Wikipedia

Агния Барто

А́гния Льво́вна Барто́(тумыштан "Волова"[4]; 17 февраль 1901 ел, Каунас [5] - 1 апрель, 1981, Мәскәү ) - рус совет балалар шагыйре, язучы, сценарист, радио алып баручысы .

Агния Барто
Тугач бирелгән исеме: рус. Агнесса Львовна Волова
Туу датасы: 4 (17) февраль 1901[1] яки 17 ноябрь 1906(1906-11-17)[2]
Туу урыны: Каунас, Россия империясе[1]
Үлем датасы: 1 апрель 1981(1981-04-01)[3][2]
Үлем урыны: Мәскәү, СССР[3]
Эшчәнлек төре: шагыйрь, тәрҗемәче, балалар язучысы, сценаричы, язучы, радиоведущий
Иҗат итү еллары: 1925
Жанр: шигърият һәм сынари[d]

Икенче дәрәҗә Сталин премиясе (1950) һәм Ленин премиясе (1972) лауреаты.

Биографиясе үзгәртү

Ул 1901 елның 4 февралендә (иске стиль) Ковнода белемле яһүд гаиләсендә туган[6] . Аның әтисе Лев Николаевич (Абрам-Лев Нахманович) Волов (1875-1924 [7] ), Шәвледән [8], ветеринар табиб булган[9][10]. Әнисе, Мария Ильинична (Эльяшевна-Гиршовна) Волова (кыз фамилиясе Блох; 1881-1959, тумышы белән Ковнодан[11]), өй хуҗалыгы белән шөгыльләнә. Әти-әнисе 1900 елның 16 февралендә Ковнода өйләнешәләр [12] . Әнисенең абыйсы - танылган табиб-оториноларинголог һәм фтизиатр Григорий Ильич Блох (1871-1938), 1924-1936 елларда Ялта туберкулез климатологиясе институтының тамак клиникасы директоры (хәзерге И. М. Сеченов исемендәге Физик дәвалау алымнары һәм медицина климатологиясе фәнни-тикшеренү институты); балалар өчен тәрбияви шигырьләр яза.

Ул гимназиядә һәм шул ук вакытта балет мәктәбендә укый. Аннары ул хореографик училищега укырга керә һәм аны тәмамлагач, 1924 елда балет труппасына кушыла һәм анда бер ел чамасы эшли.

Волованың беренче ире шагыйрь Павел Барто була. Аның белән бергә ул өч шигырь яза - «Девочка-рёвушка», «Девочка чумазая» һәм «Считалочка». 1927 елда уллары Эдгар (Гарик) туа, һәм 6 елдан соң пар аерылыша.

Бөек Ватан сугышы вакытында Барто гаиләсе Свердловскка эвакуацияләнә. Анда Агниягә токарь һөнәрен үзләштерергә туры килә. Сугыш вакытында алган премияне ул танк төзелешенә бирә[13].

1944 елда гаилә Мәскәүгә кайта. Улы Гарик 18 яшендә, 1945 елның 5 майында вафат була - Лаврушинский тыкрыгында велосипедта йөрү вакытында йөк машинасы бәрә[14].

Бартоның икенче ире җылылык энергиясе инженеры, СССР Фәннәр академиясенең әгъза-корреспонденты Андрей Владимирович Шегляев ; кызы - техник фәннәр кандидаты Татьяна Андреевна Шегляева.

Агния Барто 1981 елның 1 апрелендә вафат була. Аны Мәскәүдә Новодевичье зиратында җирләйләр (участок номеры 3).

Иҗаты үзгәртү

1924-нче елда хореография училищесын тәмамлаучыларның күрсәтмә концертында халык мәгарифы комиссары Луначарский да катнаша. Ул Агния шигырьләрен үтәүгә игътибар итә һәм берничә көннән соң аны халык комиссариатына кабул итәргә чакыра, анда аңа шагыйрә булырга киңәш итә[15].

Беренче басылган шигырь «Китайчонок Ван Ли» һәм «Мишка-воришка» (1925), «Стихи детям» (1949), «За цветами в зимний лес» (1970) җыентыклары.

1964-1973 елларда ул «Маяк» радиосында Бөек Ватан сугышы вакытында югалган балаларның гаиләләрен эзләү турында «Найти человека» программасын алып бара .Бу тапшыру нәтиҗәсендә меңгә якын совет гаиләсе әгъзалары арасындагы элемтәләр торгызыла[16]. Программа нигезендә «Найти человека» ( 1968 ) проза китабы языла. Соңрак программаның форматы «Жди меня» телевизион программа өчен нигез булып алына.

«Записки детского поэта» китабы ( 1976 ).

«Подкидыш» (Рина Зеленая белән бергә, 1939), «Слон и верёвочка» (1945), «Алёша Птицын вырабатывает характер» (1953), «10000 мальчиков» (1961)  кинофильмнары сценарийлары авторы. Ералаш киножурналы белән хезмәттәшлек итә, киножурналның беренче чыгарылышында чыккан «Позорное пятно» юмористик хикәясен яза.

Гаиләсе үзгәртү

  • Әнисе ягынан әбисе - Двейра Ароновна Блох (кызлыкта Дембо, 1839-1922) - танылган физиолог һәм гигиенист, медицина докторы, хокук белгече Лев Исаакович Дембо һәм гигиенист Григорий Исаакович Дембоның атасы, Исаак Аронович Дембоның бер туган сеңелле (1848-1906).
  • Ике туган абыйсы - журналист Владимир Осипович Дембо (1887-1937, атылган), «Бессарабский вопрос» (1924) һәм «Кровавая летопись Бессарабии» (1924) китаплары авторы, "Красная Бессарабия" журналының редакция секретаре.
  • Өч туган абыйы һәм сеңлесе - спорт кардиологиясенә нигез салучыларның берсе Александр Григорьевич Дембо (1908-1995); психолог Тамара Вулфовна Дембо.

Премиялары һәм бүләкләре үзгәртү

 
Мәскәүдә Новодевичье зиратындагы Барто кабере.
  • Икенче дәрәҗә Сталин премиясе (1950) - балалар өчен «Стихи детям» шигырьләр җыентыгы өчен (1949)
  • Ленин премиясе (1972) - «За цветами в зимний лес» (1970) шигырьләр китабы өчен (балалар өчен әсәрләре өчен премия)
  • Ленин ордены (02.16.1976)
  • Октябрь Инкыйлабы ордены
  • ике Кызыл Байрак Хезмәт ордены (02.16.1956; 02.22.1966)
  • Хөрмәт Билгесе ордены (31.01.1939)
  • "Суга баткан кешеләрне коткару өчен" медале
  • I дәрәҗә «Шахтер даны» медале ( Караганда шахтерларыннан)
  • Елмаю ордены
  • Лев Толстой исемендәге Халыкара алтын медаль "Балалар һәм яшьләр өчен әсәрләр иҗат итүдә хезмәтләре өчен" (үлгәннән соң).

Адреслар үзгәртү

Мәскәү, Лаврушинский тыкрыгы, й.17 - «Дом писателей» (1937, 1948-1950, архитектор И. Н. Николаев)

Әсәрләренең экранизациясы үзгәртү

Агния Барто сценарийларына нигезләнгән фильмнар [17]

  • «Подкидыш» — фильм 1939 года киностудии «Мосфильм»
  • «Слон и верёвочка» — фильм 1945 года киностудии «Союздетфильм»
  • «Алёша Птицын вырабатывает характер» — фильм 1953 года киностудии «Ленфильм»
  • «Десять тысяч мальчиков» или «10000 мальчиков» — фильм 1961 года Киностудия имени М. Горького
  • «От семи до двенадцати» — фильм 1965 года киностудии «Мосфильм»
  • «Ищу человека» — фильм 1973 года Киностудия имени М. Горького

Агния Барто шигырьләренә нигезләнгән мультфильмнар :[18]

  • «Две иллюстрации» — кукольный двухсюжетный мультфильм 1962 года (первый сюжет «Девочка-рёвушка» по стихотворению писателя).
  • «Снегирь» — рисованный мультфильм 1983 года по одноимённому произведению писательницы («Союзмультфильм»).
  • «Волшебная лопата» — рисованный мультфильм 1984 года по стихам писателя, снятый ТО «Экран».
  • «Мы с Тамарой» — российский 2D-компьютерный мультфильм, современная интерпретация стихотворения писателя. Фильм участвовал в конкурсной программе фестиваля Суздаль-2004.

Хәтер үзгәртү

  • Агния Барто исеме Марс һәм Юпитер орбиталары арасында урнашкан кечкенә планетага (2279) Барто, шулай ук Венера кратерларының берсенә бирелә.

Документалистика үзгәртү

  • 2013 — Документальный фильм «Всё равно его не брошу. Агния Барто» (реж. В. Спиридонов), телеканал «Культура».[19]
Телевидение үзгәртү
  • 1986 — Выпуск детской телепередачи «Будильник», посвящённый стихам Агнии Барто. Стихи инсценировали Наталья Назарова, Юрий Богатырёв и Авангард Леонтьев.

Квест

Искәрмәләр үзгәртү

  1. ↑ 1,0 1,1 И сколько хочешь радуйся
  2. ↑ 2,0 2,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / мөхәррир Н. Н. Скатов — 2005. — ISBN 5-94848-245-6
  3. ↑ 3,0 3,1 Большая российская энциклопедия — Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
  4. ↑ Сайт семьи Барто 2010 елның 15 декабрь көнендә архивланган. утверждает, что первоначальные имя и отчество Агнии были Гетель Ле́йбовна, однако источник информации там не указан, а другие источники это не подтверждают.
  5. ↑ Факсимиле записи на иврите о рождении Агнии Воловой 4 февраля 1901 года (28 числа месяца Шват 5661 по еврейскому календарю) (Факсимиле записи о рождении на русском языке): Согласно архивным данным, Агния Волова родилась 4 февраля (по старому стилю) 1901 года в Ковно, родители Авраам-Лев Нахманович Волов и Мария Эльяш-Гиршевна Блох — см. запись о рождении в канцелярии ковенского городского раввина на JewishGen.org — база данных Lithuania (Births, требуется регистрация). Согласно дочери поэтессы, Т. А. Щегляевой, Агния Барто родилась в 1907 году; согласно большинству энциклопедий — в 1906 году; согласно прижизненной Литературной энциклопедии в 11 тт. под редакцией В. М. Фриче и А. В. Луначарского (1929) — в 1904 году.
  6. ↑ Интервью с Татьяной Щегляевой
  7. ↑ Надгробный памятник Льва Николаевича Волова на Востряковском еврейском кладбище: Здесь же похоронена бабушка поэтессы по отцовской линии — Генриета Михайловна Волова (1852—1926).
  8. ↑ В Шавлях жил дед поэтессы Нахман Меерович Волов (1847—1909).
  9. ↑ «Попутчик» нашего детства, archived from the original on 2014-06-06, retrieved 2020-08-29 
  10. ↑ Агния Барто о себе
  11. ↑ Надгробный памятник Марии Ильиничны Воловой на Востряковском еврейском кладбище (Москва)
  12. ↑ См. JewishGen.org (требуется регистрация), база данных Lithuania (Lithuania Marriages and Divorces). Отец в записи о браке записан как Абрам-Лев Нахманович Волов, в записи о рождении дочери Авраам-Лев Нахманович Волов.
  13. ↑ Переводчица с детского / Еврейские новости.
  14. ↑ Среди других грустных историй, связанных с историей дома, — горе Агнии Барто. әлеге чыганактан 2015-06-27 архивланды. 2014-01-27 тикшерелгән.
  15. ↑ Барто Агния Львовна
  16. ↑ .
  17. ↑ Agniya Barto — IMDb
  18. ↑ Поиск «Барто» на сайте animator.ru в разделе «Фильмы»
  19. ↑ Всё равно его не брошу. Агния Барто.. tvkultura.ru. әлеге чыганактан 2018-12-28 архивланды. 2018-12-28 тикшерелгән.

Әдәбият үзгәртү

  • Дмитриева В. Агния Барто. — М.; Л., 1953.
  • Жизнь и творчество Агнии Барто. — М., 1989.
  • Казак В. Лексикон русской литературы XX века = Lexikon der russischen Literatur ab 1917 / [пер. с нем.]. — М. : РИК «Культура», 1996. — XVIII, 491, [1] с. — 5000 экз. — ISBN 5-8334-0019-8.
  • Соловьёв Б., Мотяшов И. Агния Барто: очерк творчества. — М., 1979.
  • Доманский Ю. В. {{{башлык}}} // Детские чтения. — Т. 2. — № 2. — С. 176—196. — ISSN 2304-5817.

Сылтамалар үзгәртү

 

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Агния_Барто&oldid=4109381