Беларус табигате

Белоруссия (белор. Рэспубліка Беларусь)—көнчыгыш Аурупада урнашкан, Россия, Украина, Литва, Латвия һәм Польша белән чиктәш. Мәйданы-207 600 км2.

Географик урнашу

Яссылык

• Мәйданы-207 600 км2 (84-мин дөньяда).
• Озынлыгы төньяктан көньякка-560 км, көнчыгыштан көнбатышка-650 км.
• Минсктан Варшавага кадәр ераклык — 500 км, Мәскәүгә кадәр — 700 км, Берлинга кадәр — 1060 км, Вена кадәр — 1300 км.

Географик үзәк

• Төньяк киңлекләре 28 02,8
• Көнчыгыш озынлыгы[2°]

Белоруссия

Беларусь Республикасының соңгы нокталары

• Төньяк: 56°10' (Витебск өлкәсенең Югары Ослан районы, Освейск күленнән төньяктарак) ° )
• көньякка таба: 51 16' (Гомель өлкәсенең Брагин районы, Комарин ш. П. Днепр южнее елгасы°)
• көнбатышка таба: 23 11' (Брест өлкәсенең таш районы, Югары елгадан көнбатыштарак шәһәре°)
• Көнчыгыш: 32' (Могилев өлкәсенең Хотимск шәһәре, көнчыгыш районы, Хотимск шәһәре°)

Административ бүленеш

Белоруссиянең административ бүленеше

6 өлкә:

• Гомельская — 40,4 мең км2
• Витебская — 40 мең км2
• Минская — 40,2 мең км2
• Брестская — 32,8 мең км2
• Кабер-29,1 мең км2
• Гродненская — 25,1 мең км2

Физик характеристика

Һава торышы

Уртача-континенталь , чагыштырмача йомшак һәм дымлы кыш, җылы һәм дымлы җәй.

Температура режимы

Белоруссиядә уртача еллык һава температурасы (1981 елдан 2010 елга кадәр нормалар буенча) 5,7 C Орше һәм Горки шәһәрләрендә 8,2 С кадәр тәшкил итә.

Илнең төньяк өлешендә кышкы вакытта көндез һава 5 кә кадәр җылыта, ә төнлә 11 градуска кадәр суына. Җәен көндезге сәгатьләрдә биредә 21 гә якын була.Көндез 23 градус җылылык , төнлә — якынча 11 градус. Илнең көньяк һәм көньяк-көнбатыш районнары иң җылы булып тора.

30 ел эчендә уртача еллык температура 1 градуска арткан. Флуктуация, температура амплитудасы, экстремумнар арта

Явым

Уртача Белоруссиядә 600-700 мм явым-төшем көтелә. Тирән калкулыкта урнашкан районнарда 650-750 мм явым-төшем көтелә, түбән районнарда — 600-650 мм.иң күп явым-төшем Яңа Хезмәттәгедә теркәлә (769 мм). Еллык нормадан гади тайпылышлар 200 мм. дан артмый абсолют еллык явым-төшем Гомель өлкәсе Василевичларында теркәлгән — 1115 мм, абсолют минимум-Брагин якында урнашкан (298 мм). Бер ай эчендә явым — төшем төшүнең абсолют рекорды Пружаналарда — 329 мм, Витебск өлкәсендә Славное станциясе (148 мм, 1973 елның июле) территориясендә теркәлгән. Явым-төшем ел вакыты буенча тигез түгел: 70% апрель — октябрьгә, ә иң яңгырлы ай-июль аена туры килә. Шул ук вакытта җәй өчен яңгыр сулары хас, шуның аркасында айлык явым-төшем нормасыннан кайвакыт күп мәртәбәләр артып китә; киресенчә, бик коры җәй айларында була. Көн саны 145-нче көньяк-көнчыгышта 193-195-төньяк-көнбатышта урнашкан

1Снег ел саен коела-октябрь-ноябрь айларында беренче тапкыр, ә соңгы кар катламы, гадәттә, декабрьдә формалаша. Төрле төбәкләрдә кар катламы уртача 75 көннән (Белоруссиянең көньяк-көнбатыш өлешендә) 125 көнгә кадәр (илнең төньяк-көнчыгышында) саклана. Кар катламының уртача биеклеге көньяк-көнбатышка 15 см.дан алып (бу катламдагы су запасы — 30-40 мм) төньяк-көнчыгыштагы 30 см. га кадәр (су запасы — 80-100 мм) варьируется. Кар катламының барлыкка килүе шулай ук районга бәйле рәвештә үзгәрә

Совокупные выбросы загрязняющих веществ в воздух от стационарных источников.     более 50 тыс. тонн      20—50 тыс. тонн      5—20 тыс. тонн      1—5 тыс. тонн      менее 1 тыс. тонн

Җилләр

Белоруссия территориясендә Атлантик океанның диңгез һавасы китерүче көнбатыш җилләре өстенлек итә (Җәй көне җил, нигездә, көнбатыштан һәм төньяк-көнбатыштан, кышын көнбатыштан һәм көньяк — көнбатыштан килә). Кышын цикллар белән үрелеп баручы көнбатыш җилләр чагыштырмача җылы һава югары дымлылыкка китерә, бу исә дымлылыкка һәм дымлылыкка, шулай ук явым-төшемнәргә китерә. Алардан тыш, Белоруссиядә кышкы һава торышы уртача киңлекне формалаштыра, температура −10-15 с кадәр түбәнәя, шулай ук диңгез һәм континенталь һава.происхождения Җәй көне Атлантик океандагы һава чагыштырмача салкын һәм дымлы һава тудыра, ә Арктика һавасы — коры һәм җылы яки кайнар. Белоруссиянең көньяк-көнчыгышында һәм илнең чиктәш өлешләрендә тропик һава йогынтысы күзәтелә, ул җәен эссе һава торышы урнаштыруга ярдәм итә һәм кышын көчле җылыну күзәтелә..

Файдалы казылмалар

Белоруссиядә 4 меңнән артык файдалы казылма ятмалары һәм ятмалары, 30га якын минераль чимал бар. Алар арасында калий тозлары аерым урын алып тора, сәнәгать запаслары буенча ил Европада беренче урыннарның берсен били. Таш тоз запаслары бетмәс-төкәнмәс диярлек. Беларусь руда булмаган файдалы казылмаларга бай (гранит, доломитлар, известняклар, мел, балчык, сугышлинкалар, ком-гравий материаллары). Торф ятмалары киң таралган

Чыганаклар

• Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия / Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Минск: БелСЭ им. П. Бровки, 1986. — 600 с. — 40 000 экз.
• Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия / Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — 2-е изд. — Минск: БелСЭ им. П. Бровки, 1989. — 600 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85700-001-7.

Сылтамалар

• [1]
• Проект 100 дорог — первый интерактивный мультимедийный атлас Беларуси, В апреле экспедиционная команда проекта «100 дорог» посетит первые 20 районов
• Карта данных гидрологических постов Беларуси на сайте POGODA.BY
• Карты Беларуси
• Карта Беларуси

Искәрмәләр