Яр Чаллы елга порты

Яр Чаллы елга порты - Кама елгасындагы елга порты, Яр Чаллы шәһәрендә урнашкан . Бу шәһәрнең генә түгел, ә Татарстан Республикасының һәм бөтен Кама буеның иң борынгы предприятияләренең берсе [1] .

Яр Чаллы елга порты
Нигезләнү датасы 1850
Дәүләт  Россия
Административ-территориаль берәмлек Чаллы
Рәсми веб-сайт rech-port.ru
Карта

Совет чорында Яр Чаллы елга порты СССРдагы иң зур ун портның берсе булып һәм зур милек комплексына ия булган.[2]

Тарихы үзгәртү

Чаллы пристаненең нигезе, башка мәгълүматлар булмаганда, якынча 1850 ел белән бәйле булырга мөмкин. Беренче чиратта, төрле товарлар, күбесенчә икмәк, ташу һәм сәүдә үсеше белән бәйле.[3]

Кама буендагы суднолар йөреше үсеше, суднолар санының тиз үсүе Чаллв пристаненең мөһимлеген арттыруга ярдәм итә. Түбән Камада утыздан артык пирс була. Алар арасында иң мөһимнәре булып Яр Чаллы пристаньнәре саналган.[3]

ХХ гасыр башында Чаллы пристаненнән җибәрелгән товар бәясе 610 мең сум дип бәяләнгән, (чагыштыру өчен: Чистайдан - 5467, Уфа - 6348, Пермь - 5243; Идел ярларыннан: Тәтештән - 3291, Кострома - 3833, Камышлыдан - 6056 һ.б.).

Чаллы пристане башкалардан яхшы якка аерылып торган, чөнки биредә кышлаучы кораблар өчен иң яхшы сулыкларның берсе була. Ул Яр Чаллы каршында, уң ярда, Тарловский утравы артында урнашкан була. Биредә берьюлы 45кә кадәр кораб кышлый алган.[3]

Чаллы присте йөк пристане генә булып калмыйча, пассажир пристане буларак та билгеле. Минзәлә һәм башка берничә районда яшәүчеләр өчен бу иң мөһим үзәкләр булган Казан, Уфа һәм башка шәһәрләргә барып җитү өчен иң арзан һәм иң кулай юл була.

Чаллы пристане, Казан белән Уфа арасында сәяхәт ясаучы пароходларны да кабул иткән.

Пассажирлар өчен уңайлык дәрәҗәсе сизелерлек арта. Пароходлар күбесенчә ике катлы, электр белән яктыртылган һәм пар белән җылытылганга әйләнә.

Чаллы пристаненә кагылышлы тагын бер сорау - Кама елгасы аша чыгу була. Башта ул конкрет бүлек карамагында була һәм паром белән башкарылган. 1876 елның мартында ул земствога күчерелгән.

Чаллы пристаненең эшләве, һичшиксез, Яр Чаллыда яшәүчеләрнең эшенә тәэсир иткән. Шулай итеп, 1912-1913 елгы өйдән-өйгә йөреп халык санын алу мәгълүматлары буенча, Борын Чаллысы волосте халкының күпчелек өлеше баржалар һәм көймәләр төзелешендә, пароходларда хезмәт күрсәтүдә, транспортта эшләгән.[3] ХХ гасыр башында Чаллы пристане Идел һәм Камадагы иң зур йөк тукталышларының берсенә әверелгән.[3]

Гомуми мәгълүмат үзгәртү

 
"ОМ-391" (2004 ел)

Яр Чаллы елгасы порты коры йөк һәм катнаш "елга-диңгез" пассажир судноларын эшкәртергә мөмкинлек бирә. Биредә товарларны һәм контейнерларны эшкәртү һәм саклау өчен причал бар. Аның озынлыгы - 217 йөгерү метры, товар ташу өчен конструкция сыйдырышлыгы навигация өчен 112 мең тоннага кадәр җитә. Портта пассажир елга станциясе дә бар, анда берьюлы дүрт кораб тукталырга мөмкин. Станция инфраструктурасы навигация өчен 200 меңгә кадәр пассажирга хезмәт күрсәтергә мөмкинлек бирә.

2011 елдан башлап, Яр Чаллы елга порты директоры булып икътисад фәннәре кандидаты Гайнетдинов Әнвәр Билал улы тора.[4]

Искәрмәләр үзгәртү

Сылтамалар үзгәртү

Чаллы елга порты. Татарстан Республикасы Транспорт министрлыгы сайтында 2019 елның 14 июль көнендә архивланган.