Константин Дебу

Константин Ипполитович Дебу (1867 — 1942 елның марты, Санкт-Петербург, Россия империясе) — рус һәм совет химигы, педагог һәм тәрҗемәче, «Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге» авторларының берсе.

Константин Дебу
Туган	1867
Үлгән	1942 Санкт-Петербург, РСФСР, СССР
Ватандашлыгы	Россия империясе  СССР
Әлма-матер	Санкт-Петербург дәүләт университеты
Һөнәре	химик, университет профессоры, тәрҗемәче
Эш бирүче	Санкт-Петербург дәүләт аграр университеты[d]

Тормыш юлы

Константин Ипполитович Дебу 1867 елда Ипполит Матвеевич Дебу гаиләсендә туа. Константин Дебу әтисенең абыйсы Константин Матвеевич хөрмәтенә аталган.

1886 елда Константин Дебу 1 нче Петербург классик гимназиясен тәмамлый һәм Новороссийск университетының физика-математика факультетының табигый-тарихи бүлегенә укырга керә. 1887 елда Санкт-Петербург университетының шул исемдәге факультетына күчә. 1890 елда университетны уңышлы тәмамлый.

1896 елдан галим «Сельский хозяин» журналында авыл хуҗалыгы машиналары бүлеген алып бара, анда төрле авыл хуҗалыгы мәсьәләләре буенча берничә мәкалә урнаштыра.

1901 елдан башлап Петербург югары хатын-кызлар курсларында лаборант була. Профессор Алексей Евграфович Фаворский белән хезмәттәшлектә эшләнгән махсус химик эшләрдән тыш, химия, авыл хуҗалыгы машина белеме һәм авыл хуҗалыгы технологияләре буенча аерым китапчыкта күп кенә мөстәкыйль эшләр бастыра.

1924—1930 елларда Дәүләт тәҗрибә агрономия институты каршындагы машина белеме бүлеген җитәкли.

Константин Дебу соңгы елларда Ленинград авыл хуҗалыгы институтында химия кафедрасын җитәкли. 1942 елның мартында камалышлы Ленинградта вафат була.

К. И. Дебу француз теленнән кайбер хезмәтләрне, аерым алганда Жорж Дариның «Электричество аның барлык кулланышларында» (Санкт-Петербург, 1903) иншасын тәрҗемә итә. Аның француз авторларының тәрҗемәләре хәзерге вакытка кадәр яңадан басыла. Шулай ук аның әтисе ясаган ике тәрҗемәне бастыра: Фридрих Энгельсның «Гаилә, шәхси милек һәм дәүләтнең килеп чыгышы» һәм Карл Каутскийның «Карл Марксның икътисади укуы» (1906).

Библиография

• «Получение эфирных масел перегонкой» (СПб., 1898)
• «Эфирные масла. Получение, описание и исследование» (СПб., 1901)
• «Парфюмерное производство» (СПб., 1901)
• «Сидр» (СПб., 1902)
• «О культуре душистых растений и производстве душистых масел» (журнал «Сельский Хозяин», 1903)
• «Ветряные двигатели» (СПб., 1904)
• «Проект сельскохозяйственной маслобойни и мельницы» (СПб., 1904)
• «Руководство по выбору и уходу за сельскохозяйственными машинами и орудиями. Орудия для ухода за посевами и для уборки травы. Машины для уборки хлебных растений. Луговые орудия. Веялки и сортировки» (в 5 вып. СПб., 1901—1905)
• «Подводное плавание» (СПб., 1905)
• «О мяте и мятном масле» (журнал «Сельский Хозяин», 1905)
• «Маслобойное и маслоэкстракционное производство» (СПб., 1909)
• «Выделение пахучих начал из цветов путём поглощения» (журнал «Прогрессивное садоводство и огородничество», 1909)
• «Применение жировых веществ к извлечению из цветов пахучего начала и значение этого способа» (журнал «Прогрессивное садоводство и огородничество», 1909)
• «Способы использования растений для приготовления душистых помад и масел» (журнал «Прогрессивное садоводство и огородничество», 1909)
• «Водяные и ветряные двигатели» (СПб., 1910)
• «Двигатели нефтяные и керосиновые и т. д.» (СПб., 1913)
• «Хлебопекарное производство» (СПб., 1912)
• «Как приготовлять колесную и копытную мазь» (Л, 1925)
• «Курс сельскохозяйственной технологии» (М.-Л., 1926).

Әдәбият

• Дебу, Константин Ипполитович // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.