Укки Вяйнямейнен
Укки Вяйнямейнен, шулай ук Сидоров Василий Леонтьевич, Василий Левонен (фин. Ukki Väinämöinen; 1855 ел — 1942 ел) — карел һәм фин җәмәгать эшлеклесе. 1921 елда Совет Россиясенә каршы Карелия күтәрелешен җитәкли. Икенче совет-фин сугышы дәвамында фбаш күтәрүчеләркөчләре ягында була.
| Укки Вяйнямейнен | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | фин. Vassily Levonen |
| Туган | 1 август 1855[1] Тунгуда[d], Сосновецкое сельское поселение[d], Беломорский район[d] |
| Үлгән | 10 гыйнвар 1942[1] (86 яшь) Вуокатти[d], Финляндия |
| Ватандашлыгы | Россия империясе Финляндия |
| Һөнәре | хәрби хезмәткәр |
| Катнашкан сугышлар/алышлар | 1877-1878 еллардагы урыс-төрек сугышы[d] һәм Вторая советско-финская война[d] |
Биографиясе үзгәртү
Сидоров Василий Леонтьевич (Финляндияда Василий Левонен буларак билгеле) 1855 елда Ак диңгез Карелиясендә, Тунгуда авылында туа. 1877 — 1878 еллардагы Рус-төрек сугышында Русиянең фин частьларында сугыша.
Левон «урман партизаннар» (фин. «metsäsissit») — Россия Ватандашлар сугышының соңгы елларында большевистиклар оештырган Карелия хезмәт коммунасы террииториясендә төзелгән карел милли партизаннар оешмасының сайлап куелган лидеры буларак таныла. Василий Сидоров большевизмга каршы, хәсәд христианин һәм ышанулы антикоммунист була. Моннан тыш, ул кареллар арасында ул зур популярлык белән файдалана. Левонен тәбәнәк буйлы, сәламәт, озын сакаллы була, карел крәстиәннәренә «Калевала» эпосындагы батыр Вяйнямейненны хәтерләтә. Шулай аның псевдонимы — Вяйнямейнен баба (фин. Ukki) барлыкка килә.
1921 елның декабрь азагында финнар тарафыннан мактау тапкан Вяйнямейнен баба җитәкчелегендәге баш күтәрүчеләр Төньяк-Көнчыгыш Карелиянең сизелерлек өлешен контрольли, бары шунда гына совет җитәкчелеге А. И. Седякин җитәкчелегендә Карел фронтын оештырырга карар итә. РККА-ның 20 меңгә кадәр кешелек подразделениеләре шунда ташлана. 1922 елның февраль урталарында, кызыл баш күтәрүчеләрнең соңгы таянычын — Ухта авылын — биләп алгач, карел-финнарның каршылыгы бик сындырыла. Баш күтәрүчеләр, аларның арасында Василий Левонен да була, Финляндиягә китә.
Финляндияга качканнан соң күп тә тормый Василий Левонен сукырая. Гомеренең соңгы 20 елын ул сукыр килеш үткәрә. 1942 елда вафат була.
Чыганаклар үзгәртү
- Биография 2011 елның 3 октябрь көнендә архивланган.(фин.)