Илмән таулары

Илмән таулары — рус. Ильме́нские го́ры — Россия Федерациясе Көньяк Уралдагы Чиләбе өлкәсенең Мияс шәһәре янындагы тау сыртлары.

Илмән таулары
Тау сырты	Урал таулары
Дәүләт	Россия
Административ-территориаль берәмлек	Чиләбе өлкәсе һәм Свердловск өлкәсе
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	754 метр
Материал төре	таргылташ
Эра	ташкүмер дәвере[d]
Мирас статусы	Бөтендөнья мирасы алисемлегенә керә торган объект[d]
Озынлык	28 km
Киңлек	15 km
Бөтендөнья мирасы исемлегенә кертелү критерие	(vi)[d], (vii)[d] һәм (viii)[d]
Илмән таулары Викиҗыентыкта

Географиясе

Илмән сыртлары көнчыгыштан урманлы-таулы күлләр белән чиктәш, ә көнбатыштан Мияс елгасы үзәненең аръягында Урал тауларының төп сыртлары китә, шулай итеп Илмән сыртлары үз географик киңлегендә Урал тауларының көнчыгыш сиге булып тора.

Иң югары ноктасы — Илмән (755 м). Көньякта Илмән таулары Ирәндек сыртлары белән дәвам итә (Ирәндек — Башкортстанның Учалы районы территориясе).

Тасвирламасы

Тау токымнары төрлелеге катлаулы һәм дәвамлы геологик тарихы белән бәйле, бу тарих 2,3 миллиард ел исәпләнә.

Иң зур гыйльми киммате пегматит юлаклары белән бәйле — биредә миаскит, гранит, топаз, гранат,сиенит аквамарин, фенакит, циркон, сапфир, турмалин, амазонит һәм башкалар очрый.

1920 елда Илмән таулары Россиядә булдырылган минераллар тыюлыкларның тәүгеләренең берсе — Илмин тыюлыгы биләмәсенә кереп китә.

1824 елда Илмәнгә килгән немец минералогы И. Н. Менге аның башлангыч тасвирламасын яза һәм 1825 елда ул: "Дөньяның бөтен минераллары бер искиткеч сыртта җыелган кебек һәм алда бу җәһәттән күп ачышлар көтә әле," — дип күрәзәләгән

Этимологиясе

Илмән сырты Илмән күленә һәм Илмән тыюлыгына үзенең атамасын биргән. Илмән күле электән русча рус. Ильмень, Эльмень дип аталып килгән (1736, 1742 елдагы карталар);Петр Симон Паллас аны Именкуль дип атаган (башкортча синонимы — «хәвефсез күл») .

Шул ук вакытта Чиләбе өлкәсенең географы, топонимисты Шувалов Николай Иванович үзенең "От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь" дигән сүзлегендә атаманы башкортларның тотемы — имән агачыннан килеп чыккандыр дип фаразлый.

Галерея

Миасс янында Илмән сырты	Илмән сырты	Илмән тыюлыгында Илмән сырты	Илмән күренеше
Илмән карагайлары	Илмән күле	Илмән таулары	Тау юллары

Чыганаклар

• Большая советская энциклопедия//Ильменские горы
• География Челябинской области / Автор М. А. Андреева, А. С. Маркова — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 2002. — С. 122. — 20000 экз
• Шувалов Н. И. // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанные и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с.

Сылтамалар

• Ильменские горы [1] 2019 елның 29 март көнендә архивланган.
• Ильменский горы [2]