Тоба (күл)
 |
Бу мәкаләдә хаталар һәм/яки ялгышлыклар бар. Мәкалә эчтәлегенең татар теле грамматик нормаларына туры килүен тикшерергә кирәк.
|
| |||||||||||||||
Тоба күле (индон. Danau Toba) - Индонезияның Суматра утравының төньяк өлешенең уртасында урнашкан күл күл һәм супер-янартау. Координаталары: 2°41′04″ т. к. 98°52′32″ кч. о.HGЯO. Күл озынлыгы - 100 километр, киңлеге - 30 километр.2°53′ т. к. 98°31′ кч. о.HGЯO белән 2°21′ т. к. 99°06′ кч. о.HGЯO нокталары арасында сузыла. Индонезияның иң эре күле һәм дөньяның иң эре янартау күле булуы мәгълүм.[1]
Геология
үзгәртүАтылу
үзгәртү
Янартау шартлавы нәтиҗәсендә Көньяк Азияны якынча 15 см көл юрганы каплаган; үзәк Һиндстанның бер җирлегендә бүгенге көндә сакланган көл юрганы тирәнлеге 6 м[2], Малайзиянең кайбер урыннарында 9 м.[3] Моннан тыш, вакыйга нәтиҗәсендә атмосферага әчелек яңгырына китергән 10 000 миллион тонна күкерт әчелеге[4] [чыганагы?] яки 6 000 миллион тонна күкерт диоксиды[5] эләккән.
Соңгы арадагы активлык
үзгәртү2010 елның 26 октябрендә Индонезияның Пагай-селатан утравыннан 36 км көньяк-көнбатышта 3 м биеклектә 7,7 балл дәрәҗәсендә цунами тудырган җир тетрәве була.
2012 елның 10 гыйнварында регионда 7,3 баллы җир тетрәү урын алды.
Атылу мөмкинлеге
үзгәртүGRACE иярчене күрсәткәнчә, Суматра утравы тирәсендәге 2004 елгы җир тетрәве[6] Җир шарының формасын үзгәрткән[7]. Якын тирәдә булган җир тетрәүләре бу колоссаль климат-үзгәртүче магма активлыгын башлатуы мөмкин.
Кешеләрe
үзгәртүФлора һәм фауна
үзгәртүКүренеш
үзгәртү
Галерея
үзгәртү-
Парапаттан Тоба күле күренеше -
Амбаритадан Тоба күле күренеше -
Самосир Тоба күле авыллары -
Парапат лиманы -
-
Күлнең Симаниндодан күренеше
Шулай ук карагыз
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ Worldlakes.org
- ↑ (1993) «Toba ash on the South Asia and its implications for correlation of late pleistocene alluvium». Quaternary Research 40 (1): 10–19. DOI:10.1006/qres.1993.1051.
- ↑ Scrivenor, John Brooke (1931). The Geology of Malaya. London: MacMillan. ., noted by Weber.
- ↑ (2001) «Cooling of the South China Sea by the Toba Eruption and correlation with other climate proxies ∼71,000 years ago». Geophysical Research Letters 28 (20): 3915–3918. DOI:10.1029/2000GL006113.
- ↑ (2009) «Did the Toba volcanic eruption of ~74k BP produce widespread glaciation?». Journal of Geophysical Research 114: D10107. DOI:10.1029/2008JD011652.
- ↑ Gross, Richard (October 2005). The Gravitational Signature of the December 26, 2004 Sumatran Earthquake. University of Texas Center for Space Research. әлеге чыганактан 2012-03-06 архивланды. December 2011 тикшерелгән.
- ↑ Satellite Data Reveals Gravity Change From Sumatran Earthquake, Ohio State University Research News (August 2006). 1 декабрь 2011 тикшерелде.
Өстәмә әдәбият
үзгәртү- Rampino, Michael R. and Stephen Self (1993). «Climate-volcanism feedback and the Toba eruption of 74,000 Years Ago». Quaternary Research 40 (3): 269–280. DOI:10.1006/qres.1993.1081.
- Vazquez, Jorge A. and Mary R. Reid (2004). «Probing the accumulation history of the voluminous Toba Magma». Science 305 (5686): 991–994. DOI:10.1126/science.1096994. PMID 15310899.
- Petraglia, M. et al. (2007). «Middle Paleolithic Assemblages from the Indian Subcontinent Before and After the Toba Super-Eruption». Science 317 (5834): 114–116. DOI:10.1126/science.1141564. PMID 17615356.
Сылтамалар
үзгәртү- Toba, Sumatra, Indonesia – Volcano.umd.edu 2006 елның 26 июнь көнендә архивланган. Accessed 11 December 2005 Калып:Dead link
- Stanley H. Ambrose, Volcanic Winter, and Differentiation of Modern Humans Accessed 11 December 2005
- Joel Achenbach, Who Knew, National Geographic 2006 елның 4 ноябрь көнендә архивланган. Accessed 11 December 2005
- George Weber, Toba Volcano 2011 елның 22 апрель көнендә архивланган.
- (Lake Toba Ecosystem Management Plan) From laketoba.org 2015 елның 16 ноябрь көнендә архивланган.
- Калып:Wikitravel