Wikipedia

Иван Папанин

Иван Дмитриевич Папанин ( 14 [26] ноябрь 1894, Севастополь - 30 гыйнвар 1986 ел, Мәскәү ) - Арктиканың совет тикшерүчесе, география фәннәре докторы ( 1938 ), контр-адмиралы ( 1943 ), ике тапкыр Советлар Союзы Герое ( 1937, 1940 ).

Иван Папанин
Туган 14 (26) ноябрь 1894[1]
Акъяр, Таврия губернасы, Россия империясе[2][1]
Үлгән 30 гыйнвар 1986(1986-01-30)[1] (91 яшь)
Мәскәү, СССР[1]
Күмү урыны Новодевичье зираты[d]
Ватандашлыгы  Россия империясе
 СССР
Һөнәре полярный исследователь, язучы, хәрби хезмәткәр, сәясәтче, географ
Эш бирүче РФА океанбелем институты[d] һәм Институт биологии внутренних вод им. И. Д. Папанина РАН[d][3]
Сәяси фирка Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Катнашкан сугышлар/алышлар Беренче бөтендөнья сугышы һәм Алман-совет сугышы
Хәрби дәрәҗә Contraalmirante[d]
Гыйльми дәрәҗә: география фәннәре докторы[d] (1938)

 Иван Папанин Викиҗыентыкта

Биографиясе

үзгәртү

Иван папанин Севастополь шәһәрендә Хәрби-диңгез флоты диңгезче гаиләсендә туган. Грек чыгышлы рус [4][5] .

Белеме

үзгәртү

1909 елда ул земство башлангыч мәктәбен, 1929 елда - Осоавиахимның махсус курсларын, 1931 елда - Почта һәм телеграф халык комиссариатының Югары элемтә курсларын, 1932 елда - Планлаштыру академиясенең элемтә факультетының беренче курсын тәмамлый.

Революциягә кадәр эше

үзгәртү

Механика остаханәләре токаре Черноаз (октябрь 1909-июнь 1912) укучысы, Севастополь остаханәләре (июнь 1912-декабрь 1913), Ревелдә суднолар төзү заводы (хәзер — Таллин) (декабрь 1913-декабрь 1914) токаре. 1914 елда хәрби хезмәткә алына (флотка эләгә).

Гражданнар сугышында катнашу

үзгәртү

1918-1920 елларда Папанин Украина һәм Кырымдагы Гражданнар сугышында катнаша. 1920 елның 17 августында А.В. Мокрусов җитәкчелегендә 11 кешедән торган отряд Капсихор янындагы көймәдән Врангель тылында сугышырга төшә. Аннда шулай ук Папанин да була. 1920 елның көзендә ул тагын бер тапкыр фронт сызыгын кичеп һәм Кырым портларына эвакуацияләнгән Врангельнең Рәсәй армиясе гаскәрләренә каршы забастовкаларда катнашып, 1920 елның 10 ноябрендә 24 диңгезче көче белән Кырымга кайта .

1920 елдан-Көньяк-Көнбатыш фронтының диңгез көчләре белән идарә итүче оператив идарә комиссары.

1920 елның ноябрендә ул Кырым гадәттән тыш комиссиясе командиры итеп билгеләнә.

1921 елда ул Харкауга Украина Үзәк Башкарма комитетының хәрби командиры итеп күчерелә, аннары 1921 елның июленнән 1922 елның мартына кадәр Кара диңгез флотының Революцион хәрби советы секретаре булып эшли.

Поляр тикшерүче

1922 елда Мәскәүгә диңгез эшләре халык комиссариатының Хуҗалык идарәсе комиссары, 1923 елда почта һәм телеграфлар Халык комиссариатына эшләр идарәчесе һәм Үзәк хәрби сак идарәсе башлыгы итеп күчерелә. 1923-1925 елларда югары элемтә курсларында белем ала, аннан соң Якутиягә Томмотдагы радиостанцияне төзү буенча экспедиция башлыгы урынбасары сыйфатында җибәрелә.

1932-1933 елларда Бухта Тихая поляр станциясе (Франц-Иосиф Жире)[6], ә 1934-1935 елларда Челюскин борынында станция башлыгы була

1937 - 1938 елларда ул дөньядагы беренче "Төньяк полюс" станциясен җитәкли. Уникаль дрейфта алынган фәнни нәтиҗәләр 1938 елның 6 мартында СССР Фәннәр академиясенең Гомуми җыелышына тәкъдим ителә һәм белгечләр тарафыннан югары бәяләнә. И.Д. Папанин һәм калган катнашучылар география фәннәре докторлары дәрәҗәсен ала.

Алга таба карьера

1939-1946 елларда Төп төньяк диңгез юллары башлыгы, 1941 елның 15 октябреннән — шулай ук Ак диңгездә ташу буенча Дәүләт оборона комитеты вәкиле булып эшли. 1946-1949 елларда-авыру буенча пенсиядә (стенокардия [7] ).

1949 елдан 1951 елга кадәр экспедицияләр буенча СССР Фәннәр академиясенең океанология институты директоры урынбасары була, 1951 елдан башлап гомер азагына кадәр СССР ФА ОМЭРНЫ — СССР ФА диңгез экспедицияләре эшләре бүлегенең космик тикшеренүләр һәм космик тикшеренүләр хезмәтен, СССР ФА буйсынундагы бүлекчәне җитәкли. 1956 елдан - Борок авылындагы СССР Фәннәр академиясенең эчке сулар биология институты директоры. СССР географик җәмгыятенең Мәскәү бүлеге рәисе.

Карелия АССРыннан 1 һәм 2 чакырылыш СССР Югары Советының Милли Советы депутаты [8] .

Ул 1986 елның 30 гыйнварында вафат була. Аны Мәскәүнең Новодевичье зиратында жирлиләр[9] .

Бүләкләре һәм исемнәре

үзгәртү
  • География фәннәре докторы (1938);
  • Контр-адмирал (1943);
  • Мурманск шәһәренең мактаулы гражданины (1974);
  • Архангельск шәһәренең мактаулы гражданины (1975);
  • Севастополь Герой шәһәренең мактаулы гражданины (1979);
  • Липецк шәһәренең мактаулы гражданины;
  • Ярославль өлкәсенең мактаулы гражданины ;
  • Мактаулы Кырым кешесе.
  • "КПСУда 50 ел" билгесе

Хәтер

үзгәртү
  • Папанин исеме белән аталганнар:
    • Таймыр ярымутравында борын, исеме 1937 елда барлыкка килә[13];
    • Антарктидада Эндерби жирендә Папанин тауы (координаталары: 68°13′ к. к. 50°16′ кч. о.HGЯO), беренче тапкыр картада 1962 елда билгеләнгән, 1965 елда исем бирелә.[13];
    • Тын океанда су асты тау (координаты: 46°00′ т. к. 170°00′ кч. о.HGЯO), совет галимнәре ачыклаган[13];
    • Сиваш култыгында утрау-(Азов диңгезе);
    • И.Д.Папанин исемендәге Эске су биология институты;
    • Боз классының коры йөге (проект 10621) Мурманск диңгез пароходчылыгы.
    • Мәскәү, Королев, Красногорск</ref>, Минск, Алма-Ата, Екатеринбург, Севастополь, Липецк, Мурманск, Рыбинск, Ярославль, Смоленск, Брест, Минск, Барнаул, Винница һәм башка торак пунктларда Папанин исемендәге урамнар
    • И. Д. Папанин исемендәге фәнни-спорт экспедиция.
    • 23550 проектлы универсаль патруль корабльләр. 2017 елның апрелендә Адмиралтейские верфи предприятиесендә [ВМФ] нигез салынган»[14].
    • И.Д. Папанин фәнни-тикшеренү карабы (И.Д.Папанин), 1986 елда төзелгән,хәзерге вакытта Россия Фәннәр Академиясенең Байкал фәнни-тикшеренү флоты составына керә
  • 1938 елдан 1986 елга кадәр Папанин яшәгән йортта (Арбат, 45) 1996 елда мемориаль такта ачыла.[15].
  • Ярославль өлкәсе [Борок (Некоуз районы)|Борок] бистәсендә Папанин исемендәге музей ачыла[16].
  • 1954 елда Севастопольдә аңа һәйкәл куела.
  • 2003 елда Мурманскта һәйкәл ачыла.
  • Севастополдә музей ачыла.
  • Миндәк авылында (Башкортостан) Папанин исемендәге мәктәп.
  • Симферополдә Папанин исемендәге 11нче мәктәп, Ушинский урамы, 4 (хәзер юк)[17].
 
Папанин кешеләре СССР почта маркасында: Эрнст Кренкель, Иван Папанин, Евгений Фодоров, Петр Ширшов
 
2019 елда Иван Папанинның 125-еллыгына багышланган Россия почта маркасы

Библиография

үзгәртү

Иван Дмитриевич Папанин - популяр фән китаплары авторы:

  • Боз өстендәге тормыш ( 1938 );
  • "Боз һәм ут" ( 1977 ).

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Большая российская энциклопедия — Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
  2. ↑ 2,0 2,1 Папанин Иван Дмитриевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Потапов Р. Л. Мои воспоминания (об орнитологе Е. В. Козловой и других), My Memories (about an Ornithologist Elizaveta Kozlova and Others) // Историко-биологические исследования — 2015. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  4. ↑ Дважды Герой Советского Союза Папанин Иван Дмитриевич :: Герои страны
  5. ↑ По данным Метрической книги Николаевского Адмиралтейского собора г. Севастополя (ЦГИА СПб. Фонд 19. Опись 128. Дело 319) Иван Дмитриевич Папаня родился 13 ноября 1895 г. в семье запасного матроса 29-го флотского экипажа из крестьян Бессарабской губ. Измаильского у. Дмитрия Николаевича Папаня и жены его Секлетиньи Петровны. Расхождение в дате рождения в один день связано с неправильным переводом юлианской даты в григорианскую и обратно. Вероятно, год рождения был сознательно исправлен родителями И. Д. Папанина при определении его на работу учеником токаря в 1909 г. Всего в МК имеются сведения о рождении 7 детей в семье Д. Н. Папаня
  6. ↑ В этой экспедиции с ним работал учёный И. Г. Гутерман.
  7. ↑ Папанин. «Лёд и пламень», глава «Выходим в море».
  8. ↑ Карелия: энциклопедия: в 3 т. / гл. ред. А. Ф. Титов. Т. 2: К — П. — Петрозаводск, 2009. — 464 с. — ISBN 978-5-8430-0125-4 (т. 2).
  9. ↑ Московские могилы. Папанин И. Д.
  10. ↑ Папанин Иван Дмитриевич, Орден Нахимова I степени :: Документ о награде :: Память народа. pamyat-naroda.ru. 2019-04-25 тикшерелгән.
  11. ↑ Папанин Иван Дмитриевич, Орден Красной Звезды :: Документ о награде :: Память народа. pamyat-naroda.ru. 2019-04-25 тикшерелгән.
  12. ↑ Папанин Иван Дмитриевич, Медаль «За боевые заслуги» :: Документ о награде :: Память народа. pamyat-naroda.ru. 2019-04-25 тикшерелгән.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Масленников Б. Г. Морская карта рассказывает / Под ред. Н. И. Смирнова. — 2-е изд. — М.: Воениздат, 1986. — С. 166. — 35 000 экз.
  14. ↑ В Санкт-Петербурге заложен первый патрульный корабль арктического класса для ВМФ России : Министерство обороны Российской Федерации
  15. ↑ Песков О. В. Мемориальные доски Москвы. — М.: Московские учебники, 2009. — 336 с.
  16. ↑ Музей имени И. Д. Папанина в посёлке Борок (Ярославская область)(үле сылтама)Калып:Недоступная ссылка.
  17. ↑ Остались в памяти людской, Крымская правда (2011-04-20). 11 май 2020 тикшерелде.

Әдәбият

үзгәртү
  • Визе В. Ю. Моря Российской Арктики: В 2 т. — Т. II. — М.: Paulsen, 2016. — 340 с. — (Международный полярный год). — ISBN 978-5-98797-130-7.
  • Лурье В. М. Адмиралы и генералы Военно-Морского флота СССР в период Великой Отечественной и советско-японской войн (1941—1945). — СПб.: Русско-балтийский информационный центр БЛИЦ, 2001. — 280 с. — 2000 экз. — ISBN 5-86789-102-X.
  • [Папанин Иван Дмитриевич 19] — ЗСЭ
  • Членов А. Особое задание. — М.: Детлит, 1977.

Сылтамалар

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Иван_Папанин&oldid=3066783