Александр Талалян

Александр Талалян
Александр Талалян
Туган телдә исем	әрм. Ալեքսանդր Անդրանիկի Թալալյան
Туган	19 сентябрь 1928; Гетк[d], Александропольский уезд[d], Әрмән Совет Социалистик Республикасы, Кавказ арты Социалистик Федератив Совет Республикасы[d], СССР
Үлгән	9 август 2016 (87 яшь); Ереван, Әрмәнстан
Ватандашлыгы	СССР; Әрмәнстан
Әлма-матер	Ереван дәүләт университеты[d], РФА Математика институты[d] һәм РФА Математика институты[d]
Һөнәре	математик
Эш бирүче	Ереван дәүләт университеты[d], Әрмәнстан фәннәр академиясенең математика институты[d] һәм Ереван дәүләт университеты[d]
Сәяси фирка	Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Гыйльми дәрәҗә:	физика-математика фәннәре докторы[d] (1962)
Гыйльми исем:	профессор[d] һәм академик[d]

Википедиядә Талалян фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Александр Андраникович Талалян (әрм. Ալեքսանդր Անդրանիկի Թալալյան; 1928-2016) - совет һәм әрмән математигы, физика һәм математика фәннәре докторы, профессор, Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең корреспондент әгъзасы (1965), Әрмәнстан Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы (1994). Шул ук академиянең Математика институты директоры (1991-1996). Функцияләрнең метрик теориясенең әрмән фәнни мәктәбен оештыручы.

Биография

Әрмәнстан ССРның Ахурян өлкәсенең Гетк авылында 1928 елның 17 сентябрендә туган.

1951 елда Ереван дәүләт университетының физика һәм математика факультетын тәмамлый, 1951 - 1952 елларда бу университетта педагогик эш буенча Функцияләр теориясе кафедрасы ярдәмчесе булып эшли. 1952 - 1956 елларда В.А. Стеклов исемендәге Математика институты аспирантурасында профессор Д.Е. Меньшова җитәкчелеге астында укый.

1956 елдан ул Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең математика институтында - Әрмәнстан Милли Фәннәр Академиясендә фәнни хезмәткәр вазифасын үти, 1971 елдан - үзгәрүчән функцияләр теориясе бүлеге мөдире, 1991 елдан 1996 елга кадәр - әлеге институтның директоры була.

1965 елдан Ереван дәүләт университетының математика факультетында фәнни-педагогик эш белән беррәттән профессор, шул ук вакытта 1966 - 1968, 1970 - 1973 һәм 1988 - 1991 - Ереван дәүләт университетының Механика-математика факультеты деканы вазифаларын үти ^[4] ^[5] ^[6] ^[7].

Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше

А.А.Талалянның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге математика, тригонометрик һәм ортогональ серияләр теориясе һәм гармонияле анализ белән бәйле. А.А. Талалян үлчәнә торган функцияләрне күрсәтү буенча төп теореманы исбатлау өлкәсендә тикшеренүләр алып барган, ул 1956-нчы елда исбатлаган. A. A. Талалян беренче булып үз-үзен тулы ортонормаль системаларда конвергенция мәгънәсендә нуль серияләренең булуын ачыклады, моның өчен ул ортогональ сериянең яңа теорияләрен һәм ысулларын тапты. A. A. Талалян гомуми ортогональ серияләрне һәм Хаар һәм Уолш функцияләрендә серияләрнең үзлекләрен өйрәнде. A. A. Талалян әрмән фәнни мәктәбенең функцияләр теориясен оештыручы да була.

1956 елда ул "Крестьяннарның позициясе һәм 1918-1920 елларда Әрмәнстандагы крестьяннарның революцион гамәлләре" дигән темага кандидатлык диссертациясен, 1962 елда физика һәм математика фәннәре докторы дәрәҗәсе буенча "Кырымдагы әрмән колониясе тарихы" темасы белән докторлык диссертациясен яклады. 1965 елда аңа профессор исеме бирелә. 1965 елда ул Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең корреспондент әгъзасы, 1994 елда - Әрмәнстан Милли Фәннәр Академиясенең тулы әгъзасы итеп сайлана. A. A. Талалян ике йөздән артык фәнни хезмәт, шул исәптән монографияләр авторы ^[4] ^[5] ^[6] ^[7].

Искәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Әрмән совет энциклопедиясе / мөхәррир Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618
↑ математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
↑ ^4,0 ^4,1 Талалян, Александр Андраникович // Национальная академия наук Республики Армения
↑ ^5,0 ^5,1 Талалян, Александр Андраникович. Энциклопедия фонда «Хайазг». 2021-10-30 тикшерелгән.
↑ ^6,0 ^6,1 Академия наук Армянской ССР: Персональный состав 1943-1983. Ереван, 1984
↑ ^7,0 ^7,1 Меньшов Д. Е., Никольский С. М., Ульянов П. Л. Александр Андраникович Талалян (к шестидесятилетию со дня рождения) / УМН, 1989, 44:1(265), С. 233–234

Әдәбият

СССРда математика. 1958-1967: 2 томда / Җав. ред. С. В. Фомин һәм Г. Е. Шилов. - Мәскәү: Фән, Т. 2: Биобиблиография. Чыгарылыш 2. М-Я. - 1970. - 817-1579 б.

[_88ee59ecf54ce990-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Әрмән совет энциклопедиясе / мөхәррир Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718

[_1214ce53a18354b9-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618

[_ae03b371f5c5e530-3] математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984

[сс-4] 4,0 ^4,1 Талалян, Александр Андраникович // Национальная академия наук Республики Армения

[ст-5] 5,0 ^5,1 Талалян, Александр Андраникович. Энциклопедия фонда «Хайазг». 2021-10-30 тикшерелгән.

[яя-6] 6,0 ^6,1 Академия наук Армянской ССР: Персональный состав 1943-1983. Ереван, 1984

[юю-7] 7,0 ^7,1 Меньшов Д. Е., Никольский С. М., Ульянов П. Л. Александр Андраникович Талалян (к шестидесятилетию со дня рождения) / УМН, 1989, 44:1(265), С. 233–234

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]