Plank waqıtı

Plank waqıtı - Plank berämlekläre sistemasında waqıt fundamental' berämlege, Sİ Xalıqara berämleklär sistemasında ≈ 5,391 16(13)×10⁻⁴⁴ s tigez.

Zur Şartlawda fäza-waqıt singulärlıqtan - ütä tığız qaynar xalätennän kiñäyä başlağan häm ber Plank waqıtı ütkännän soñ gravitatsion köçlär bütän köçlärdän ayırılğan

$t_{\text{P}}={\sqrt {\frac {\hbar G}{c^{5}}}}$ ≈ 5,391 16(13)×10⁻⁴⁴ sekunda

biredä

c — vakuumdağı yaqtılıq tizlege,

ħ — Dirak daimie,

G — gravitatsion daimi.

Fizik mäğnäse

Plank waqıtı däwamında yaqtılıq tizlege belän xäräkätlänüçe dulqın yäki massasız kisäkçek Plank ozınlığın uza.

Zur Şartlaw teoriäse buyınça başlanğıç waqıt mizgelendä barlıq fundamental' tä'sir iteşülär berläşkän bulğan. Soñraq fäza-waqıt ütä tığız qaynar xalätennän kiñäyä başlağan häm ber Plank waqıtı ütkännän soñ gravitatsion köçlär bütän köçlärdän ayırılğan.

Zur Şartlawdan soñ ütkän waqıt = (4,3×10¹⁷ s) = 8×10⁶⁰ Plank waqıtına tigez.

Zamança täcribälärdä iñ qısqa waqıt 10⁻¹⁸ s ülçänep bula, ul 10²⁶ Plank waqıtına turı kilä.

Sıltamalar

• Томилин К. А. Планковские величины // 100 лет квантовой теории. История. Физика. Философия : Труды международной конференции. — М.: НИА-Природа, 2002. — С. 105—113.
• Томилин К. А. Фундаментальные физические постоянные в историческом и методологическом аспектах. 2014 елның 14 июль көнендә архивланган. М.: Физматлит, 2006, 368 с, страницы 209, 215—218, 222, 223, 271, 311. (djvu)
• Max Camenzind. Compact Objects in Astrophysics: White Dwarfs, Neutron Stars and Black Holes. — Springer Science & Business Media, 2007. — P. 588. — 706 p. — ISBN 3540499121, 9783540499121.