Wikipedia

Илинден-Преображенско фетнәсе

Илинден-Преображенско фетнәсе, яисә 1903 елның август - октябрь айларында Илинден күтәрелеше (болг. Илинденско-Преображенско въстание, Ilindensko-Preobraobensko vǎstanie ; Macedonian , Илинденско востаны ; грек. Εξέγερση του Ίλιντεν , Эксегерси то Илинден), Османлы империясенә каршы оешкан фетнә, ул Эчке Македония-Адрианополь Революцион Оешмасы тарафыннан әзерләнгән һәм башкарылган,[1] [2] Macedгары Македония-Адрианополь Комитеты ярдәме белән.[3] Фетнә исеме Ильян, Ильяс көннәренең исеме, һәм Трансфигурация дигәнне аңлата торган Преображениягә карый . Фетнә август башыннан октябрь ахырына кадәр дәвам итте һәм Көнчыгыш Кара диңгез ярыннан Охрид күле ярларына кадәр киң территорияне үз эченә алды.

Илинден-Преображенско фетнәсе
Сурәт
... хөрмәтенә аталган Элҗен көне һәм Преображение Господне[d]
Дәүләт  Госман империясе
Урын Монастирский вилайет[d]
Вакыт мизгеле 1903
Башлану вакыты 2 август 1903
Тәмамла(н)у вакыты ноябрь 1903
 Илинден-Преображенско фетнәсе Викиҗыентыкта
Македония һәм Тракия өлкәләрендә күтәрелеш картасы. Хәзерге чикләр ул вакытта Османлы чикләре белән күренә.

Македония өлкәсендәге фетнә Монастир Вилайетның үзәк һәм көньяк-көнбатыш өлешләренең күбесенә кагылды, нигездә җирле болгар крестьяннары[4] [5] [6] [7] [8] һәм ниндидер дәрәҗәдә Төбәкнең ароман халкы.[9] Крюшево шәһәрендә вакытлыча хакимият төзелде, анда гыйсъянчылар 12 августта ун көннән соң басып алынган Крушево Республикасын[10] 19 августта, Адрианополь Вилайетында Болгар крестьяннары белән тыгыз бәйләнгән күтәрелеш[11] Странджа тауларында зур мәйданны азат итүгә, һәм Вассиликода, Странджа Республикасында вакытлыча хөкүмәт булдыруга китерде. Бу төрекләр тарафыннан куылганчы егерме көн дәвам итте.[10] Фетнә шулай ук Косово һәм Салоника вилайетларын да урап алды.[12]

Фетнә башлангач, аның перспективалы потенциаль лидерларының күбесе, шул исәптән Иван Гарванов һәм Гоце Дельчев, Османлылар кулга алынган яки үтерелгән булган, һәм берничә ай эчендә тырышлык туктатылган. Исән калганнар киләсе берничә ел дәвамында төрекләргә каршы партизан кампаниясен дәвам иттеләр, ләкин иң зур тәэсире - ул Европа державаларын Османлы солтанын Европада христиан субъектларына тагын да татулаштырырга тиешлегенә ышандырырга этәрде.

Искәрмәләр үзгәртү

  1. ↑ J. D. B. (1911). "Македония (Болгар фетнәсе 1903)". Британника энциклопедиясе; Сәнгать, фәннәр, әдәбият һәм гомуми мәгълүмат сүзлеге. XVII (МЕККЛЕНБУРГА Ходай Чемберлен) (11 нче чыгарылыш). Кембридж, Англия: Университет матбугатында. б. 221. 18 июль 2018 - Интернет-архив аша алынган.
  2. ↑ Балкан милли дәүләтләрен булдыру, 1804–1920, С. & Б. Джелавич, 1977, 211-212 б.
  3. ↑ Виктор. Рудометоф, Македония сораулары Конфликттан хезмәттәшлеккә? Константин Панос Данопулос, Дирендра К. Вайпей, Амир Бар-Я, ред., граждан-хәрби мөнәсәбәтләр, милләт төзелеше, һәм милли үзенчәлек: чагыштырма перспективалар, Гринвуд нәшрияты төркеме, 2004, ISBN 0275979237, б. 216.
  4. ↑ "Ләкин, эчке оешма" Македониянең милли аңын "яклаган дип уйлаган тикшерүчеләрнең тәэсиренә каршы, җирле революционерлар Македониянең христиан халкының" күпчелеге "" болгар "икәнлегенә ышануларын игълан иттеләр. Алар мөмкин булган гаепләүләрне ачыктан-ачык кире кага. болгарлар өчен "милли сепаратизм" дип атаганнар, һәм хәтта аны "әхлаксыз" дип саныйлар. Барлык "Македония халыкларына" тигез караш игълан итсәләр дә. chавдар Маринов, Без Македониялеләр, Македония Супра юллары. -Национализм (1878–1912), "Без, Халык: Көньяк-Көнчыгыш Европада милли үзенчәлек сәясәте" ндә Мишкова Диана белән ред., Centralзәк Европа Университеты Прессасы, 2009, ISBN 9639776289, 107-137 б.
  5. ↑ Гасыр башында Македония славяннарының политик һәм хәрби лидерлары аерым Македония милли үзенчәлеге чакыруын ишетмәгән кебек; милли мәгънәдә үзләрен македониялеләр түгел, болгарлар дип танытуны дәвам иттеләр. [...] (Алар) беркайчан да "Македония халкының күпчелек болгар характерына" шикләнмиләр кебек. "Македония конфликты: трансмилли дөньяда этник милләтчелек", Принстон Университеты Пресс, Данфорт, Лоринг М. 1997, ISBN 0691043566, б. 64.
  6. ↑ "Фетнәнең мөһим лидерларының соңгысы - Дам Груев 1906 елның 23 декабрендә төрек солдатлары белән сугышта үлде. Төркия матбугаты аны Болгар Революция Комитетының иң зур лидеры дип атады. Француз, Австрия, Рәсәй, Америка һәм Британия. консуллар һәм илчеләр үз хөкүмәтләренә Илинден күтәрелешен әзерләү һәм җимерү турында хәбәр иттеләр һәм аны Болгар вакыйгасы дип тасвирладылар. Төрекләр үзләре күтәрелешне Болгар конспирациясе дип атадылар. " Крис Костов, этник үзенчәлек буенча көрәшкән: Торонтодагы Македония иммигрантлары очрагы, 1900-1996, obeир шарында милләтчелекнең 7 томы, Питер Ланг, 2010, ISBN 3034301960, 87-88 б.
  7. ↑ IMROның хәзерге Македония тарихиографик тигезләмәсе аерым һәм аерым милли үзенчәлек белән автономия таләп итә, тарихи язмалар белән бәхәсләшергә тиеш түгел. Ачыктан-ачык проблема - Македониягә өстәп Тракияне үз эченә алган оешманың исеме. Хәзерге Македония милләтчелеге тарафыннан халык беркайчан да дәгъва ителмәгән Тракия ... Моннан тыш, автономиянең үз язмаларында аны яклаган кешеләргә нәрсә аңлатканын катлаулырак түгел. Христо Татарчев сүзләре буенча, аларның автономиягә таләбе Македониянең милли үзенчәлегенә бәйләнү белән түгел, ә Болгария белән берләшүнең ачык көн тәртибе башка кечкенә Балкан илләрен һәм Бөек Көчләрне эшкә этәрер дип борчылган. Македония автономиясе, башкача әйткәндә, тактик диверсия яки Болгарны берләштерүнең "В планы" итеп карарга мөмкин. İпек Йосмаоглу, Кан бәйләнеше: Османлы Македониядә дин, көч куллану һәм милләт сәясәте, 1878–1908, Корнелл университеты матбугаты, 2013, ISBN 0801469791, 15-16 б.
  8. ↑ Оешма исеменең "Адрианополитан" өлеше аның көн тәртибенең Македониягә генә түгел, Тракиягә дә кагылганын күрсәтә - Болгар халкы бүген Македония милләтчеләре тарафыннан игълан ителмәгән төбәк. Чынлыкта, оешманың баш исеме ("Болгар Македония-Адрианополь Революцион Комитетлары") күрсәткәнчә, аның болгар милли характеры булган: революцион лидерлар еш кына Македониядәге Болгар мәктәпләре укытучылары булган. Бу оешмага нигез салучылар очрагы иде ... Аларның оешмасы җирле контекстта "Болгар комитеты" булып күренде. Чавдар Маринов, Танылган Македония, Александр иле: Грек, Болгар киселешендәге Македония үзенчәлеге. һәм Балканның тарихында Сербия милләтчелеге - Беренче том: Румен Даскалов һәм Чавдар Маринов белән милли идеологияләр һәм тел политикасы, BRILL, 2013, ISBN 900425076X, 273-330 б.
  9. ↑ Македония өчен автономия һәм Адрианополь вилайеты (көньяк Тракия) славян активистлары буыны өчен төп таләп булды. 1893 елның октябрендә аларның бер төркеме Салоникада Болгар Македоно-Адрианополит Революция Комитетын оештырдылар ... Ул ике төбәктә, шулай ук ​​Болгариядә яшерен комитетлар һәм кораллы партизаннар челтәрен булдыру белән шөгыльләнде, анда үсә барган һәм политик яктан. абруйлы Македония һәм Тракия диаспорасы яшәгән. Баштагы социализм һәм анархизм идеялары тәэсирендә, IMARO активистлары булачак автоном Македонияне күпмилләтле политика итеп күрделәр, һәм Македония Славяннарының аерым этник буларак үз-үзләрен билгеләүләрен эзләмәделәр. Шуңа күрә, Македония (һәм шулай ук ​​Адрианополитан) болгарлар, төрекләр, греклар, влачлар (ароманнар), албаннар, серблар, яһүдләр һ.б. Бу хәбәр күп Влачлар һәм кайбер патриархист славяннар тарафыннан алынган булса да, IMARO Болгар Комитеты булып калган бүтән төркемнәргә тәэсир итә алмады. ' Македония Республикасының тарихи сүзлеге, Европаның тарихи сүзлекләре, Димитар Бечев, Караков матбугаты, 2009, ISBN 0810862956, Кереш.
  10. ↑ 10,0 10,1 Хадзиев, Георгий (1992), Солтан белән, Озак яшәгез Балкан федерациясе!, 2007 елның 3 сентябреннән алынды.
  11. ↑ The Adrianople region became one of the Bulgarians' most coveted irredentas, second only to Macedonia.
  12. ↑ Надин Ланге-Ахунд, Македония сораулары, 1893-1908, Көнбатыш Чыганаклардан, Көнчыгыш Европа Монографияләреннән, 1998; ISBN 0880333839, б. 125.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Илинден-Преображенско_фетнәсе&oldid=2988565