Раиса Ахматова
Раи́са Солтамура́д кызы Ахма́това (30 декабрь, 1928, Грозный, РСФСР, ССРБ[1] — 29 январь, 1992, Грозный, Россия) — чечен совет шагыйрәсе, Чечено-Ингуш АССР Халык шагыйрәсе (1977), Чечен-Ингуш АССР Язучылар берлеге рәисе (1961-1983), Чечен-Ингуш АССР Югары Советы рәисе (1963-1985).(1963—1985).
| Раиса Ахматова | |
|---|---|
 | |
| Тугач бирелгән исеме: | Раи́са Солтамура́д кызы Ахма́това |
| Туу датасы: | 30 декабрь 1928 |
| Туу урыны: | Грозный, РСФСР, ССРБ |
| Үлем датасы: | 29 декабрь 1992 (63 яшь) |
| Үлем урыны: | Грозный, Россия |
| Милләт: | чечен |
| Ватандашлык: |  ССРБ→ Русия |
| Эшчәнлек төре: | журналист, шагыйрә, җәмәгать эшлеклесе |
| Иҗат итү еллары: | 1958 |
| Жанр: | шигырь[d] |
| Иҗат итү теле: | чечен теле |
| Бүләкләр: | Халыклар Дуслыгы ордены (02.01.1979) |
Тәрҗемәи хәле үзгәртү
1928 елның 13 декабрендә эшчеләр гаиләсендә туа. 1943 елда Грозненск педагогия училищесын тәмамлый. Сөргене елларында, 1946 елдан 1956 елга кадәр, Казакстанда укытучы булып эшләгән. 1956 елдан журналист булып эшли башлаган. 1958 елда А. М. Горький исемендәге әдәби институтның Югары әдәби курсларына укырга кергән.[2]
Аның дистәләгән китаплары басылып чыга һәм яңадан бастырыла. Ул — бердәнбер хатын "Чечен-Ингушетиянең халык шагыйрәсе" исеменә лаек булган. Чечен әдәбиятында беренче тапкыр аның героинялары җәмгыять тормышында актив катнашучы шәхес буларак күрсәтелгән. "Иң кыйммәтле" циклында ("Вәхи" җыентыгы) Әхмәтова Ватан, тынычлык һәм дуслык турында яза. Аның китаплары ССРБның күп халыклары телләрендә нәшер ителгән, шулай ук хинди, инглиз, француз, поляк һәм алман телләренә тәрҗемә ителгән.[3]
Җәмәгать тормышында актив катнашкан. Чечен-Ингуш АССР Язучылар берлеге рәисе (1961-1983), ЧИАССРның Югары Советы рәисе (1963-1985), КПССның XII съезды делегаты, Бөтендөнья конгрессында бөтен нәрсәне бөлгенлеккә төшергән өчен катнаша. Күп еллар Советлар Союзының тынычлык саклау комитеты әгъзасы булды. Гомеренең соңгы елларында Совет мәдәният фондының республика бүлеген җитәкләде.[2]
Кайбер тикшеренүчеләр аның әсәрләренең тулы архивы (600-дән артык папкасы) Беренче чечен сугышы вакытында юкка чыгарылуын күздә тота.[4]
Бүләкләр үзгәртү
- Халыклар Дуслыгы ордены (02.01.1979)
- Хөрмәт Билгесе ордены
- медальләр
Истәлек үзгәртү
2012 елда ул, Лула Жумалаева белән беррәттән, чечен шигърияте вәкиле буларак Бөтендөнья хатын-кызлар шигърияте Антологиясенә кертелде.[5]
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Ахматова Раиса Солтамурадовна //Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.(рус.)
- ↑ 2,0 2,1 Раиса Ахматова. Жизнь и творчество народной поэтессы. liveinternet.ru(рус.)
- ↑ Казаков А. И. (составитель). Город Грозный. — Гр.: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1984. — С. 155. — 190 с. — 15 000 экз.(рус.)
- ↑ The Chechens. Amjad Jaimoukha, 2005. — ISBN 978-0-415-32328-4 (ингл.)
- ↑ Имена чеченских поэтесс Раисы Ахматовой и Лулы Куни вошли в Антологию Всемирной женской поэзии//Грозный информ (рус.)