Әлҗәзаир (шәһәр)
Әлҗәзаир ( ғәр. مدينة الجزائرMadīnat al-Jazā'ir, Әл-Джәзәир[3]; — Әлҗәзаир дәүләтенең башкаласы, илдә иң зур шәһәр.
| Әлҗәзаир | |
| гарәп. الجزائر кабил. Lezzayer фр. Alger | |
| Илтамга | |
 | |
 | |
| Нигезләнү датасы | 944 |
|---|---|
| Рәсми исем | الجزائر |
| Демоним | Algérois[1] һәм Algéroise[1] |
| Рәсми тел | гарәп теле |
| Дәүләт |
 Әлҗәзаир[2] |
| Нәрсәнең башкаласы | Әлҗәзаир |
| Административ-территориаль берәмлек | Алжир[d] |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Урта диңгез |
| Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | Әлҗәзаир мэры[d] |
| Халык саны | 3 415 811 (2011) |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 0 метр |
| Сәгать поясы | UTC+01:00 |
| Кардәш шәһәр | Каракас, Монреаль, Тунис (шәһәр), Сур[d], Амстердам, Триполи[d], Суракарта, Пекин, Берлин, Каһирә, Касабланка[d], Лондон, Мәскәү, Нью-Йорк, Барселона, Дакар[d], Асунсьон, Босасо[d], София, Амман, Әл-Гаюн[d], Пхеньян, Цване[d], Брүсил башкала төбәге, Әбү-Дәби шәһәре, Коломб һәм Теҗон |
| Мәйдан | 363 км² |
| Почта индексы | 16000–16132 |
 | |
 | |
 | |
| Җирле телефон коды | 213 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | Төркем:Әлҗәзаир шәһәрендә җирләнгәннәре[d] |
| Объектның күренешләре өчен төркем | Төркем: Әлҗәзаир шәһәре манзаралары[d] |
 | |
 Әлҗәзаир Викиҗыентыкта | |
Аатамасы «әл-Джәзәир», гарәпчә «утрау» дигәннән килеп чыккан, чөнки шәһәр янында элек 4 утрау булган, алар 1525 елда материк белән кушылып киткән. Әлҗәзаир вилаятенең административ үзәге. Халкы 2,9 млн кеше, агломерацияләрендә — 3,35 млн тирәсе яши[4]. Урта диңгездә урнашкан. 2011 елда Алжир метрополитены һәм Әлҗәзаир трамвай юлы ачылган.
Хәзерге вакытта яр буйлап сузылган, шәһәрнең борынгы өлеше текә калкулыкка урнашкан, түбәсендәге цитадель— диңгез биеклеге дәрәҗәсеннән 140 метр чамасы биеклектә.
ТарихыннанҮзгәртү
Шәһәр 944 елда бербер Зириләр династиясеннән Бологилыгин ибн Зири дигән кеше тарафыннан нигезләнгән[5]. Аңа кадәр монда Икосим дип аталган борынгы Финикия җирлеге урнашкан булган (римлылар аны Икозиум дип үзгәрткән)[6].
КлиматыҮзгәртү
Әлҗәзаир ның климаты уртача - җәе коры, кар озак ятмый. Уртача еллык температура 17.
ХалкыҮзгәртү
| 1977, халык исәбен алу |
1987, халык исәбен алу |
1998, халык исәбен алу |
2008, халык исәбен алу |
2011, бәяләмә |
| 1 523 000 | 1 507 241 | 2 086 212 | 2 364 230 | 2 916 000[7] |
Этник составы:
- 53% гарәпләр
- 44 % берберлар
- 3 % башка халыклар
Тугандаш шәһәрләрҮзгәртү
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ archINFORM — 1994.
- ↑ Инструкция по передаче на картах географических названий арабских стран. — М.: Наука, 1966. — С. 20.
- ↑ Algiers — Britannica.
- ↑ Город Алжир в энциклопедии «Вокруг Света»
- ↑ [Алжир (город) Әлҗәзаир (шәһәр)] — ЗСЭ
- ↑ The World Factbook. ALGERIA. People and Society, archived from the original on 2012-09-30, retrieved 2021-05-25
- Густерин П. В. Города Арабского Востока — М.: Восток—Запад, 2007. — 352 б. — (Энциклопедический справочник). — 2000 экз. — ISBN 978-5-478-00729-4.
- Столицы стран мира. Полит.-эконом. справочник.. — М.: Политиздат, 1965. — 319 с. — 50 000 экз.
СылтамаларҮзгәртү
- Алжир, столица Алжира // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.