Глазов

Глазов (Кала, рус. Глазов, удм. Глаз, Глазкар) — Удмуртиянең төньягында урнашкан шәһәр, Глазов районының административ үзәге.

Глазов
удм. Глаз
Байрак
Рәсми исем	Глаз, Глазов һәм Глазово
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Глазау районы
Административ-территориаль берәмлек	Удмуртия
Сәгать поясы	UTC+04:00
Халык саны	85 340 (1 гыйнвар 2025)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	150 метр
Мәйдан	69 км²
Почта индексы	427620–427649
Рәсми веб-сайт	glazov-gov.ru​(рус.)
Беренче язма телгә алу	1678
Җирле телефон коды	34141
Шәрәфле ватандашлар төркеме	[d]
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Глазов Викиҗыентыкта

Халык саны — 95 835 кеше (2010).

География

Глазов Чүпченең сул ярында, Ижаудан 180 километрдан көнчыгышка таба урнаша.

Шәһәрнең мәйданы — 6916 га (69 км²).

Климат

Глазова климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	3,0	5,6	9,2	25,3	30,4	34,2	37,8	37,1	32,7	20,9	9,6	3,2	37,8
Уртача максимум, °C	−10	−9	−1	7	16	21	24	20	14	5	−4	−9	6
Уртача температура, °C	−13,5	−12,1	−5,4	3,7	11,6	17	18,7	15,6	9,8	2,5	−5,6	−10,3	2,7
Уртача минимум, °C	−16	−16	−10	−2	5	10	12	10	6	0	−8	−14	−2
Абсолют минимум, °C	−46,3	−39,5	−33,2	−24	−8,8	−2,5	2,3	−0,2	−7,3	−24,2	−35,3	−46,8	−46,8
Явым-төшем нормасы, мм	18,3	13,7	13,3	14,1	21,4	45,4	44,8	35,0	32,1	36,5	24,9	17,3	316,8
Чыганак: weather.msn.com

Тарих

Глазов, Ирек мәйданы

Глазово авылы беренче тапкыр 1678 елда телгә алына.

1780 елда Екатерина II указы буенча, 13 өяздән торган Вятка калгайлыгы оештырыла; Глазово авылы Глазов өязенең үзәге була һәм шәһәр статусын ала.

1796—1818 елларда шәһәрнең башлыгы Пётр Фёдор улы Чайковский (Петр Илья улы Чайковскийның бабасы) булган.

1879 елда Владимир Короленко Глазов шәһәренә сөргенгә җибәрелгән.

1898 елда Глазов аша Себер аша магистрале узган.

1921 елның гыйнвар—июньдә Глазов Вәтәк автономияле өлкәсенең башкаласы булган.

Бөек Ватан сугышы вакытында Глазовка Ленинградтан тәмәке фабрикасы, 2нче Ленинград пехота училищесы, 544 номерлы патрон заводы эавкуацияләнәләр. Сугыштан соңгы елларда патрон заводы нигезендә уран җитештерү предприятиесы төзелә (киләчәктә — Чүпче механика заводы).

Мәгариф

• В. Г. Короленко исемендәге Глазов дәүләт педагогик институты
• Глазов инженер-экономка институты (Ижау дәүләт техник университетының филиалы)
• УдДУның хокук, иҗтимагый идарә итү һәм иминлек институтының Глазовта филиалы
• Глазов техник колледжы
• Россия мәгариф академиясе университетының Глазовта филиалы

Шулай ук шәһәрдә медицина училищесы, техниум, 3 профессиональ-техник училищесы, 18 мәктәп, 3 гимназия, 1 лицей, сәнгать һәм музыкаль мәктәпләр бар.

Икътисад

Транспорт

Глазов аша Горький тимер юлның тармагы уза, Глазов — Ижау трассасы Ижауга һәм Пермьгә чыгуны таэмин итә.

Шәһәр эчендә унөч автобус маршрут эшли.

Сәнәгать

Чүпче механика заводы идарәсе

Шәһәрнең төп предприятиеләр:

• Чүпче механика заводы
• ААҖ «Глазовский завод „Металлист“»
• ОАО «Глазовский» ликёр-аракы заводы

һ.б.

Шәһәрдә туганнар

• Виталий Абдуллов - кино артисты
• Татьяна Барамзина — Советлар Берлеге Каһарманы.
• Вячеслав Наговицын — Бурятия президенты
• Дамир Сәлимҗанов (1968), театр режиссеры, Удмуртиянең атказанган сәнгать эшлеклесе (2015).

Дин

Җәмигъ мәчете. 2019 елда ачылган

Православие

Ислам

• Җәмигъ мәчете

Фотогалерея

• 
  Вокзал
• 
  «Прогресс» спорт сарае
• 
  Глазов янында Чүпче елгасы
• 
• 
  Советская урамы

Тышкы сылтамалар

• [1]
• Рәсми сайт