Александр Бакунин

Александр Васильевич Бакунин (1924 елның 7 апреле — 1999 елның 2 апреле) — совет һәм Россия тарихчысы һәм педагогы, тарих фәннәре докторы (1968), профессор (1969), РСФСР атказанган фән эшлеклесе (1984).

Александр Бакунин
Туган	7 апрель 1924(1924-04-07) Тундрино, Сельское поселение Тундрино[d], Соргыт районы, Тубыл округы, Урал өлкәсе, РСФСР, СССР
Үлгән	2 апрель 1999(1999-04-02) (74 яшь) Екатеринбург, Россия
Әлма-матер	Урал дәүләт университеты[d]
Эш бирүче	Урал дәүләт техника университеты[d], Институт экономики УрО РАН[d], Урал дәүләт университеты[d] һәм Институт истории и археологии УрО РАН[d]
Гыйльми дәрәҗә:	тарих фәннәре докторы[d]
Гыйльми исем:	профессор

Тормыш юлы

Александр Бакунин 1924 елның 7 апрелендә Урал өлкәсенең Соргыт районы Тундрино авылында туган.

1939 елда җидееллык мәктәпне тәмамлый. 1939 елдан 1942 елга кадәр Тобол педагогия училищесында укый. 1942 елдан Эшче-Крестьян Кызыл Армиясе сафларына алына һәм эшләп килүче армиягә фронтка җибәрелә.

1945 елдан Совет Армиясе сафларыннан демобилизацияләнгәннән соң Төмән өлкәсенең Ялуторов районы Яңа-Лыбай җидееллык урта мәктәбенең хәрби әзерлек буенча уку-укыту бүлеге мөдире булып эшли башлый. 1946—1947 елларда Төмән педагогия институтының тарих факультетында укый. 1947 елдан 1951 елга кадәр А. М. Горький исемендәге Урал дәүләт университетының тарих-филология факультетында укый.

1951 елдан 1978 елга кадәр С. М. Киров исемендәге Урал политехник институтында педагогик эшчәнлек белән шөгыльләнә: 1951—1954 елларда — ассистент һәм 1954—1958 елларда — марксизм-ленинизм кафедрасы укытучысы, 1958—1962 елларда — СБКФ тарихы кафедрасы доценты, 1962—1964 елларда һәм 1966 елдан 1976 елга кадәр — СБКФ тарихы кафедрасы мөдире, 1964—1966 елларда — өлкән фәнни хезмәткәр, 1976—1978 елларда — СБКФ тарихы кафедрасы профессоры. 1955 елдан 1956 елга кадәр М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты каршындагы Иҗтимагый фәннәр укытучыларының квалификациясен күтәрү институтында яңадан әзерләү уза.

1978 елдан 1983 елга кадәр — Тарих секторы мөдире, 1983 елдан 1988 елга кадәр — ССРБ Фәннәр академиясенең Урал фәнни үзәгенең икътисад институтының тарих бүлеге мөдире, «Урал тарихы» күп томлыгын булдыручыларның берсе. 1988 елдан 1999 елга кадәр ССРБ Фәннәр академиясенең Урал бүлеге Тарих һәм археология институтында фәнни эш белән шөгыльләнә: 1988 елдан 1989 елга кадәр — фәнни эш буенча директор урынбасары, 1989—1992 һәм 1994—1999 елларда — баш фәнни хезмәткәр, 1992—1994 елларда — ил тарихы бүлегенең фәнни киңәшчесе. 1981—1984 елларда — Урал дәүләт университетының тарих факультетының СБКФ тарихы кафедрасы мөдире.

1956 елда «Коммунистик партиянең Урал колхозларын сәяси һәм хуҗалык ягыннан ныгыту өчен көрәше (1933—1934 еллар)» темасына тарих фәннәре кандидаты гыйльми дәрәҗәсенә диссертация яклый, 1968 елда тарих фәннәре докторы дәрәҗәсенә «Советлар Берлеге Коммунистик партиясенең сәнәгый Урал социалистик реконструкциясен тәмамлау буенча эшчәнлеге (1933—1937 еллар)» темасына диссертация яклый. 1959 елда доцент гыйльми исем бирелә, 1969 елда профессор-галим исеме бирелә.

Педагогик һәм фәнни эшчәнлектән тыш иҗтимагый-сәяси эш белән дә шөгыльләнә: 1946—1949 елларда Төмән педагогика институты һәм А. М. Горький исемендәге Урал дәүләт университеты комсомол комитеты секретаре урынбасары, 1952—1978 елларда Свердловск шәһәренең СБКФның Киров район комитеты әгъзасы, СБКФның Свердловск өлкә комитеты фәнни-методик советы штаттан тыш лекторы һәм әгъзасы, «Китап сөючеләр» җәмгыятенең «Сәяси китап» секциясе рәисе, ССРБ тарихчыларының милли комитеты әгъзасы. 1954—1962 елларда Урал политехник институты партия комитеты секретаре булып эшли. 1960 елдан 1961 елга кадәр — СБКФның Свердловск шәһәр комитеты әгъзасы. 1979—1980 елларда һәм 1984—1985 елларда ССРБ Фәннәр академиясенең Урал бүлеге Икътисад институты партия бюросы әгъзасы була. 1970—1990 елларда — «СБКФ һәм фәнни-техник прогресс» РСФСР Мәсьәләләр Советы җитәкчесе, СБКФ ҮК каршындагы Марксизм-ленинизм институты каршындагы СБКФ тарихы буенча Бөтенсоюз Координация советы әгъзасы, Урал дәүләт университеты докторлык диссертацияләрен яклау буенча махсуслаштырылган совет рәисе урынбасары.

Александр Бакунин тарафыннан җитмеш ике кандидат һәм унсигез фән докторы әзерләнгән. Ул өч йөз җитмештән артык фәнни эш авторы булып тора.

1984 елның 23 июлендә РСФСР Югары Советы Президиумының «тарихи фәнне үстерүдә һәм фәнни кадрлар әзерләүдә казанышлары өчен» Указы белән Александр Бакунинга «РСФСР атказанган фән эшлеклесе» мактаулы исеме бирелә.

1999 елның 2 апрелендә Екатеринбургта вафат була. Широкореченское зиратының мактаулы секциясендә җирләнгән.

Бүләкләр

• Хөрмәт Билгесе ордены (1971)
• «Хезмәттәге казанышлары өчен» медале (1961)
• «1941—1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Алманияне җиңгән өчен» медале (1945)

Исемнәр

• РСФСР атказанган фән эшлеклесе (1984)

Әдәбият

• Уральский государственный университет в биографиях / сост. В. А. Мазур; редкол.: В. В. Блажес [и др.]; под общ. ред. А. В. Подчиненова; [авт. биогр. ст. Н. М. Анненкова и др.]. — 3-е изд., испр. и доп. — Екатеринбург: Изд-во Урал. ун-та, 2010. — 616 с. — ISBN 978-5-7996-0550-6
• Уральская историческая энциклопедия / Рос. акад. наук. Урал. отд-ние. Ин-т истории и археологии; [Гл. ред. В. В. Алексеев]. — Екатеринбург: Академкнига, 2000. — 637 с. — ISBN 5-7691-0795-2
• Учитель и его школа. Коллективная монография, посвящённая 90-летию заслуженного деятеля науки РСФСР, профессора А. В. Бакунина. — Екатеринбург: Издательство УМЦ-УПИ, — 2015.
• Ученые Уральского научного центра Академии наук СССР: Биобиблиогр. указ. / Центр. б-ка УНЦ; [Сост. О. А. Былинкина и др.]. — Свердловск: УНЦ АН СССР, 1987. — 395 с.