Александр Тарасов-Родионов
Александр Игнатьевич Тарасов-Родионов (1885 елның 25 сентябре (7 октябрь), Әстерхан — 1938 елның 3 сентябре, «Коммунарка», Мәскәү өлкәсе) — рус совет язучысы.
| Александр Тарасов-Родионов | |
|---|---|
 | |
| Туган | 25 сентябрь (7 октябрь) 1885 яки 7 октябрь 1885[1] Әстерхан, Россия империясе |
| Үлгән | 3 сентябрь 1938[2][1] (52 яшь) Бутово полигоны[d], Дрожжино[d], Ленинский район[d], Мәскәү өлкәсе, РСФСР, СССР |
| Үлем сәбәбе | утлы коралдан ату ярасы[d] |
| Күмү урыны | «Коммунарка» ату полигоны[d] |
| Ватандашлыгы | Россия империясе.svg){kind=small} СССР |
| Әлма-матер | Казан (Идел буе) федераль университеты |
| Һөнәре | язучы, хәрби хезмәткәр, прозачы, инкыйлабчы, офицер |
| Сәяси фирка | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Катнашкан сугышлар/алышлар | Беренче бөтендөнья сугышы |
Тормыш юлы
үзгәртү1905 елдан партия әгъзасы, ике тапкыр (1 нче тапкыр 1918 елның июлендә, 1917 елның июлендәге арест вакытындагы тәртибе өчен, 1919 елның апрелендә Тарасов-Родионовны партиядә торгызу турындагы үтенечне Сталин хуплый, аны чыгару турындагы карар гамәлдән чыгарыла[3]; 2 нче тапкыр 1921 елның декабрендә, 1925 елда кабат керә).
Февраль һәм Октябрь революцияләрендә актив катнаша. 1908 елда Казан университетының юридик факультетын тәмамлый, юрист. 1915 елда мобилизацияләнә, подпоручик (1917).
Гражданнар сугышында катнашучы, Эшче-крестьян Кызыл Гаскәре 53 нче укчы дивизиясендә, аннан соң армиянең кыр штабы башлыгы[4].
1922 елда демобилизацияләнә. 1924 елга кадәр Юстиция халык комиссариаты хезмәткәре, Бөтенроссия Үзәк башкарма комитеты каршындагы Югары революцион трибуналда тикшерүче булып эшли.
«Шоколад» (1922) әсәре белән сәнгать әдәбиятында дебют ясый, бу аның Ватандашлар сугышы вакыйгаларына багышланган һәм «кызыл террор» төшенчәсен үз эченә алган повесте. Тәнкыйтьчеләр-замандашлар, повестьның идея юнәлеше турында фикер алышканда, аның түбән сәнгать дәрәҗәсен таныганнар[5].
«Кузница» әдәби төркеменә керә, «Октябрь» (1922) төркемен оештыручыларның берсе, аннары Россия пролетар язучылары ассоциациясен оештыручыларның берсе була. 1936 елда Язучылар берлегеннән чыгарыла.
1938 елның 27 апрелендә шпионажда гаепләнү буенча кулга алына, 3 сентябрьдә хөкем ителә һәм шул ук көнне «Коммунарка»да атып үтерелә[6]. Үлгәннән соң реабилитацияләнә (1956). Реабилитацияләнгән башка күп кенә язучылардан аермалы буларак, аның китаплары, «Авыр повестьлар» җыентыгына кергән «Шоколад» повестеннән тыш, яңадан бастырылмый[7].
Бүләкләр
үзгәртү- Кызыл Байрак ордены. № 10972. 1930 ел.
Иҗат
үзгәртү
«Шоколад»
үзгәртүӘсәр беренче тапкыр 1922 елның декабрендә «Яшь гвардия» журналында (Тарасов-Родионов А.И. Шоколад // Яшь гвардия. 1922. № 6—7.). ССРБда биш тапкыр яңадан чыгарыла (1925, 1927, 1928, 1930, 1990).
Повесть реаль вакыйгалар буенча язылган, моны Ф. Э. Дзержинскийның В. В. Овсиенко истәлекләрендә китерелгән бәяләмәсе раслый: «Шундый очрак була, ләкин гомумиләштерергә кирәкми» («Революция рыцаре» — М., 1967. — 312.). Зудин прототипы — 1919 елның 23 августында атып үтерелгән Петроград ЧК коллегиясе әгъзасы Дмитрий Чудин[8].
Сочинениеләр
үзгәртүКитаплар
үзгәртү- Трава и кровь. Линев. (Повесть) // Октябрь. 1924. № 1.
- Тяжёлые шаги: Февраль. — М.—Л., 1928.
- Гибель барона. — 1931.
- Пятый патрон. — 1931.
- Тяжёлые шаги: Июль. — М., 1933.
Мәкаләләр
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / мөхәррир Н. Н. Скатов — 2005. — ISBN 5-94848-307-X
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ «Подтверждаю факт реабилитации т. Тарасова-Родионова…» (Из записки Сталина в ЦКК 17 ноября 1921 г.)
- ↑ Тарасов-Родионов А. Пролетарские перспективы военного дела и оживающий "Карфаген". — Харьков, 1919. — С. 23—31.
- ↑ Фельдман Д., Щербина А. Грани скандала: повесть А. И. Тарасова-Родионова «Шоколад» в политическом контексте 1920-х годов
- ↑ Списки захороненных в Коммунарке. 1938. Сентябрь, archived from the original on 2010-01-27, retrieved 2021-09-21
- ↑ Трудные повести. — М.: Молодая гвардия, 1990. — ISBN 5-235-00936-3
- ↑ А. В. Тишков. Дзержинский. — М., 1974. (Гл. XII)
Әдәбият
үзгәртү- Захарченко Н. М. Александр Игнатьевич Тарасов-Родионов. 2021 елның 21 сентябрь көнендә архивланган. — М.: Пробел-2000, 2012. — ISBN 978-5-98604-317-3
- Фельдман Д., Щербина А. Грани скандала: повесть А. И. Тарасова-Родионова «Шоколад» в политическом контексте 1920-х годов
- Щербина А. В. Повесть «Шоколад» А. И. Тарасова-Родионова в контексте истории советской журналистики 1920-х гг. Диссертация. — М., 2006.
Сылтамалар
үзгәртү- Тарасов-Родионов Александр Игнатьевич // Большой Энциклопедический словарь. — 2000.
- Тарасов-Родионов А. И. 2013 елның 23 июнь көнендә архивланган. // Литературная энциклопедия