Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе

Әдәбият өлкәсендә Нобел премиясеәдәбият өлкәсендә тапшырыла торган абруйлы премия. Бүләк ел саен Стокһольм шәһәрендә тапшырыла. Премияне 1901 елдан бирле тапшыралар.

сүлли-Прүдом, әдәбият өлкәсендә беренче Нобел премиясе иясе

Таләпләр үзгәртү

Нобел фонды уставына күрә ʜәмɜәтларны түбәндәгеләр тәкъдим итә ала:

  • кәрүл Швед фәннәр академиясе әгъзалары, кайбер башка академияләр әгъзалары.
  • Төрле үнивирcиᴛиᴛларның тел белеме һәм әдәбият пpафисьıрлары.
  • Әдәбият өлкәсендә Нобел премиясе лауреатлары.
  • Язучылар берлекләренең рәисләре.

Тарих үзгәртү

Әдәбият буенча Нобел премиясе (швед. Nobelpriset i litteratur) — дөньяда әдәбият өлкәсендә эшлекле өчен гашыйк бу премиянең иң престиж бүлеге. Бүләк Альфред Нобел тарафыннан 27.11.1895 елда нигезләнде (гомуми биш номаниция булдырылды).

Бүләк 1901 елдан бирелә. Гомуми 106 бүләк бирелде. 7 елда бүләкләнү булмады: 1914, 1918, 1935, 1940-1943 еллар. - фpанcыз шагыйре сүлли-Прүдом беренче лауреат булды. 2013 елда бүләк Канада сәясәтче Элис Манарга бирелде. 1904, 1917, 1966 һәм 1974 елларда бүләк ике кешедән берсенә бирелә.

1901 - 2013 елларда бүләк гашыйк лауреатларга уртача 65 яшь. Иң яшь лауреат - Редьярд Киплинг, 42 яшендә, 1907 елда премиягә лаек булды. Иң зур лауреат Дорис Лессинг -88 яшендә бүләк алды.

Лауреатлар исемлеге үзгәртү

Ел Исем туу датасы үлем датасы
2016 Боб Дилан 1941-05-24
1997 Дарио Фо 1926-03-24 2016-10-13
1987 Иосиф Бродский 1940-05-24 1996-01-28
1934 Луиҗи Пиранделло 1867-06-28 1936-12-10
1982 Габриэль Гарсиа Маркес 1927-03-06 2014-04-17
1999 Гүнтер Грасс 1927-10-16 2015-04-13
1988 Нәҗип Мәхфүз 1911-12-11 2006-08-30
1913-11-13 Rabindranat Tagor 1861-05-07 1941-08-07
1926 Грация Деледда 1871-09-27
1871-11-11
1936-08-15
1953 Уинстон Черчилль 1874-11-30 1965-01-24
2012 Мо Янь 1955-02-17
1964 Жан-Поль Сартр 1905-06-21 1980-04-15
2000 Гао Шиңҗиян 1940-01-04
1925 Джордж Бернард Шоу 1856-07-26 1950-11-02
1954 Эрнест Хемингуэй 1899-07-21 1961-07-02
1902 Теодор Моммзен 1817-11-30 1903-11-01
1946 Һерман Һессе 1877-07-02 1962-08-09
1950 Бертран Рассел 1872-05-18 1970-02-02
1971 Пабло Неруда 1904-07-12 1973-09-23
1970 Александр Солженицын 1918-12-11 2008-08-03
1957 Альбер Камю 1913-11-07 1960-01-04
1907 Redyard Kipling 1865-12-30 1936-01-18
1929 Томас Манн 1875-06-06 1955-08-12
1998 Жузе Сарамагу 1922-11-16 2010-06-18
1969 Samuel Beckett 1906-04-13 1989-12-22
1948 Томас Стернз Элиот 1888-09-26 1965-01-04
2009 Һерта Мүллер 1953-08-17
1949 William Folkner 1897-09-25 1962-07-06
1962 Джон Стейнбек 1902-02-27 1968-12-20
2010 Марио Варгас Льоса 1936-03-28
1923 Вильям Батлер Ейтс 1865-06-13 1939-01-28
1920 Knut Hamsun 1859-08-04 1952-02-19
2007 Дорис Лессиң 1919-10-22 2013-11-17
2005 Һаролд Пинтер 1930-10-10 2008-12-24
1958 Борис Пастернак 1890-01-29 1960-05-30
1986 Воле Шоинка 1934-07-13
1905 Һенрик Сенкевич 1846-05-05 1916-11-15
2008 Җаң-Мари Густав де Клезио 1940-04-13
2011 Томас Транстремер 1931-04-15 2015-03-26
1927 Аңри Бергсон 1859-10-18 1941-01-04
1901 Франсуа Арман Сюлли-Прюдом 1839-03-16 1907-09-07
1965 Михаил Шолохов 1905-05-11
1905-05-24
1984-02-21
1984-01-21
1921 Анатоль Франс 1844-04-16 1924-10-12
1996 Вислава Шымборска 1923-07-02 2012-02-01
1904 Фредрек Мистраль 1830-09-08 1914-03-25
1972 Һайнрих Бөлл 1917-12-21 1985-07-16
2003 Җон Максвелл Кутзее 1940-02-09
1906 Җозуе Кардуччи 1835-07-27 1907-02-16
1912 Герһарт Һауптманн 1862-11-15 1946-06-06
1968 Ясунари Кавабата 1899-06-11 1972-04-16
2019 Peter Handke 1942-12-06
1983 Вильям Голдиң 1911-09-19 1993-06-19
1909 Зелма Лагерлөф 1858-11-20 1940-03-16
2001 Видиадһар Сураҗпрасад Найпол 1932-08-17 2018-08-11
1980 Чеслав Милош 1911-06-30 2004-08-14
1903 Бйөрнстьерне Бйөрнсон 1832-12-08 1910-04-26
1933 Иван Бунин 1870-10-22 1953-11-08
1990 Октавио Пас 1914-03-31 1998-04-19
1915 Ромен Роллан 1866-01-29 1944-12-30
2004 Элфрида Елинек 1946-10-20
1947 Аңдре Жид 1869-11-22 1951-02-19
1951-12-19
1961 Иво Андрич 1892-10-10 1975-03-13
1991 Надин Гордимер 1923-11-20 2014-07-13
1908 Рудольф Кристоф Ойкен 1846-01-05 1926-09-15
2002 Имре Кертес 1929-11-09 2016-03-31
1911 Морис Метерлеңк 1862-08-29 1949-05-06
1966 Нелли Закс 1891-12-10 1970-05-12
1993 Тони Моррисон 1931-02-18 2019-08-05
1967 Мигел Анхел Астуриас 1899-10-19 1974-06-09
1978 Исаак Башевис-Зингер 1904-07-14 1991-07-24
1910 Пауль Һейзе 1830-03-15 1914-04-02
1981 Элиас Канетти 1905-07-25 1994-08-14
1994 Кендзабуро Ое 1935-01-31 2023-03-03
1955 Һаллдор Лакснесс 1902-04-23 1998-02-08
1998-02-09
1988-02-08
1945 Габриэла Мистраль 1889-04-07 1957-01-10
1928 Сигрид Ундсет 1882-05-20 1949-06-10
1938 Пөрл Сайдентрикер Бак 1892-06-26
1892
1973-03-06
1973
1952 Фраңсуа Мориак 1885-10-11 1970-09-01
1932 Джон Голсуорси 1867-08-14 1933-01-31
1959 Сальваторе Квазимодо 1901-08-20 1968-06-14
1976 Сол Беллоу 1915-06-10 2005-04-05
1975 Эуҗенио Монтале 1896-10-12
1896-01-12
1981-09-12
1922 Хакинто Бенавенте 1866-08-12 1954-07-14
1951 Пер Лагерквист 1891-05-23 1974-07-11
1936 Юҗин О'Нил 1888-10-16 1953-11-27
1995 Шеймас Һини 1939-04-13 2013-08-30
1984 Ярослав Сейферт 1901-09-23 1986-01-10
1924 Владыслав Реймонт 1867-05-07 1925-12-05
1930 Синклер Льюис 1885-02-07 1951-01-10
1904 Хосе Эчегарай 1832-04-19 1916-09-14
1937 Роже Мартен Дю Гар 1881-03-23 1958-08-22
1916 Вернер фон Һайденштам 1859-07-06 1940-05-20
1973 Патрик Вайт 1912-05-28 1990-09-30
1990-09-29
1956 Хуан Рамон Хименес 1881-12-23 1958-05-29
1974 Эйвинд Йонсон 1900-07-29 1976-08-25
1917 Карл Адоль Гьеллеруп 1857-06-02 1919-10-11
1985 Клод Симоң 1913-10-10 2005-07-06
1989 Камило Хосе Сена 1916-05-11 2002-01-17
1960 Сең-Җон Перс 1887-05-31 1975-09-20
1974 Һәрри Мартинсон 1904-05-06
1904
1978-02-11
1978
1992 Дерек Волкотт 1930-01-23 2017-03-17
1939 Франс Ээмил Силланпәә 1888-09-16 1964-06-03
1966 Шмуел Йосеф Агнон 1887-08-08 1970-02-17
1931 Эрик Аксел Карлфелдт 1864-07-20 1931-04-08
1977 Висенте Алейсандре 1898-04-26 1984-12-14
1944 Йоһаннес Вилһелм Енсен 1873-01-20 1950-11-25
1979 Одисеас Элитис 1911-11-02 1996-03-18
1963 Йоргос Сеферис 1900-03-13 1971-09-20
2014 Патрик Модиано 1945-07-30
1917 Һенрик Понтоппидан 1857-07-24 1943-08-21
1919 Карл Шпиттелер 1845-04-24 1924-12-29
2013 Элис Мунро 1931-07-10
2006 Орхан Памук 1952-06-07
2018 Ольга Токарчук 1962-01-29
2017 Казуо Ишигуро 1954-11-08
2015 Светлана Алексиевич 1948-05-31
2021 Габделразак Гурна 1948-12-20
2023 Юн Фоссе 1959-09-29
2022 Анни Эрно 1940-09-01
2020 Луиза Глюк 1943-04-22 2023-10-13


Сылтамалар үзгәртү