Абхазиянең җиде изге урыны

Абхазиянең җиде изге урыны (абх. Абжьныха) яки абхазларның җиде изге урыны — Абхазия территориясендә Абхаз традицион дине тарафыннан изге буларак ихтирам ителгән җиде урын. Абхазиянең җиде изге урыны күпчелек этник абхазлар тарафыннан шул исәптән христианнар һәм мөселманнар тарафыннан ихтирам ителә.

Һәр изге урынның үз каһиннәр ыруы (фамилиясе) бар. Мәсьәлән, Дыдрыпш-ныха изге урынының каһин ыруы булып күрше Ачандара авылыннан Чибча крестьян фамилиясе вәкилләре тора, Лых-ныха изге урынының — Шакрыл дворян фамилиясе вәкилләре тора. Тарихи гомум-абхаз булган җиде изге урыннан башка, практик рәвештә һәр абхаз ыруының үз кечкенә изге урыны (абх. ажьыра) бар, кагыйдә буларак, ул ыру дога кылуларының урыны булып тора.

Абхазлар карашлары буенча изге урын алдында ялганлаган тиздән мәҗбури рәвештә җәза алачак, шуңа күрә Абхазиянең закон саклау органнары изге урыннарны еш «судья»лар буларак куллана.

Күпчелек абхазлар төп изге урын буларак — Дыдрыпшны таныйлар. Лашкендар тавында дога кылулар изге рәвештә 1990-ынчы еллар уртасында янә башланган булган. Дәүләтнең беренче шәхесләре шулай ук еш дога кылуларда катнашалар. 1992 елда грузин-абхаз сугышы вакытында Дыдрыпш-ныха тавында дога кылуны изге урыннан Абхазияне яклауны сорап шәхсән Абхазия җитәкчесе Владислав Ардзинба башкарган.

2012 елның 3 августында Сухумда оештыру җыелышында Абхазия каһиннәре Киңәшмәсе янә оештырылган булган.

Изге урын	Урнашуы	Район	Каһин (2012 елга)
Дыдрыпш-ныха	Ачандара авылы янында Дыдрыпш-ныха тавы	Гудаута районы	Заур Чичба
Лых-ныха	Лыхнашта аланы, Лыхны авылы үзәге	Гудаута районы	Сергей Шакрыл
Лдзаа-ныха	Пицунда районында Лдзаа авылы янында	Гагра районы
Инал-Куба	Псху авылы янында Инал-Куба тавы	Сухум районы
Адагуа ныха	Цабал авылы районында Адагуа тавы	Гульрипш районы
Лашкендар	Ткуарчал шәһәре янында Лашкендар тавы	Ткуарчал районы
Елыр-ныха	Илор авылы	Очамчыра районы	Галтер Шинкуба

Әдәбият

• Крылов А.Б. Религия и традиции абхазов. — М, 2001.