Арчил Цагарели
Арчил Лукич Цагарели (гөрҗ. არჩილ ცაგარელი; 1913-1988) - Совет һәм Грузия геология, палеонтология һәм стратиграфия өлкәсендәге галим, геология һәм минералогик фәннәр докторы, профессор, Грузия ССР Милли Фәннәр академиясе академигы (1969). Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясенең Геологик Институты директоры (1979-1981) һәм Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясенең Җир Фәннәре Департаменты академик-сәркатибе (1980-1988).
| Арчил Цагарели | |
|---|---|
| Туган | 5 декабрь 1913 Тбилиси, Тифлис гөбернәсе, Россия империясе |
| Үлгән | 25 ноябрь 1988 (74 яшь) Тбилиси, Грузия ССР, СССР |
| Ватандашлыгы |  Россия империясе.svg){kind=small} Гөрҗистан Демократик Җөмһүрияте СССР |
| Әлма-матер | Тбилиси дәүләт унивирситеты[d] |
| Һөнәре | җирбелгеч |
Биография
үзгәртү1913 елның 5 декабрендә Тифлистә туган.
1931 - 1936 елларда Тифлис дәүләт университетының геология факультетында, 1936 - 1939 елларда әлеге университетның аспирантурасында укыган.
1939-1940 елларда А.М. Горьки исемендәге Сухум дәүләт педагогик институтында укытучы булып эшләде. 1940 - 1981 елларда Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясенең Геология институтында фәнни-тикшеренү эшендә фәнни һәм өлкән фәнни һәм әйдәп баручы хезмәткәр булып хезмәт итә, геология, палеонтология һәм стратиграфия, Альп минераллары өлкәсендә тикшеренүләр алып бара. 1979 елдан 1981 елга кадәр - әлеге институтның директоры вазифасын били.
1980 елдан 1988 елга кадәр - Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең Җир фәннәре бүлегенең академик-сәркатибе була[1] [2] [3].
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеш
үзгәртүА.Л. Цагарельның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге геология, палеонтология һәм стратегия өлкәсендәге мәсьәләләр белән бәйле. Ул төбәк геологиясе, неотектоника һәм мезозой стратегиясе проблемалары өлкәсендә тикшеренүләр белән шөгыльләнгән. А.Л. Цагарели Грузия ССРның югары токымнарының биостратиграфик бүленешен эшләү белән шөгыльләнә, аның тарафыннан Кавказның Альп хәрәкәтләре хронологиясе тәкъдим ителә һәм әлеге хәрәкәтләрнең рельефының яше билгеләнә. А.Л. Цагарели Бөтенсоюз палеонтология җәмгыятенең[4] һәм Лондон геологик җәмгыятенең мактаулы әгъзасы була (1976 елдан)[5].
1939-нчы елда кандидатлык диссертациясен, 1950-нче елда "Грузиянең Югары Борае" темасы буенча геология һәм минералогия фәннәре докторы дәрәҗәсе өчен докторлык диссертациясен яклады. 1952 елда СССРның Югары аттестациясе комиссиясе профессор дәрәҗәсенә лаек булды. 1959 елда ул Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең корреспондент әгъзасы һәм 1969 елда - Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. A.Л. Цагарели ике йөздән артык фәнни хезмәт, шул исәптән күпсанлы монографияләр авторы [1] [2] [3].
Төп хезмәтләре
үзгәртү- Грузиянең югары борае. - Тифлис: Грузия ССРның акад. нәшрияты, 1954. - 463 б.
- Юр системасының стратиграфиясе / [ред. коллегия: А.Л. Цагарели (баш мөхәррир) һәм башкалар]. - Тифлис: Грузия ССР акад нәшрияты, 1962. - 378 б.
- Грузиянең геологик проблемалары: Халыкара геологик конгрессның XXII сессиясенә: [мәкаләләр җыентыгы] / Грузия ССР академик нәшрияты; [редакция: А.Л. Цагарели (баш редактор)]. - Тифлис: Мецниереба, 1964. - 477 б.
- Франциягә һәм Швейцариягә эшлекле сәяхәт турында отчет / Акад. А. Л. Цагарели; СССР Милли Фәннәр академиясе. ВИНИТИ. - Мәскәү: 1974. - 17 б.
- Грузия Бораеның стратиграфиясе һәм палеонтологиясе сораулары / ред. А.Л. Цагарели. - Тифлис: Мецниереба, 1975, 1976. - 106 б. [6]
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Академики АН Грузии // Национальная академия наук Грузии(груз.)(ингл.)
- ↑ 2,0 2,1 Отар Давидович Лордкипанидзе (1930–2002) / Вестник древней истории // 2003. — С.190-192
- ↑ 3,0 3,1 Геологи. Географы : Биогр. справ. / Г. И. Молявко, В. П. Франчук, В. Г. Куличенко. - Киев : Наук. думка, 1985. - 352 с
- ↑ Всесоюзное палеонтологическое общество : Справочник. / АН СССР; [Составители Л. М. Донакова и др.]. - Л. : Наука : Ленингр. отд-ние, 1984. - 259 с
- ↑ Советские ученые - почетные члены научных организаций зарубежных стран / С. Г. Корнеев; АН СССР, Ин-т истории естествознания и техники. - 3-е изд., испр. и доп. - М. : Наука, 1990. — 330 с. — С.170 — ISBN 5-02-017027-5
- ↑ Цагарели, Арчил Лукич // Российская государственная библиотека
Әдәбият
үзгәртү- Геологлар. Географлар: Биографик белешмә / Г.И. Молявко, В.П. Франчук, В.Г. Куличенко. - Киев: Фән. Думка, 1985. - 352 б.
- Советлар Союзы палеонтологлары: Дәреслек / Бөтен Союз палеонтол. турында. - Ленинград: Фән. Ленинград бүлеге, 1968. - 214 б.
- Палеонтологик исемнәрдә өй геологларының исемнәре: коллекция / русча Акад. Фәннәр, палеонтологик нәшрият; Г.Я. Крымгольц, Н.Г. Крымгольц. - Санкт-Петербург: Россия Фәннәр академиясендә палеонтологик җәмгыять, 2000. - 139 б.