Awrupa Berlege

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Awrupa Berlege yäki Awroberlek yäki AB ul bügen Awrupanıñ 27 ilen berläştergän xalıqara oyışma. İñ soñgı bularaq 2007 yılnıñ 1 ğinwarında berlekkä Bolğarstan (Bolgariä) belän Romaniä kerde.

Awrupa Berlege

Berläşü däräcäläre

• Urtaq bazar (Single Market)
• Tamğaxänä berlegen (Customs Union) – äğzalar berberenä qarşı qvota häm tariflardan waz kiçälär, öçençe taraf (3rd parties) illäre öçen ber tösle quota häm tariflar sisteması qullanalar.
• Aqça berleğe (Economic and Monetary Union) – äğza däwlätlär, iñ elek üz aqçaları arasındağı tiñläşterü kursların qatğıy räweştä terkäp quyalar, annarı üzläreneñ milli aqçalarınnan waz kiçep Euro aqçasına küçälär.

ABnıñ oyışmaları (Institiutions of the EU)

• Awrupa mäclese
• Awrupa komissiäse
• Awrupa şurası (European Council häm Council of Europe ber tügel)
• Awrupa mäxkämäse
• Awrupa bankı

ABnıñ kiñäyüe (Enlargement of the EU)

• 1952 6 Awrupa ile
• 1973 3 Awrupa ile quşıla, sannarı 9 bula
• 1981 Gretsiä (Yunanstan) quşıla
• 1986 İspaniä belän Portugaliä quşıla
• 1995 Avstriä, Finlandiä häm İsweç (Şvetsiä) quşıla
• 2004 8 könçığış Awrupa ile häm 2 utraw ile – Kipr häm Malta quşıla
• 2007 Bolğarstan (Bolgariä) häm Romaniä quşıla

Bu arada Törkiä belän Xorvatiä xökümätläre dä, kiläçäktä Awroberlekkä kerü turında Awrupa Berleğeneñ barlıq cawaplı oyışmaları häm äğzaları belän söyläşülärne alıp-baralar.

İqtisad häm säwdä

Awroberlegeneñ töp aqça bularaq Euro yöri, ([ewro] äytäse, [euro] tügel!). Aqçalarnıñ bilgese €, qısqartması EUR. Qayber illär Awrupa Berlegenä kermägän buluwına qaramastan Awrupanıñ tamğaxänä berlegenä kerdelär, mäsälän Andorra, Lixtenşteyn, Monako, San-Marino, Vatikan, Törkiä.

Päräwezdä

• Awupı Berlege: räsmi säxifäse