Семён Каухчишвили
Семен Георгиевич Каухчишвили (гөрҗ. სემიონ გეორგიევიჩ ყაუხჩიშვილი; 1895-1981) - филология, тарих, чыганак өйрәнү һәм археография өлкәсендә совет һәм грузин галиме, филология фәннәре докторы (1927), профессор (1930), Грузия ССР Милли Фәннәр академиясе академигы (1969). Грузия ССРының мактаулы галиме (1969). Грузиянең Византия фәнни-тикшеренү һәм классик филология мәктәбенә нигез салучы.
| Семён Каухчишвили | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | гөрҗ. სიმონ ყაუხჩიშვილი |
| Туган | 1 октябрь 1895 яки 1895[1] Кутаиси[d], Россия империясе |
| Үлгән | 11 май 1981 яки 1981[1] Тбилиси, Грузия ССР, СССР |
| Күмү урыны | Дидубийский пантеон[d] |
| Ватандашлыгы |  Россия империясе СССР.svg){kind=small} Гөрҗистан Демократик Җөмһүрияте |
| Әлма-матер | Санкт-Петербург дәүләт университеты |
| Һөнәре | тарихчы, филолог, педагог |
| Эш бирүче | Тбилиси дәүләт унивирситеты[d] |
| Балалар | Каухчишвили, Тинатин Семеновна[d] |
| Гыйльми дәрәҗә: | филология фәннәре докторы[d] |
Биография
үзгәртү1895 елның 1 октябрендә Кутаисида юрист гаиләсендә туган.
1903-1913 елларда ул Кутаиси ирләр гимназиясендә укый, аны көмеш медаль белән тәмамлый. 1913-1917 елларда ул Тарих һәм филология факультетының классик бүлегендә һәм шул ук вакытта Петроград Император Университетының Көнчыгыш телләр факультетының әрмән-грузин филологиясе бүлегендә укыган, аларны мактау билгесе белән тәмамлаган. Ул профессорлар Г.Ф. Церетели, Ф.Ф. Зелинский һәм Н.Я.Маррның укучысы була [2] [3].
1918 - 1981 елларда Тифлис дәүләт университетында профессор И.А. Джавахишвили җитәкчелегендә Грек-Византия филологиясе кафедрасында укытучы булып эшли. 1920-1923 елларда аны университеттан Берлин һәм Афина университетларына фәнни сәяхәткә җибәрәләр, анда Византия тикшеренүләрен, тарихи чыганакларны, грек палеографиясен һәм эпиграфиясен өйрәнә. 1923 - 1926 елларда - ассистент, 1926 - 1930 елларда - доцент, 1930 - 1938 һәм 1940 - 1981 елларда - профессор, шул ук вакытта 1927 - 1938 елларда - Византия тикшеренүләре бүлеге мөдире, 1940 - 1954 елларда - классик филология кафедрасы җитәкчесе [2] [3] вазифаларын били.
1930 елдан ул Кутаиси Университетын башлап җибәрүчеләрнең берсе һәм 1933 - 1954 елларда анда профессор була. 1937 - 1938 елларда, укыту белән беррәттән, Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең Н.Я. Марр исемендәге Тел институтында фәнни эш белән шөгыльләнә. 1938 елда ул СССРның НКВД органнары тарафыннан "немец империализмы агенты" буларак кулга алына, ләкин 1939 елда азат ителә. 1939-1940 елларда ул СССР Милли Фәннәр академиясенең Бөтендөнья әдәбияты институтының Борынгы әдәбият бүлегендә фәнни хезмәткәр була. 1940 елдан Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең Тел, Тарих һәм Материаль Мәдәният Институтында лексикология һәм фәнни терминология кафедрасы мөдире урынбасары булып эшли. 1945 - 1981 елларда - Филология секторы җитәкчесе вазифасын били (1960 елдан - Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясенең Көнчыгышны өйрәнү институтының Византинология бүлеге) [4] [2] [3].
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше
үзгәртүС.Г. Каухчишвилиның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге филология, тарих, чыганак белеме һәм археология өлкәсендәге мәсьәләләр белән бәйле. Ул византинистика, тарихи чыганаклар белеме, Греция эпиграфикасы һәм Палеография өлкәсендә тикшеренүләр белән шөгыльләнгән. 1955 елдан 1981 елга кадәр "Византия вакыты" һәм "Грузия советы энциклопедиясе" фәнни журналларының редакция коллегиясе әгъзасы булып тора. 1932 елдан 1937 елга кадәр редакция коллегиясенең гыйльми сәркатибе булып эшли. С.Г. Каухчишвили - грузин тарих-этнография җәмгыяте рәисе (1927 елдан), Тифлис дәүләт университеты, Көнчыгышны өйрәнү институты һәм Грузин ССР Милли Фәннәр Академиясенең Тарих институты гыйльми советлары әгъзасы.[2][3]
1927 елда ул филология фәннәре докторы дәрәҗәсе өчен "Георгий Амартолның "Хронографиясе" грузин теленә тәрҗемәсе" дигән тема белән докторлык диссертациясен яклады. 1930 елда ул СССРның Югары Аттестация Комиссиясе тарафыннан профессор академик титулына лаек булды. 1950 елда корреспондент әгъза һәм 1969 елда - Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. С.Г. Каухчишвили өч йөздән артык фәнни хезмәт, шул исәптән егерме монография һәм әйдәп баручы фәнни журналларда басылган йөз алтмыш фәнни мәкалә авторы. Аның күзәтүе астында җиде докторлык һәм егерме кандидатлык диссертациясе якланды [4] [2] [3].
Бүләкләре һәм премияләре
үзгәртү- Кызыл Хезмәт байрагы ордены
- Хөрмәт билгесе ордены
- Грузин ССРының мактаулы галиме [4] [2]
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов - жертв политического террора в советский период (1917-1991) — СПб: Петербургское Востоковедение, 2013. — 496 бит — (Социальная история отечественной науки о Востоке) — ISBN 978-5-85803-225-0
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Каухчишвили, Семен Георгиевич // Православная энциклопедия
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Каухчишвили, Семен (Симон) Георгиевич // Византийский временник
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Академики АН Грузии // Национальная академия наук Грузии(груз.)(ингл.)
Әдәбият
үзгәртү- Совет тарихи энциклопедиясе / Җав. ред. Е. М. Жуков. - Мәскәү: Совет энциклопедиясе, Т. 7: Каракаев-Кошакер. - 1965. - 1022 с.
- Семен Каухчишвили (1895-1981): Библиография / Грузия ССР Милли Фәннәр академиясе, Үзәк фәнни китапханә; М.И. Баркова тарафыннан тупланган; Н.Ломури кереш сүзе. - Тифлис: Мецниереба, 1989. - 189 б. - ISBN 5-520-00419-6