Наталия Полонская-Василенко
Наталия Дмитриевна Полонская-Василенко (укр. Ната́лія Дми́трівна Поло́нська-Василе́нко; 1884 елның 31 гыйнвары [12 феврале], Харьков — 1973 елның 8 июне, Дорнштадт, Баден-Вюртемберг) — Украин тарихчы-эмигрант, Шевченко ис. Фәнни җәмгыятьнең әгъзасы (1947 елдан), Украина Ирекле Фәннәр Академиясе әгъзасы (1948 елдан).
| Наталия Полонская-Василенко | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | укр. Наталія Дмитрівна Полонська-Василенко |
| Туган | 31 гыйнвар (12 февраль) 1884 Харьков, Россия империясе |
| Үлгән | 8 июнь 1973 (89 яшь) Дорнштадт, Альб-Дунай[d], Тюбинген[d], Баден-Вүртемберг, Федератив Алмания Җөмһүрияте |
| Әлма-матер | Тарас Шевченко исемендәге Киев милли университеты[d] |
| Һөнәре | тарихчы |
| Эш бирүче | Тарас Шевченко исемендәге Киев милли университеты[d] |
| Җефет | Николай Прокопович Василенко[d] |
| Гыйльми дәрәҗә: | тарих фәннәре докторы[d] |
Тормыш юлы
үзгәртүДворян гаиләсендә туа, тарихчы, генерал-майор Дмитрий Петрович Меньшовның кызы. 1901 елда Киев Фундуклеев хатын-кызлар гимназиясен тәмамлый. 1905—1911 елларда Киевта Югары хатын-кызлар курсларының тарих-филология бүлегендә укый. 1909 елда В. Хвойко археология экспедициясендә эшли, 1913 елда Киев университетының тарих-филология факультетына укырга керү имтиханнарын тапшыра.
1910—1924 елларда гимназияләрдә тарих һәм географияне укыта, кайбер уку йортларында, шул исәптән Киев университетында профессор вазыйфаларын били. 1920 елларда украин телен үзләштерә һәм шуннан бирле үз хезмәтләрен нигездә шул телдә яза.
1923 елда Украина Халык Республикасының элеккеге мәгариф һәм чит ил эшләре министры Николай Василенкога кияүгә чыга. Василенко тиздән кулга алына һәм контрреволюция эшчәнлегендә гаепләнә. Хатыны тырышлыгы белән ул берникадәр вакыттан реабилитацияләнә. Гомеренең соңгы елларында Николай Василенко каты авырый, 1935 елда вафат була.
1918—1925 елларда Киев археология институтында, 1924—1941 елларда — Бөтенукраина фәннәр академиясендә (1934—1938 елларда сәяси мотивлар буенча эштән азат ителә) эшли. 1927—1932 елларда — Киев сәнгать институты профессоры.
1940 елның октябрендә Мәскәүдә «XVIII гасыр урталарында (1734—1775 еллар) көньяк Украинаның урнашу тарихыннан очерклар» дигән темага докторлык диссертациясе яклый.
Германия Украинаны оккупацияләгән вакытта Археология Фәннәр Академиясе Институты (октябрь—декабрь 1941) һәм Киев Үзәк Борынгы Актлар Архивы (декабрь 1941—сентябрь 1943) директоры, Күчмә чор музей-архивы (1942) фәнни консультанты. Моннан тыш, Киев шәһәр идарәсенең оештыру бүлеге составына кергән, шәһәр урамнарының исемнәрен үзгәртү өчен җаваплы булган.
1943 елның сентябрендә, Киев азат ителгәнче, Көнбатышка күчеп килә. 1943 елның октябреннән — Львовта Украина Үзәк комитеты референты (Владимир Кубийович җитәкчелегендә). 1944 елда Прагада Украина ирекле университетында лекцияләр укый.
Университет Мюнхенга күчкәннән соң 1945 елдан — Мюнхенда әлеге университет профессоры, 1965 елдан — Украина Тарих Җәмгыяте вице-президенты. 1966 елдан — Украина Ирекле университетында философия факультеты деканы.
Иншалар
үзгәртү- «Очерки по истории заселения южной Украины в середине XVIII века (1734—1775 гг.)» (1940)
- Хмельниччина : У 300-ліття української національної революції / Н. Полонська // Календар-альманах на ювілейний 1948 рік. — Авґсбурґ ; Мюнхен, 1947. — С. 36—48.
- Палій і Мазепа / Н. Полонська-Василенко. — Авґсбурґ, 1949.
- Історія Української Церкви : Стислий виклад лекцій в Академії УАПЦ / Н. Полонська-Василенко. — Мюнхен, 1949.
- До історії повстання на Запоріжжі 1768 року // Науковий збірник Української вільної академії наук. — Ню-Йорк, 1953.
- «Процес Центра Дій» (1955)
- «Особливості Української Православної Церкви» (1959)
- «Гетьман Мазепа та його доба» (1959)
- «Перші віки християнства на Україні» (1963)
- «Запоріжжя XVIII століття та його спадщина» (тт. 1-2, 1965-67)
- «Українська Академія Наук» (тт. 1-2, 1955-57)
- «Український Вільний Університет (1921-71)» (1971)
- Історія України / Н. Полонська-Василенко. — Мюнхен, 1972—76.
- Спогади / Н. Д. Полонська-Василенко ; упорядн. В. Шевчук. — К. : Вид. дім «Києво-Могилянська академія», 2011. — 542 с. — ISBN 978-966-518-573-4.
Сылтамалар
үзгәртү- Полонская-Василенко, Наталия Дмитриевна на «Родоводе». Дерево предков и потомков