Екатерина Танова
Екатерина Түктүг-оол кызы Танова (1930 елның 27 марты, Кара-Чыраа, Сут-Холь хошун, Тыва Халык Республикасы — 2020 елның 30 марты, Кызыл[1], Тыва Республика, Россия) — Тыва шагыйрәсе, прозаик, драматург, тәрҗемәче, тарих фәннәре кандидаты, атказанган язучы Тыва, Тыва Халык язучысы.
| Екатерина Танова | |
|---|---|
 Екатерина Танова | |
| Тугач бирелгән исеме: | Екатерина Түктүг-оол кызы Танова |
| Туу датасы: | 27 март 1930 |
| Туу урыны: | Кара-Чыраа, Сут-Холь хошун, Тыва Халык Республикасы |
| Үлем датасы: | 30 март 2020 (90 яшь) |
| Үлем урыны: | Кызыл, Тыва Республика, Россия |
| Милләт: | Тыва |
| Ватандашлык: | Калып:Байраклаштыру/Тыва Халык Җөмһүрияте→ ССРБ→ Россия |
| Эшчәнлек төре: | шагыйрә, язучы, драматург, тәрҗемәче, тарих фәннәре кандидаты, |
| Иҗат итү теле: | Тыва теле |
| Дебют: | 1951 |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү1930 елның 27 мартында Тува Халык Республикасының Кара-Чыраа Сут-Хольск кожуусында туган. Кызылның 2 нче мәктәбен, Абакан укытучылар институтын (1952), КПФК Үзәк Комитеты каршындагы Югары партия мәктәбе журналистикасы факультетын, М.Ломоносов исемендәге МДУ аспирантурасын тәмамлаган. Мәктәптә укыта, педагогия училищесы комсомол комитеты завучысы, секретаре, «Тыванын әняктары» газетасының бүлек мөдире, Тува радиосы рәисе урынбасары, Тыва АССР радиотелекомитеты рәисе урынбасары, Тувинск музыка-драма театры директоры, Кызыл дәүләт педагогика институты укытучысы, КГПИның башлангыч белем бирү факультеты деканы, «Тыванн яктары», «Шын», «Тыва республика» газеталарының әдәби хезмәткәре булган.[2]
Иҗат
үзгәртүӘдәби эшчәнлекне 1951 елда башлый. Беренче китап, «Дамырак» («Гөрләвек») шигырьләр җыентыгы 1964 елда чыкты. Балалар тува әдәбиятына нигез салучыларның берсе. ССРБ Язучылар һәм журналистлар берлеге әгъзасы. Аның әсәрләре рус, украин, монгол, немец, якут, Алтай һәм башка телләргә тәрҗемә ителгән. Тува теленә С. Михалков, С. Маршак, А. Барто, Т. Шевченко әсәрләрен тәрҗемә иткән... И. Тургеневның «Накануне» романы дөнья күрде. 20 дән артык китап чыгарылган. Пьесалар яздым. 10 пьеса авторы, «Тыва школаларнын ийиги клазынгны ном чулг» хрестоматиясе (С для чтения для чтения для чтения 2-го класса тувинских школ, 2002), «Тыва тоогузунге номном,3-4 класстарга» (Тува тарихы буенча 3-4 кл, 2004 елгы уку китабы), «Периодическая печать Тува (1924-1944) монографиясе, ССРБ Журналистлар берлеге әгъзасы (1961), ССРБ язучылар берлеге әгъзасы 1981 елдан.
Бүләкләр һәм исемнәр
үзгәртү- Кызыл шәһәренең Мактаулы гражданины
- ТАССРның атказанган язучысы (1990)
- Тыва Республикасының «Фидакарь хезмәт өчен " медале (2000)
- "М. А. Шолоховның тууына 100 ел» медале (2005)
- Тува халык язучысы
- Леонид Чадамба исемендәге премия лауреаты[3]
2017 елның декабрендә Россия Журналистлар берлегенең «һөнәри бергәлек алдындагы казанышлары өчен»мактау билгесе белән бүләкләнде.
Төп язмалар
үзгәртү- «Дамырак» (Кызыл, 1964)
- «Хемчиктиң ыры» (Кызыл, 1971)
- «Верба в цвету» (Кызыл, 1974)
- «Херелмаа» (Кызыл, 1978)
- «Хемчиктиң хүнү», чогаалдар чыындызы, (Кызыл, 1980)
- «Арбас-Ойну мунувуткаш» (Кызыл, 1983)
- «Чаштар делегейи» (Кызыл, 1989)
- «Тыва черге йөрээл» (Кызыл, 2000)
- «Чайыннанган чашкы шаавыс» (Кызыл, 2000)
- «Ийи 2» (Кызыл, 1967)
- «Акым дугайында тоожу» (Кызыл, 1976)
- «Иениң салым-хуузу» (Кызыл, 1991)
- «Дошкун чылдарның чазы» (1993)
- «Кара-Бай» (Кызыл, 1993)
- «Ширбиилиң холдан салба» (Кызыл, 1999)
- «Кара-Чыраа галереязы» (Кызыл, 2000)
- «Тыва черге йөрээл», Кызыл, 2000)
- «Тайна цветущей ивы» (Кызыл, 2003)
- «Алфавитте үжүктерни адап, номчуп өөрениили», (Кызыл, 2006).
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ В Кызыле на 90-м году ушла из жизни Екатерина Танова//Tuvaonline (рус.)
- ↑ Комбу С. С. Танова Екатерина и Туктуг-ооловна / С. С. Комбу // Тувинская литература : словарь / С. С. Комбу; под ред.: Д. А. Монгуша, М. Л. Трифоновой. — Новосибирск: 2012. — С.279.(рус.)
- ↑ [ЦА № 7 (2006) ИМЕННЫЕ ПРЕМИИ — ДЛЯ САМЫХ ИМЕНИТЫХ http://www.centerasia.ru/issue/2006/7/435-imennye_premii_-_dlya_samykh.html]