Сөнгәләй
Сөнгәләй (рус. Сенгилей) — Сембер өлкәсендә шәһәр, Сөнгәләй районының административ үзәге.
| Сөнгәләй | |
| рус. Сенгилей | |
| Байрак[d] | |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 1666 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Сенгилеевское городское поселение[d][1], Сөнгәләй районы һәм Сөнгәләй өязе |
| Административ-территориаль берәмлек | Сенгилеевское городское поселение[d], Сөнгәләй районы һәм Сөнгәләй өязе |
| Сәгать поясы | UTC+04:00[2] һәм UTC+03:00[2] |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Идел, Сенгилейка, Токшым (Идел кушылдыгы) һәм Куйбышев сусаклагычы |
| Халык саны | 6407 (2021)[3] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 70 метр |
| Мәйдан | 6 км² |
| Почта индексы | 433380 |
| Рәсми веб-сайт | gorod-sengiley.narod.ru |
| Җирле телефон коды | 84233 |
 | |
 Сөнгәләй Викиҗыентыкта | |
Халык саны — 6 959 кеше (2010).
География
үзгәртүШәһәр Иделнең уң ярында, Ульновсктан 72 километрга көньякка таба урнаша. Иң якын тимер юл станциясе — Красный Гуляй (45 км).
Исем чыганагы
үзгәртүШәһәр үз исемне Сөнгәләйка елгадан алган, ә ул үз исемен эрзә сянг — «кушылдык» һәм лей — «су» сүзләреннән алган.
Тарих
үзгәртүСөнгәләй 1666 елда нигезләнә.
1780 елдан — Сембер калгайлыгы (1796 елдан — Сембер губернасы) Сөнгәләй өязенең үзәге.
1856 елда Сөнгәләйдә 1 чиркәү, 708 йорт һәм 32 лавка (кибет) булган.
1907 елда шәһәрдә зур булмаган җылылык электростанциясе, ә 1914 елда — цемент заводы төзелә.
1925 елда Сөнгәләй салага үзгәртеп корыла. 1936 елдан — эшчеләр посёлогы, 1943 елдан — яңадан шәһәр.
Халык
үзгәртү| 1897[4] | 1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 2002[9] | 2010[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 5 734 | 10 677 | 9 807 | 10 817 | 10 366 | 8 396 | 6 959 |
Икътисад
үзгәртү- Цемент заводы;
- яшелчә-консерв заводы;
- мебель комбинаты;
- Ульяновск радиолампа заводының филиалы;
- «Энергосервис» берләшмәсе;
- май җитештерү заводы;
- тегермән комбинаты.
Мәдәният һәм мәгариф
үзгәртүШәһәрдә 2 мәктәп, педагогоия колледжы, технологик техникумы һәм өлкәне өйрәнү музее бар.
Шәхесләр
үзгәртү- Валентин Жегалов (1934), математик, КФУ профессоры.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ ОКТМО
- ↑ 2,0 2,1 Федеральный закон от 09.03.2016 № 69-ФЗ — 2016.
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=39
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-05-20