Алексей Ганский
Алексей Павлович Ганский (1870 елның 8 (20) июле, Николаевка авылы (Ганское), Ананьев өязе, Херсон губернасы — 1908 елның 29 июле (11 августы), Симеиз, Ялта өязе, Таврия губернасы, Россия империясе) — Россия астрономы, геодезчы һәм гравиметрчы.
| Алексей Ганский | |
|---|---|
 | |
| Туган | 8 (20) июль 1870 Одесса, Херсон губернасы, Россия империясе[1] яки Николаевка[d], Николаевская 1-я волость[d], Ананьевский уезд[d], Херсон губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 29 июль (11 август) 1908 (38 яшь) Симеиз[d], Ялта өязе[d], Таврия губернасы, Россия империясе |
| Күмү урыны | Поликурово мемориалы[d] |
| Ватандашлыгы | Россия империясе |
| Әлма-матер | Одесса университеты[d] |
| Һөнәре | йолдызбелгеч |
| Эш бирүче | Париж обсерваториясе[d] |
 | |
Тормыш юлы
үзгәртү1870 елның 8 (20) июлендә Херсон губернасы Ананьев өязе Николаевка (Ганское) авылында (хәзер Одесск өлкәсе) туган[2]. Әти-әнисе — Павел Петрович Ганский (1837—1910) һәм Елена Алексеевна Зимницкая. Абыйларының берсе — рәссам Пётр Ганский. Апасы Софья авиатор В. П. Быстрицкийга кияүдә була.
Ананьевск гимназиясендә (1883—1886) укый, аннары Ришель лицеенда (1886—1890), аны тәмамлаганнан соң математика фәннәре бүлеге буенча Новороссийск университетының физика-математика факультетына укырга керә. 1891 елда Мәскәү университетына күчә, әмма 1892 ел башында гаилә хәлләре буенча Новороссийск университетына кайта, аны 1894 елда тәмамлый. Аннары, 1897 елдан бирле, Сорбоннада астрономия, математика һәм физика классында укый. Париж янында Медон обсерваториясендә эшли.
1905 елдан — Пулково обсерваториясе хезмәткәре. Пулково обсерваториясенең Симеиз бүлеген оештыру инициаторы (1908).
1908 елның 29 июлендә (11 август) Симеизда фаҗигале рәвештә һәлак була[3]. Ялтада Поликурово зиратында җирләнгән.
Фәнни эшчәнлек
үзгәртүАлексей Ганскийның төп фәнни тикшеренүләре Кояш физикасына карый. Яңа Җиргә, Испаниягә һәм Урта Азиягә тулы кояш тотылуын күзәтү өчен экспедицияләрдә катнаша. 1897—1905 елларда кояшлы даимине билгеләү, кояш таҗын тотылусыз күзәтү, Чулпанны күзәтү өчен Монбланга 9 тапкыр менә. 1897 елда 11 яшьлек кояш циклында кояш таҗы формасының үзгәрүен күрсәтә. Шпицбергенга (1899, 1901) градус һәм гравиметрик үлчәүләр өчен Россия-Швеция экспедицияләрендә катнаша. Сыйфатлы кояш таплары фотографияләрен ала, кояш таҗы формасының таплар санына бәйле булуын ачыклый. 1905 елда аерым фотосфера гранулаларының уртача гомер озынлыгы 2-5 минут тәшкил итә, аннары алар таркала һәм яңалары белән алмаштырыла, дип билгели.
Рус астрономия җәмгыяте вице-президенты, Халыкара кояш комиссиясенең Рус бүлеге сәркатибе. Рус астрономия җәмгыяте исеменнән тапшырыла торган дәүләт Николай II премиясе (1901) һәм П. Ж. С. Жансен исемендәге премия һәм медаль (1904), Франциянең мактаулы легионы ордены белән бүләкләнә[4]. Аның исеме белән Ганский кратеры һәм 1927 елның 29 августында Симеиз обсерваториясендә С. И. Белявский һәм Н. Иванов тарафыннан ачылган кече планета (1118 Hanskya) атала.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Ганский Алексей Павлович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Некролог А. П. Ганского. // Исторический вестник. — 1908, октябрь. — Т. 114. — С. 372
- ↑ Тихов Г. А. Шестьдесят лет у телескопа
- ↑ Профиль А. П. Ганского на сайте Родовое гнездо
Әдәбият
үзгәртү- Колчинский И.Г., Корсунь А.А., Родригес М.Г. Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп. — Киев: Наукова думка, 1986. — 512 с.
- Перель Ю. Г. Выдающиеся русские астрономы. — М.—Л.: Гос. изд-во техн.-теорет. лит.,, 1951. — С. 194—211. — 216 с.
Сылтамалар
үзгәртү- Ганский Алексей Павлович «Родовое гнездо» сайтында