgän.

1992 yılda saylawlar uzğan, anda saylaw xoquqı Estoniä Cömhüriäteneñ xoquqlı warislı grajdannarına ğına (ata-anaları yäki ata-babaları, yäki alar üzläre, 1940 yılnıñ iyün ayına qädär Estoniä Cömhüriäte grajdannarı bulğan barlıq millät keşelärenä) birelgän. Näticädä, elekkege ESSR xalqınıñ yaqınça 32% başta ilneñ säyäsi tormışı qısalarınnan çittä qalğan. 2016 yılğa bu san 6 protsentqa qädär kimegän.