İskeşähär

Şähär

İskeşähär
törekçä Eskişehir

İl	TörkiäTörkiä
Töbäk	Üzäk AnatoliäÜzäk Anatoliä
Koordinatalar	39°46′36″ т. к. 30°31′14″ кч. о.^HGЯO
Elekkege isemnär	Doriley
Mäydan	2678 km²
Märkäz bieklege	763 m
Räsmi tel	törekçä
Xalıq sanı	789 750 keşe (2012)
UTC	UTC+3
Telefon kodı	(+90) 222
Poçta indeksı	26 xxx
Räsmi säxifä	sıltama

[[Файл:|300px|İskeşähär (Җир)]]

İskeşähär (törekçä Eskişehir) - Törkiä şähäre, Üzäk Anatoliädä urnaşqan İskeşähär digän ilneñ märkäze.

Xalıq sanı 789 750 keşe (2012).

Ankaradan 250 km, Stambuldan 350 km, Kütahyadan 90 km yıraqlıqta, Porsuk yılğasında urnaşqan.

İskeşähärdä küp tatarlar yäşi.

Tarix

BEQ I meñyıllıqta frigiälelär şähärgä nigez sala, läkin qayber tarixçılar buyınça şähär 4000 yıl elek salınğandır.

Rim imperiäse çorında şähärdä xristianlıq taratılğan, qala Doriley (yunança Δορύλαιον) iseme astında bilgele.

1097 yılda şähär öçen sälcüklär täre yörtüçelärgä qarşı suğışa.

1115-1175 yıllarda Vizantiä şähärne yawlap kire qaytara.

1176 yılda Miriokefal bäreleşendä sälcüklär ciñä häm şähär Vizantiädän çığa, läkin törki telle pravoslaw yunannar 1922 yılğa qädär şähärdä yäşi äle.

XIV ğasırda İskeşähär - Ğosmanlı imperiäseneñ öçençe başqalası (Edirne şähären yawlap alğanğa qädär).

XIX ğasırdan birle Rusiä imperiäsennän şähärgä küp tatarlar küçenep kilä.

1921 yılda İskeşähärdä yunan ğäskäre häm Kemal törek ğäskäre arasında zur bäreleşlär uza, yunannar waqıtlıça ciñä, läkin 1922 yılda Törkiä ğäskäre şähären kire azat itä.

2013 yılda İskeşähär Törki Dönyanıñ mädäni başqalası itep saylana.

Mäğrifat

İskeşähärdä Törkiäneñ iñ zur Anatoliä universitetı (880 000 student belän dönyada öçençe urında tora) urnaşqan.

Mädäniät

İskeşähärlärdä küp tatarlar yäşi, alar Rusiä imperiäsendä ezärlekläwdän qaçıp küçengän (Qırımnan häm İdel-Ural buylarınnan). Şulay uq Bolgariädän, Romaniädän, Bosniädän töreklär kilä.

2013 yılda İskeşähärdä Türkvision Cır Bäygese uza.

Şähärdä Dönya muzeyları muzeyı (törekçä Dünya Müzeleri Müzesi) urnaşqan. Qalada şulay uq Arxeologik muzey, Aviatsiä muzeyı, Bäysezlek muzeyı, Zamança Pıyala Sänğäte muzeyı h.b. bar.

İskeşähärdäge küpçelek binalar Törkiä bäysezlege öçen suğıştan soñ (1919-1923) yañartıp tözelgän, läkin qayber iske yortlar da saqlanğan, mäsälän: Kurşunlu mäçete.

Frigiä borınğı şähäre Doriläum arxeologik qazuları İskeşähär yanında urnaşqan. Qala tabiği qaynar kükert çişmäläre belän tanılğan.

İqtisad

İskeşähär yök avtomobillär, timer yul lokomotivlar, istrebitel yörtkeçläre, awıl xucalığı texnikası, tuqımalar, kirpeç, tsement, ximikatlar, meerşaum, şikär citeşterä.

İskeşähär häm Ankara arasında berençe yuğarı tizlekle timer yul tözelgän.

Şähär yanında Anadolu hawa alanı bar.