Ибалонг

Ибалонг шулай ук Һандйонг ул Филипинның Бикол регионының Бикол тулы озынлыктагы 60 абзацлы фрагмент, ул Рамаяна һәм Маһабһаратам Һинд дине эпосларына нигезләнгән. Эпос шигырь формасында Кадунунг буларак мәгълүм шагыйрь тарафыннан сөйләнгән булган. Ул Фрай Бернандино де Мелендрерас де ла Тринидад тарафыннан тулаем Бикол хикәясе язылганчыга кадәр авыз иҗаты формасында тапшырыла торган булган. Ибалонг эпосында каһарманнар турында сугыш каһарманнары дип аталган ак кешеләр яки "тавонг-липод" игътибар үзәгендә тотыла. Каһарманнар арасында "Балтог", "Хандьйонг" һәм "Бантонг". Алар Һиндстаннан (Болтаварадан) килгәннән һәм "Биколандия"дә яши һәм хөкем итә башлаганнар. Эпос Аслон һәм Ибалонг җирендә бара. Даирәнең хасиятләре булып Ирига Тавы, Масарага Тавы, Исарог Тавы һәм Лингйон булып тора. Иң борынгы мәгълүм булган текстта халык эпосында исеме ик. Иң борынгы язылганы Испан телендә язылган. Дини булмаган Ибалонг Фестивале ел саен "Ибалонг" эпосын хөрмәтенә бәйрәм ителә, биредә Ибалонның географиясе тәбрикләнә. Бу гадәти булмаган чара, чөнки Испаннар Ибалонгтан башка барлык дини чараларны, изгеләрне һәм фиесталарны керткәннәр. Ул шулай ук провинциянең һәм аларның җайлашуын тәбрикли, бу төбәкнең тайфунга бирешүчән географик урнашуына күрә.

Тарихы

Тулы озынлыктагы сөйләү фараз ителгәнчә Фрэй Бернардино де Мелендрерас де ла Тринидад (1815-1867), Гуинобатан, Албайда Францискан миссионер тарафыннан язылган, ул аны эпоста Кадунунг дип аталган күчеп йөрүче Биколано дигән бардыннан өйрәнгән. Ул шуннан соң Ибалда Мелендрерас тарафыннан Испан теленә тәрҗемә ителгән булган, бу Албайның Индиоларының борынгы йолаларның шигырь формасында 400-еллык кулъязмасы. Алтмыш строфалы өлеше соңрак 1895 елда Хосе Кастаньо тарафыннан Бикол төбәгенең трактатына кертелгән булган. Шулай да Кастаньо эшендә Мелендрерас тарафыннан язып куелмаган булган һәм Ибалонг өйрәнчекләре шуннан соң ул Кастаньо үзе тарафыннан язып куелган һәм тәрҗемә ителгән дип фараз ителгән булган. Ибалонгның инглиз теленә тулы тәрҗемә ителүе беренче мәртәбә Манилада Ерак Көнчыгыш Университеты Факультеты Журналы, Мерито Б.Эспинас тарафыннан язылган булган. Луис Г.Дато Биколано лауреат шагыйре эпосны Фрэй Хосе Кастаньоның испан телендәге юрамасыннан инглиз теле юрамасына тәрҗемә иткән.

Ибалонгның инглиз теле прозасында чагылышы

Эпос Илинг белән ачыла, бард Кадунунгтан озак вакыт элек Ибалонгның данлы хикәясен сөйләргә сорыйлар. Дәвам итеп Кадунунг борынгы җирне тасвирлаган һәм беренче каһарман Балтог турында сөйләгән, ул ак арья булган, ул Болтаварадан (Бһарата-варша яки Һиндстан). Ул Тондолда линса патчны (хәзер Камалигта) үстергән, бер көнне аны гигант кыргый кабан дуңгызы (Тандаяг) ашаган. Ачуы чыккан Балтог Тандаяг артыннан куган, аны буш куллары белән үтергән һәм аны гаять зур теш казнасы белән Тондолда йорты алдында Terminalia catappa агачына элгән. Шул гамәле өчен ул асаба сунарчыларның җитәкчесе дип танылган булган. Паникуасон һәм Асог кланнары Ибалонгта коточкыч кыргый кабанны күрер өчен килгән. Шуннан соң Хандйонг килгән. Килгән кешеләре белән, ул җирнең монстрлары белән сугышкан. Әмма вәсвәсә итүче матур кыз буларак пәйда булган Орйолны Хандйонг җиңеп чыга алмаган. Шул вакытта, Орйол Хандйонгның каһарманлыгы һәм галантлыгы белән сокланган. Шуңа күрә Орйол Хандйонгка төбәкне явыз хайваннардан бөтен җирдә тынычлык урнашканчы чистартырга ярдәм иткән. Ибалонгта кыргый мәхлукатлар булмагач, Хандйонг акыллы кануннар керткән һәм җирдә linsa һәм дөге үстергән. Шуннан соң уйлап чыгарулар чоры булган: көймә, ферма кораллары, туку станоклары, балчык әйберләре, кухня җайланмалары, агач йортлар һәм хәттә иҗек әлифбасы. Бергәләп кешеләр мәдәният белән җәмгыять төзегәннәр. Ул Ибалонгда алтын чор булган, шул вакытта хәттә коллар Хандйонг кануннары астында хөрмәт ителгән булган. Шуннан соң Унос тарафыннан чыгарылган бөек су басу булган, ул җирнең хасиятләрен үзгәрткән. Хантик, Куласи һәм Исарог дип аталган өч янартау бер үк вакытта аткан. Аккан суларга күрә җир баткан, шуннан Буһи күле килеп чыккан һәм калыккан, Пасакаода, Камаринес Сурда диңгез яры сызыгында кебек, һәм күп торак пунктларны җимереп төшергән, бигрәк тә Калабанган Буганзында Дагатнонг торак пунктын. Бикол Елгасында Мабогонг Утравы формалашкан булган. Инариһан Елгасы аның агымын үзгәрткән. Батода бик биек тау баткан һәм күл формалаштырган. Бәла-казалар булуга карамастан, Ибалонг Борынгы Җитәкче Хандйонг астында көчле булган, аның даими шәриктәше һәм яхшы дусты шул вакытка яшь Бантонг булган. Гәрчә дошманнарын ташка әйләндерә алган ярым кеше - ярым хайванны Работны үтерү өчен аңа мең кеше бирелгән булса да, Бантонг аны бер кулы белән генә үтергән - моны алкышлап аның мең сугышчысы урманнар һәм мангр сазлыкларда ишетелерлек итеп кычкырган. Лигмананга китерелгән Работ тәнен тотарга куркыныч иде. Бөек Хандонг шуны күреп тетрәнгән булган. Бу урында, Ибалонг эпос фрагменты кинәт туктатыла һәм Кадунунг хикәяне башка вакытта дәвам итәргә вәгъдә итә.

Ибалонгның гаҗәеп тәмамлануы

Фрагментар эпос Бантонг ярсулы ярым-кеше ярым-хайванны Работны үтергән өлештә беткән. Гаҗәеп рәвештә Хандйонг Работның үлеменә сагыш кичергән. Ибалонг Эпосын өйрәнүендә, Бикол галиме Лила Ф.Реалубит моның сәбәбе булып Хандйонгның "кешеләр монстрларны җиңеп кешеләр дип расланган һәм магия һәм церемониаль җырлар тормышка кергән һәм тормыш һәм табигать һәм табигатьтән өстен турында сорауларга җавапны аңлаткан чор тәмам булуы" белән сагышланган." Ул шулай ук Хандйонг "яңа гасырның килүне алдан күргән һәм вакытының үлеменә сагышланган" булган дип өстәгән. Шул ук вакытта. кайбер башкалар ул кешеләренең әзрәк алкышы җитәкче астында буйсынуын һәм таркау булуын күргән - бу чынлап та, Испания колония хөкеме вакытында шулай булган.

Испания хөкеме белән параллелизм

Төрле Бикол сөйләменең булуы Бикол кешеләренә төшкән каһәрдә игътибарын җәлеп итә, алар Ибалонг эпосы һәм шуннан соң Биколаноларның бөлүе һәм таркалуы арасында араны киметергә телиләр. Бу сөйләм хикәяләренең кайберәүләре шундый трансформациягә ишарә итә. Сорсогонда, Сан Бернадиноның риваятендә бу вакыйгалар үзгәреше җиргә һәм аның яшәүчеләренә каршы юраган. Риваять Булусан тавында яшәгән һәм анда кызга гашыйк булган көчле өрәк турында сөйли. Бу кыз аны яратмаган һәм шуңа күрә өрәк ярсуланган булган. Паника бер кешедән башка бөтен кешегә кергән булган - бу шул кызның кешесе булган. Ул өрәкне даирәдә шул рәхимсезлекне туктатыр өчен үтергән. Суга төшкән шул су урыны җиргә әйләнгән. Картлар сөйләгәнчә, Самар һәм Сорсогон арасында нәзек су сызыгы - ул Булусан тавының өрәге. Ул хәзер Сан Бернардино бугазы дип атала һәм җырланган яки "энгкантадо" дип атала. Ибалонгта вакыйгаларның параллелизмы һәм алда китерелгән риваять, ул Испания хөкеме астында булган вакыйга һәм ул кешеләрнең нык халәттән пассив кешеләргә күчешнең трансформациясен чагылдырган.

Тарихы

Тулы озынлыктагы сөйләү фараз ителгәнчә Фрэй Бернардино де Мелендрерас де ла Тринидад (1815-1867), Гуинобатан, Албайда Францискан миссионер тарафыннан язылган, ул аны эпоста Кадунунг дип аталган күчеп йөрүче Биколано дигән бардыннан өйрәнгән. Ул шуннан соң Ибалда Мелендрерас тарафыннан Испан теленә тәрҗемә ителгән булган, бу Албайның Индиоларының борынгы йолаларның шигырь формасында 400-еллык кулъязмасы. Алтмыш строфалы өлеше соңрак 1895 елда Хосе Кастаньо тарафыннан Бикол төбәгенең трактатына кертелгән булган. Шулай да Кастаньо эшендә Мелендрерас тарафыннан язып куелмаган булган һәм Ибалонг өйрәнчекләре шуннан соң ул Кастаньо үзе тарафыннан язып куелган һәм тәрҗемә ителгән дип фараз ителгән булган. Ибалонгның инглиз теленә тулы тәрҗемә ителүе беренче мәртәбә Манилада Ерак Көнчыгыш Университеты Факультеты Журналы, Мерито Б.Эспинас тарафыннан язылган булган. Луис Г.Дато Биколано лауреат шагыйре эпосны Фрэй Хосе Кастаньоның испан телендәге юрамасыннан инглиз теле юрамасына тәрҗемә иткән.

Ибалонгның инглиз теле прозасында чагылышы

Эпос Илинг белән ачыла, бард Кадунунгтан озак вакыт элек Ибалонгның данлы хикәясен сөйләргә сорыйлар. Дәвам итеп Кадунунг борынгы җирне тасвирлаган һәм беренче каһарман Балтог турында сөйләгән, ул ак арья булган, ул Болтаварадан (Бһарата-варша яки Һиндстан). Ул Тондолда линса патчны (хәзер Камалигта) үстергән, бер көнне аны гигант кыргый кабан дуңгызы (Тандаяг) ашаган. Ачуы чыккан Балтог Тандаяг артыннан куган, аны буш куллары белән үтергән һәм аны гаять зур теш казнасы белән Тондолда йорты алдында Terminalia catappa агачына элгән. Шул гамәле өчен ул асаба сунарчыларның җитәкчесе дип танылган булган. Паникуасон һәм Асог кланнары Ибалонгта коточкыч кыргый кабанны күрер өчен килгән. Шуннан соң Хандйонг килгән. Килгән кешеләре белән, ул җирнең монстрлары белән сугышкан. Әмма вәсвәсә итүче матур кыз буларак пәйда булган Орйолны Хандйонг җиңеп чыга алмаган. Шул вакытта, Орйол Хандйонгның каһарманлыгы һәм галантлыгы белән сокланган. Шуңа күрә Орйол Хандйонгка төбәкне явыз хайваннардан бөтен җирдә тынычлык урнашканчы чистартырга ярдәм иткән. Ибалонгта кыргый мәхлукатлар булмагач, Хандйонг акыллы кануннар керткән һәм җирдә linsa һәм дөге үстергән. Шуннан соң уйлап чыгарулар чоры булган: көймә, ферма кораллары, туку станоклары, балчык әйберләре, кухня җайланмалары, агач йортлар һәм хәттә иҗек әлифбасы. Бергәләп кешеләр мәдәният белән җәмгыять төзегәннәр. Ул Ибалонгда алтын чор булган, шул вакытта хәттә коллар Хандйонг кануннары астында хөрмәт ителгән булган. Шуннан соң Унос тарафыннан чыгарылган бөек су басу булган, ул җирнең хасиятләрен үзгәрткән. Хантик, Куласи һәм Исарог дип аталган өч янартау бер үк вакытта аткан. Аккан суларга күрә җир баткан, шуннан Буһи күле килеп чыккан һәм калыккан, Пасакаода, Камаринес Сурда диңгез яры сызыгында кебек, һәм күп торак пунктларны җимереп төшергән, бигрәк тә Калабанган Буганзында Дагатнонг торак пунктын. Бикол Елгасында Мабогонг Утравы формалашкан булган. Инариһан Елгасы аның агымын үзгәрткән. Батода бик биек тау баткан һәм күл формалаштырган. Бәла-казалар булуга карамастан, Ибалонг Борынгы Җитәкче Хандйонг астында көчле булган, аның даими шәриктәше һәм яхшы дусты шул вакытка яшь Бантонг булган. Гәрчә дошманнарын ташка әйләндерә алган ярым кеше - ярым хайванны Работны үтерү өчен аңа мең кеше бирелгән булса да, Бантонг аны бер кулы белән генә үтергән - моны алкышлап аның мең сугышчысы урманнар һәм мангр сазлыкларда ишетелерлек итеп кычкырган. Лигмананга китерелгән Работ тәнен тотарга куркыныч иде. Бөек Хандонг шуны күреп тетрәнгән булган. Бу урында, Ибалонг эпос фрагменты кинәт туктатыла һәм Кадунунг хикәяне башка вакытта дәвам итәргә вәгъдә итә.

Урнашуы

Эпос фрагменты кайда бетә һәм башлануы турында төгәл дата юк, шулай ук Биколның риваять башлануы турында аз мәгълүм, бу 4500 ел элек булырга мөмкин. Эпос фрагменты борынгы Биколны куе джунглилы урын, күп балык һәм җәнлек йөри торган һәм тау сыртлары, калкулыклар һәм янартаулар белән дип тасвирлый. Эпоста бард Кадунунг моны данлы Биколандия дип атаган бу элек булган матур һәм мул борынгы җир, анда көчле һәм каһарман кешеләр яшәгән бу шул җирне 4500 элек җимергән катастрофага кадәр.

Әһәмияте

Ибалонг кыйммәтле әдәбият әсәре булып тора, анда борынгы Биколның принциплар, яшәп калу һәм үсеш өчен иртә көрәше билгеләп үтелә. Анда Биколано кешеләренең төбәктә ел саен була торган тайфуннарга җайлашуы чагылган. Анда борынгы Биколаноларның ирешүләре һәм тыныч омтылулары ассызыклана, гадел кануннарны да кертеп. Башка омтылулар арасында өске һәм аскы уңышларны үстерү, биек агачларда өйләрне төзү, төбәктә беренче көймәне төзү, җайлашуларны һәм эш коралларны ясау һәм язуны уйлап чыгару. Эпоста борынгы Биколаноларның сунарчылык стадиясеннән авыл хуҗалыгы стадиясенә күчеше сурәтләнә, шулай ук күчмә тормыштан бер урында яшәүгә. Ибалонг батырчылык турында өйрәтә, ничек гади гамәл позитив үзгәрешкә китерергә мөмкин. Каһарманнар шул батырчылыкны җәмәгатьне хаостан үз-үзеңә дан китерү өчен хаостан алып бару өчен кулланганнар. Бөтен өч каһарман да чит илдән һәм Ибалонгның саф яшәүчеләре булмаган. Бу асаба кешеләр прогресска ирешкәнче чит ил кешеләренең алынмаларына һәм җитәкчелегенә таянуына ишарә иткән. Шулай ук эпоста иҗтимагый сыйныф, коллар һәм хуҗалар сурәтләнгән. Шулай да, бу җәмәгатьнең үсешен артка тартмаган, чөнки сыйныфлар бер-берсен хөрмәт иткән. Ибалонгта борынгы Биколаноларның тыйнак җитешүләренә һәм тыныч омтылышларын ассызыклый. Борынгы Биколаноларның потларга табынулары турында шәһадәт юк. Эпоста Ходайлар турында бер нәрсә юк, бары тик су басу Ходае "Онос" турында язылган. Испаниягә кадәр бу риваятьләрнең сакланып калуы Бикол мәдәниятенең яшәп калуның туры исбаты булып тора. Халык тарихымы, юкмы, бу эпос кыйммәтле, чөнки ул хәзерге заман Биколаноларны җирләренең серле үткәненә һәм бабаларна кыйммәтле карашлар бирә. Эпосны 1992 елдан бирле урам тамашаларында һәм Биколда Легазпи шәһәрендә фестивальдә тәбриклиләр. Легазпи шәһәрендә ул август аенда бәйрәм ителә. Ибалонг фестивалендә эпостан төрле шәхесләр бар, ул җыр һәм бию аша бәйрәм ителә. Ул шулай ук Tanghalang Pilipino кебек театрларда Роди Вераның Ибалонг Мюзиклы буларак башкарыла.

Борынгы Биколлар юлыккан киртәләр

1. Балтогның linsa уңышын ашаган гигант кабан дуңгызы киртәсе: хәттә Балтог бу кыргый кабанны эпостагы көрәштә үтергәне, бу аның сунар өчен потенциалын уята алганына китергән мөмкин, бу аны вакытның өлешендә аучы булуына этәргән.
2. Икенче киртә булып Орйол булган, ул Хандйонгы ачуы чыккан кыргый хайваннардан арындырудан баш тартырга өндәгән.
3. Өченче киртә табигый бәлаләр формасын алган: сыпырта торган су басу, өч янартауның рәхимсез һәм бер үк вакытта лава ташуы, һ.б.
4. Дүртенче киртә булып ярым-кеше һәм ярым-хайван Работ булган ул күп җитәкләгән һәм аңа каршы чыкканнарны сихере ярдәмендә ташка әверделгән.

Төп каһарманнар

Борынгы Биколлар тарафыннан эшләнгән күп ирешүләр һәм алга китүләр эпоста искә алынган төрле шәхесләргә карый дип фараз ителә.
Балтог: Балтог Биколга килгән беренче ак кеше яки тавонг-липод булган. Һиндстанда каһарман Липод кланында туып (гәрчә эпоста Һиндстан "Болтавара" дип аталса да), ул Биколга линса яки апай үстерүне керткән, ул иртә Һинд колонизаторларның хасияте булган. Ул Тандаяг Кабан Дуңгызын сөяк сына торган көрәштә үтергән.
Бантонг: Бантонг каһарман һәм һәйләкәр сугышчы, ул гәрчә аңа Хандйонг шуны эшләр өчен 1000 сугышчы бирсә дә, ярым-кеше ярым-хайван Работны бер кулы белән үтергән.
Динаһонг: Динаһонг, ягъни "яфракларга төрелгән", ул башта булган Биколано чүлмәкчесе, ышану буенча ул Аэта кешесе (Негрито) яки пигмей булган. Ул кешеләргә пешерергә, "корон" дигән чүлмәкләрне, плиталарны, балчык савытларны һәм башка кухня җайланмаларын ясарга өйрәткән.
Гинантонг: Гинантонг сабанны, тырманы һәм башка авыл хуҗалыгы эш коралларын эшләгән.
Һаблом: Һаблом, һаблон фигыленнән, ягъни “тукырга”, ул Бикол төбәгендә беренче туку станогы һәм бабиналар уйлап табучысы булган, аеруча абака тукымаларын туку өчен.
Хандйонг: Эпосның үзәк фигурасы булып Хандйонг тора. Ул Биколга Балтогдан соң тарафдарлары белән килгән һәм ул тавонг-липодларның иң мәшһүре булып тора. Ул җирне ерткыч хайваннардан чистарткан, уйлап табуларны илһамландырган, авыл хуҗалыгын янә керткән, built tree-houses where анитос яки потлар сакланган моог дигән агач йортларны төзегән һәм кануннар кодексын кертеп үз көнендә алтын гасырны керткән. Ул шулай ук беренче көймәне төзегән һәм су баскан урыннарда дөге үстерүне керткән.
Кимантонг: Кимантонг тимон дип аталган рульнең беренче фасосын, лаяг дип аталган җилкәнне, арадо дип аталган сабанны, сурод дип аталган тырманы, ганта һәм башка чараларны, роликны, камытны, болоны һәм китмәнне керткән. Кимантонг дип аталган баранггай Дарага, Албайда бар.
Сурал: Сурал, яки сурат, ягъни “язарга” яки “хәреф” ул иҗек язуын уйлап тапкан беренче Биколано булган. Ул аны Либоннан ак таш плитәсендә кисеп ясаган, шуннан соң Гапон аны шомарткан.
Такай: Такай ул риваять буенча су баскан вакытта баткан матур кыз булган. Шуннан соң ул хәзер Бато Күлендә су гиацинты булып киткән дип ышаныла.

Хайваннар

Кыргый Карабаос: су үгезләре (карабаолар) шул вакытта эш өчен йортлаштырылган булмаганнар. Алар иртә көннәрдә тауларда иркен итеп йөргәннәр. Хандйонг "кыска вакыт эчендә" зур тәнле хайваннарны йортлаштырыра алган. Гигант крокодил: шулай ук буайя (Филипин крокодилы дип аталган) Хандйонг көрәштә гигант крокодилларны җиңгән. Хандйонг Орйол тарафыннан аларны үтерүдә ярдәм ителгән булган, шуңа күрә Бикол Елгасы кан төсмерендә булган. Яшәп калганнар Саримао белән Куласи Тавына чикләнгән булган.

Монстрлар

Испаннар Биколга килеп христианлыкка килгәнче, Биколанолар Ходайларга һәм табигатьтән өстен мәхлукатларга ышанганнар. Эпик фрагментта борынгы Биколлыларның табигатьтән тыш ышануы һәм дине кертелгән. Алар арасында табигатьтән тыш мәхлукатлар.
Ангоголоод: Ангонголоод күләгәле елга буйларында качып торган булган. Алар корбаннарын кочаклап алып качып торучы кеше-сыман маймыл булган.
Буринг: Буринг ул Пононгның сазлыклы ташландыкларында яшәүче бер күзле, өч тамаклы мәхлукат булган.
Работ: Работ ярсулы ярым-кеше ярым-монстр булган, ул сихер көче белән кешеләрне ташка әверелдерә алган. Работ ямьсез, ялганчы һәм аның тавышы каты. Бантонг монстрны боло пычагын кулланып үтергән.
Саримао: Саримао рәхимсез ярсулы, ямьсез һәм җимерү көченә ия монстрлар булган. Алар явыз кешеләр артыннан, еш яшерен гөнаһы булган һәм хөкемгә тартылмаган артыннан барганнар. Хандйонг Саримаоны Куласи Тавына куган. Аларның кеше эквивалентлары булып законны үз кулларына алучылар, гаделсезлектән газапланганнар дип ышаныла.
Еланнар: Еланнар мөгаен Орйолга карый, бу матур тавыш белән елан һәм ул кыяфәтен дошманнарны ялганнар өчен үзгәртә алган. Хандйонг барлык еланнарны Хантик Тавындагы гаять зур мәгарәдә мөһер астында тоткан.
Тандаяг Кабан Дуңгызы: Тандаяг сүзенең мәгънәсе “гигант”, ягъни бу бик борынгы һәм гаять зур булган теләсә-нинди мәхлукат булырга мөмкин булган. Бу эпоста Тандаяг Балтог тарафыннан үтерелгән кабан дуңгызы булган.
Тибурон: Тибурон лайлалы, тәңкәле һәм каты тәнле һәм ташларна яра алган пычкы-сыман тешле гигант балыклар булган. Хандионг һәм аның кешеләре һәр Тибуронны бетергәнче туктый алмаганнар.
Канатлы акулалар: Искә алынган канатлы акулалар чын акулалар булмаган, ә күбрәк мантра райлар булган, алар кайчак судан ярканатлар кебек сикереп чыкканнар. Бу монстрларны Хандйонг тиздән тарафдарлары өчен суны хөр тотарга мәҗбур иткән.
Моог: Мооглар борынгы Биколлар яшәгән һәм анитолар һәм потларны тоткан агач-өйләр булган.
Дагатнонг бистәсе: Эпоста Дагатнонг бистәсен Бөек Су Басу җимергән дип әйтелгән булган. Дагнатнонг кара тәнле пигмейлар булган, алар диңгез яр буйларында тауларда яшәгән Аэта халкына каршы яшәгәннәр. Дагатнонг башта Котмонгтан килгән булганнар.

Ибалонгта янартаулар

Аслонг: Ягъни "бераз гына күренә торган" ул күп вакыт элек татлы дан җырлау хикәяләре өчен мәшһүр булган. Хәзерге вакытта бер нәрсә дә юк диярлек, бары тик чокырсыман кратер тирәли берничә сырт калган.
Асог: Мәгънәсе "бер кыскыч белән" ул Биколның эпик гасырында үзәкләре янартауның урманнарында булган Асванг шәйтан культы кара хатын-кыз сыман каһиннәренә карый. Ул шулай ук хатын-кыз булып киенгән каһингә карый. Асог хәзер Ирига Тавы дип атала.
Хантик: Зур кырмыскаларның төре, хантиклар Хантикка исемен биргәннәр. Кырмыскалар тауның Калупнитан Мәгарәләрендә яшәгән, анда Хандйонг матур кызлар булып яшеренгән һәйләкәр, татлы тавышлы еланнарны алып киткән һәм терели килеш күмгән.
Исарог: Исаро сүзеннән, ягъни "бергә куелган", ул нык вулкан булган, анда Бикол елгасы урманнарының ангонглоодлары Хандйонгның ачуыннан качу өчен киткән.
Масарага: Ышану буенча Масарагада Саримаоларның мәгарәләре булган. Сүз ма көчәйтү сүзеннән һәм сага сүзеннән килеп чыккан, моның мәгънәсе "бриллиант ялкын" яки "ялкын белән янып торучы".

Башка Филипин эпосларыннан аерма

Ибалонгның башка Филипин эпосларыннан аермасы борынгы Биколларның башка төркемнәрдән мәдәни аермаларын фараз итәргә мөмкинчелек бирә.

1. Ибалонг әхлакый тулаем булуны тәкъдим итә. Башка мәхлукатларга карата рәхимсезлек юк. Борынгы Биколаноларның көрәше беренче чиратта кешеләр һәм табигать көчләре арасында булган. Ибалонгта күп халык эпосларыннан аермалы буларак җенси якынлык турында сүз бармый.
2. Эпос борынгы Биколанолыларның тыйнак ирешүләрен һәм тыныч омтылуларын ассызыклый: өске җир һәм аскы җир уңышын үстерү, агач өсләрендә яшәү урыннарын куу, төбәктә беренче көймәне ясау өчен агач кәүсәсендә куыш ясау, эш коралларын, җайланмаларны ясау, гадел кануннарны кертү һәм язуны уйлап чыгару.
3. Ибалонг оригинальлеккә якын. Ибалонгта хәзер дә булган борынгы урыннарның һәм билгеләрнең Бикол телендә исемнәре бар.
4. Ибалонгта капма-каршының эш гармониясе фараз ителә. Моның мисалы булып Орйол һәм Хандйонгның конфликты тора, аның нәтиҗәсе булып аларның бер-берсенә ярдәм итеп җирдән ерткыч монстрларны куу булган.

Шулай ук карарга мөмкин

• Рамаяна
• Маһабһаратам

Тышкы сылтамалар

• Ibalong: Bicol’s Folk Epic-Fragment. әлеге чыганактан 2015-09-12 архивланды. 9 February 2015 тикшерелгән. - the Spanish and English translation of the epic fragment.