Иван Мамонтов
Мамонтов Иван Фёдорович (1802, Мосальск, Калуга губернасы — 19 [31] август 1869, Киреево, Мәскәү губернасы) — рус эшмәкәре, Чистай, аннары I гильдия Мәскәү сәүдәгәре, коммерция киңәшчесе, Мәскәү нәселдән килгән мактаулы гражданины (1853).
 | |
| Җенес | ир-ат |
|---|---|
| Ватандашлык |
.svg){kind=small} Россия империясе |
| Туу датасы | 1802 |
| Туу урыны | Мосальск, Калуга губернасы, Россия империясе |
| Үлем датасы | 19 (31) август 1869 |
| Үлем урыны | Киреево[d], Мәскәү өязе[d], Мәскәү губерниясе, Россия империясе |
| Җирләнгән урыны | Мәскәү өлкәсе |
| Балалар | Фёдор Иванович Мамонтов[d], Анатолий Иванович Мамонтов[d], Савва Иванович Мамонтов[d] һәм Николай Иванович Мамонтов[d] |
| Һөнәр төре | эшкуар |
| Иҗтимагый сыйныф | купечество[d] |
Биографиясе үзгәртү
ван Федорович Мамонтов 1802 елда (башка мәгълүматлар буенча 1796 елда ) Калуга губернасының Мосальск өязе Мосальск шәһәрендә, хәзерге вакытта Калуга өлкәсенең Мәскәү районы административ үзәгендә туган. Мамонтовларның сәүдәгәрләр нәселеннән чыккан. Әтисе, Фёдор Иванович Мамонтов (1760—1811) — 3 нче гильдия Мосальск сәүдәгәре, шәраб сатып алучы, Мәскәү губернасының Звенигород өязендә җирләнгән.
Яшь чагында нәсел эше белән шөгыльләнгән - Калуга губернасында, аннары Пермь губернасының Шадринск шәһәрендә. шәраб сатып алу белән шөгыльләнә. 1830 нчы еллар ахырында Тобольск губернасының Ялуторовск шәһәренә күченеп килә, анда ул җирлеккә билгеле декабристлар белән таныша[1]. Аннары ул башта Казан губернасының Чистай шәһәренә күчеп килә, анда 1843 елда беренче сәүдәгәрләр гильдиясенә, аннары Орел, аннары Псковка керә. 1849 елда Чистайның 1 нче гильдия сәүдәгәре Иван Мамонтов Мәскәү губернасында шәраб сатып алу хокукына ия була һәм Мәскәүгә күчеп китә. Ул вакытлар үтү белән Россия империясенең күренекле финанс һәм тимер юл эшлеклесе була.
Мәскәүгә күчкәннән соң, Хомутов урамындагы утарга (хәзер Хомутовский тупик) урнаша. 1840 нчы елларда утар граф Федор Иванович Толстойның тол хатыны графиня Евдокия (Авдотья) Максимовна Толстаяга караган[2]. 1850—1853 елларда Мамонтов Мәскәүдә, Сыромятникида, Җир Валы һәм Иске Басман урамнары киселешендә яшәгән (Җир Валы, 637 биләмә)[3]. 1853 яки 1855 елдан Дмитров тракты буенча урнашкан Киреево имениесендә яшәгән, анда күп кенә күренекле мәскәүлеләрне кабул иткән[4][5]. Кышын нигездә Мәскәүдә, Сыромятникида, ә җәен — Киреевода яшәгән.
Текстиль фабрикант Василий Якунчиков белән бергә, Мәскәүдә хәзерге көнгә кадәр сакланган биналар һәм Петровка һәм Неглинка урамнары арасындагы юлда кунакханә төзегән.
Иран белән сәүдә итү өчен, тимер юл подрядчысы Петр Губонин һәм шәраб сатып алучы Василий Кокорев белән берлектә 1857 елда "Кама аръягы сәүдә берләшмәсе" (Сурахан бистәсендә, Бакы губернасында керосин җитештерү) оештырган.
Фёдор Чижов белән бергә 1859 елда Россиядә беренче хосусый акционер компанияләрнең берсен - “Мәскәү-Ярославль тимер юлы җәмгыяте” оештыра. Соңрак эре Мәскәү сәнәгатьчеләре белән пайларда Мамонтов чит ил хуҗаларыннан "Мәскәү-Курск тимер юлы җәмгыяте" акцияләре пакетын сатып ала.
1859-1863 еллар статистикасы буенча, казнага сатып алучылар тарафыннан түләнергә тиешле еллык сатып алу 128 миллион сумнан азрак тәшкил иткән. Казнага 19 000 сумнан артык еллык түләүләр белән Дмитрий Бенардаки илнең ун иң эре сатып алучылар исемлеген ачкан (аның байлыгы якынча шундый ук суммада бәяләнгән). Иван Фёдорович Мамонтов елына 3 504 357 сум мәҗбүри түләүләр белән җиденче урында булган (аның бертуган абыйсы Николай Федорович 2 767 669 сум түләүләр белән киләсе юлны биләгән). Тикшеренүчеләр күрсәтелгән чорда шәраб сатып алуның керемлелеге турында төрле нәтиҗәләр ясый, сатып алучыларның күпме реаль табуларын билгеләү гомумән мөмкин түгел (рәсми теркәлгән суммалардан тыш, керемнәрнең киң яшерү турында әйтелә). Рәсми мәгълүматларга караганда, сатып алучыларның кереме казнага түләүләрдән уртача 1,4-1,7 тапкырга арткан, ә сатып алуга хезмәт күрсәтү чыгымнары алынган керемнең яртысына якынын тәшкил иткән. 1861 елда откуп системасы гамәлдән чыгарыла һәм акцизлар алыштырыла.
Эшкуарлыктан тыш, Иван Фёдорович иҗтимагый эшчәнлек белән дә шөгыльләнә. 1861—1864 елларда Мәскәү Ятимләр судының беренче катнашучысы итеп сайлана, Мәскәү шәһәр думасының гласные була (1863—1865). Фотога төшерүне яратучыларның яңа хәрәкәте белән мавыга, «рус фотографиясен» гамәлгә куючы, шулай ук сәнгать сөюче була. Аңа шактый җир участогы һәм элеккеге граф Ф.Толстой утары (соңрак ул А. И. Хлудовка сатыла) карый.М. И. Копшицер үзенең «Савва Мамонтов» китабында яза:[5]
"Иван Фёдорович характерында иң мөһиме - хәзерге вакытта ил һәм җәмгыять тормышының лейтмотивы булып торганны, ә нәрсә барлыкка килә, нәрсә үткәнгә китә, ә киләчәккә нәрсә караганны - прогресс рухын аңлау була
Иван Фёдорович Мамонтов 1869 елның 19 (31) августында Мәскәү губернасының Мәскәү өязе Черкизово вулысы Киреево утарында үлә.2014 елда элеккеге утар территориясендә Мәскәү боҗра автомобиль юлы, тизйөрешле автомобиль юлы - Мәскәү - Санкт-Петербург М11 «Нева» һәм Лихачёв шоссесы арасында юл чишелеше төзелә[6]. Хәзерге вакытта Мамонтовлар утарының һәм фамилияле некрополенең калган территориясе Мәскәү өлкәсе Химки шәһәр округы "Левобережная" шәһәр эчендәге территориядә чүп эшкәртү заводы һәм коммуналь зона төзү өчен сатылган.
Бүләкләр һәм исемнәр үзгәртү
- Коммерция киңәшчесе[7].
- Мәскәүнең нәселдән килгән мактаулы гражданины, 1853 ел
Гаиләсе үзгәртү
Мамонтовларны беренче искә алынуны тикшеренүчеләр 1716 елга кертәләр. Быел Мосальск өязенең исәп алу кенәгәсендә, Берне авылында, алпавыт С.Е. Шиловский сараенда приказчик Кондратий (улы) Мамонтовның гаиләсе билгеләнгән. Аның фамилиясе булмаган һәм әтисенең исеме белән язылган. Аның улы Никита армия сафларында С. Е. Шиловский белән бер полкта хезмәт итә. XVIII гасыр уртасында Мамонтовлар, аларның хуҗасы ихтыяры буенча, крепостной бәйлелектән азат ителә, Мосальск бистәсендә урнаша һәм сәүдә эшчәнлеге белән шөгыльләнә башлый. 1767 елда Иван һәм Анисим Никитович Мамонтовлар башка Мосальск сәүдәгәрләре белән бергә Екатерина II тарафыннан яңа "Уложение" эшләү өчен төзелгән комиссиягә депутат наказын имзалаганнар[8].
Иван Никитовичның улы, Фёдор Иванович Мамонтов (1760—1811), 3 нче гильдия Мосальск сәүдәгәр Иван Фёдорович Мамонтовның әтисе.
Иван Фёдоровичның абыйсы Николай (1807—1860), 3 нче гильдия сәүдәгәре, шәраб сатып алучы.
Иван Фёдорович Мамонтов Мария Тихоновнага (тумыштан Лахтинага, Мосальск сәүдәгәренең кызы, 1810—1852) өйләнгән була[9].
- Балалары:
- Александра (1834—?),Херсон вице-губернаторы Денис Гаврилович Карнович белән кияүдә.
- Фёдор ( 1837—1874)
- Анатолий (1839—1905), нәшир
- Савва (1841—1918), тимер юл төзелеше белән шөгыльләнә
- Николай (1845—1918), нәшир
- Ольга (1847—1909), язучы һәм аз белемлеәр өчен «Грамотей» журналын нәшер итүче Николай Иванович Алябьев белән кияүдә
- Мария (1849—1854)
- Софья (1852—1855)[10].
Шулай ук карагыз үзгәртү
- Московско-Ярославская железная дорога
- Московско-Курская железная дорога
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Династия Мамонтовых: меценаты и магнаты
- ↑ Мамонтовы в российской культуре. Век XIX –начало XХ
- ↑ Алябьевы.
- ↑ Территория урочища Киреевка (см. на Яндекс-карте) входит в состав города Химки.
- ↑ 5,0 5,1 Иван Фёдорович Мамонтов
- ↑ Г. Вершинина. Трехсотлетняя история храма преподобного Сергия Радонежского в Кирееве. 10.11.2016
- ↑ МАМОНТОВЫ - российские предприниматели, деятели искусства и культуры., archived from the original on 2019-01-03, retrieved 2022-01-10
- ↑ ЗНАМЕНИТЫЕ ДИНАСТИИ РОССИИ: МАМОНТОВЫ (1 ЧАСТЬ)
- ↑ Мария Тихоновна Лахтина (Мамонтова)
- ↑ М.Некрасов. Савва Мамонтов. Молодые года. — Москва: АНО НИЦ "АИРО-XXI", 2018. — С. 13. — 269 с. — ISBN 978-5-91022-355-8.
Сылтамалар үзгәртү
- Мамонтов, Иван Фёдорович на «Родоводе». Дерево предков и потомков