Törek tele
(Törekçä битеннән юнәлтелде)
Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.
Törekçä ul Törki tellärneñ berse. Söyläşüçeläreneñ 70 millionı Törkiädä yäşi.
| Törekçä (Türkçe) | |
|---|---|
| İllärdä: | Törkiä |
| Töbäklär: | |
| Tulayım söyläşä: | 85 million |
| Däräcä: | 10 |
| Tel ğäiläse: | Altay telläre (bäxäsle)
|
| Räsmi xälät | |
| Räsmi tel sanala: | Törkiä, Kípr |
| Küzätüdä tora: | - |
| Tel kodları | |
| ISO 639-1 | tr |
| ISO 639-2 | tur, ota |
| SIL | TRK |
Dönyada taraluҮзгәртү
Räsmi tel buluҮзгәртү
SöylämnärҮзгәртү
YanğırışҮзгәртү
YazuҮзгәртү
Törek tele tatar tele belän çağıştıruҮзгәртү
Sayılar / İsäpҮзгәртү
Kaç? / Niçä, küpme?Үзгәртү
| 1 | bir | ber |
| 2 | iki | ike |
| 3 | üç | öç |
| 4 | dört | dürt |
| 5 | beş | biş |
| 6 | altı | altı |
| 7 | yedi | cide |
| 8 | sekiz | sigez |
| 9 | dokuz | tuğız |
| 10 | on | un |
| 11 | onbir | unber |
| 12 | oniki | unike |
| 13 | onüç | unöç |
| 14 | ondört | undürt |
| 15 | onbeş | unbiş |
| 16 | onaltı | unaltı |
| 17 | onyedi | uncide |
| 18 | onsekiz | unsigez |
| 19 | ondokuz | untuğız |
| 20 | yirmi | yegerme |
| 21 | yirmibir | yegerme ber |
| 30 | otuz | utız |
| 40 | kırk | qırıq |
| 50 | elli | ille |
| 60 | altmış | altmış |
| 70 | yetmiş | citmeş |
| 80 | seksen | siksän |
| 90 | doksan | tuqsan |
| 100 | yüz | yöz |
| 200 | ikiyüz | ike yöz |
| 1000 | bin | meñ |
| 10000 | onbin | un meñ |
| 1000000 | milyon | million |
| 37 | otuzyedi | utız cide |
| 125 | yüzyirmibeş | yöz yegerme biş |
| 1.5 | birbuçuk | ber yarım |
| 2/3 | üçte iki | öçtän ike |
| 1/2 | yarım | yartı, yarım |
| 1% | yüzde bir | ber prosınt, yözdä ber |
| 1+1 | bir çift | ber par |
| (1+1)+(1+1) | iki çift | ike par |
Kaçıncı? (Hangisi?) / Niçänçe? (Qaysı?)Үзгәртү
| 1 | birinci | berençe |
| 2 | ikinci | ikençe |
| 3 | üçüncü | öçençe |
| 4 | dördüncü | dürtençe |
| 5 | beşinci | bişençe |
| 6 | altıncı | altınçı |
| 7 | yedinci | cidençe |
| 8 | sekizinci | sigezençe |
| 9 | dokuzuncu | tuğızınçı |
| 10 | onuncu | unınçı |
| 11 | onbirinci | unberençe |
| 20 | yirminci | yegermençe |
| 31 | otuzbirinci | utız berençe |
Renkler / TöslärҮзгәртү
| beyaz, ak | aq |
| lacivert | zäñgär |
| mavi (gök) | kük |
| yeşil | yäşel |
| sarı | sarı |
| kırmızı, kızıl | qızıl |
| kahverengi | körän |
| turuncu | qızğılt-sarı |
| alacalı (alaca bulaca) | çuar |
| pembe | al, alsu |
| gümüş | kömeş |
| gri, boz | sorı |
| mor | miläwşä |
| açık | aqsıl |
| koyu | qarañğı |
| parlak | yap-yaqtı, açıq |
| açık mavi | aqsıl-zäñgär |
| parlak kırmızı | cete qızıl |
| koyu sarı | bik sarı |
| siyah, kara | qara |
| leylak, eflatun | miläwşä, şämäxä |
Sıfatlar / SífatlarҮзгәртү
| büyük | böyek |
| yüce (ulu) | olı, zur |
| yüksek, üstün | biek, yuğarı |
| sicak, kaynar | esse, qaynar |
| kirli, pis | pıçraq, şaqşı |
| koyu, yogun | quyı |
| ucuz | arzan |
| sert, katı | qatı |
| canlı, diri | canlı, tere |
| sıvık, açık (çay için) | sıyıq (çay öçen) |
| yağlı(semiz) | simez, maylı |
| ekşi | äçe |
| kısa | qısqa |
| güzel | matur, çibär, güzäl |
| yuvarlak | tügäräk |
| hafif | ciñel |
| küçük | keçkenä, bäläkäy |
| genç | yäş |
| sulu | yüeş, sulı |
| karanlak, bulutlu | qarañğı, yamansu |
| yumuşak | yomşaq |
| aşağı, alçak | tübän, tebenek |
| yeni | yaña |
| keskin, sivri | ütken |
| kötü, çaresiz | naçar |
| dolu | tulı |
| boş | buş |
| taze | saf, yaña |
| zayıf, güçsüz | zäğif, köçsez |
| tatlı | tatlı, ballı |
| yaşli, kart | qart, olı |
| eski | iske |
| kuru, susuz | qorı, susız |
| tuzlu | tozlı |
| gülünç, komik | kölkele, qızıq, komik |
| çiğ, pişmemiş | yüeş, dımlı, peşmägän |
| yürekli, bahadır | qíu, batır |
| karanlık | qarañğı |
| ılık | cılı |
| ağır | awır |
| iyi | yaxşı, äybät |
| soğuk, serin | suıq, salqın |
| temiz, pak | çista, päq |
| saf | saf |
| geniş | kiñ |
| ışık, aydın | yaqtı, açıq |
Zamirler / AlmaşlıqlarҮзгәртү
| Ben | Min |
| Sen | Sin |
| O | Ul |
| Biz | Bez |
| Siz | Sez |
| Onlar | Alar |
| Benim, benimki | Minem, mineke |
| Senin, seninki | Sineñ, sineke |
| Onun, onunku | Anıñ, anıqı |
| Bizim, bizimki | Bezneñ, bezneke |
| Sizin, sizinki | Sezneñ, sezneke |
| Onların, onlarınki | Alarnıñ, alarnıqı |
| Kendimi /özüme | Üzemne |
| Kendini/ özüne | Üzeñne |
| Kendi/özü | Üzen |
| Kendimizi | Üzebezne |
| Kendinizi | Üzegezne |
| Kendileri/ özleri | Üzlären |
| en | iñ |
| bütün, tam | böten, barlıq, barça |
| her | här, törle |
| Türlü kişiler var | Törle keşelär bar |
| o | tege |
| bu değil | bu tügel |
| hiçkimse | berkem dä, hiçkem |
| Burada hiçkimse yok | monda berkem dä yuq |
| hiçbirşey | hiçnärsä, hiçbernärsä |
| hiçkimseye söyleme | Berkemgä dä äytmä (söylämä) |
| o hiçbirşey bilmiyor | ul bernärsä dä belmi |
| onun hiçbirşeyi yok | anıñ bernärsäse dä yuq |
| o bugün boş | Ul bügen buş |
| Ben hiçbirşeye hayret etmiyorum | Min bernärsägä dä ğäcäplänmim |
| hiçkimseninki, hiç birininki | berkemneke dä |
| sorulacak kimse yok | soraşırğa berkem dä yuq |
| onu düşünmeye gerek yok | bu turıda uylap torası da yuq |
| mazaret yok | aqlanası yuq |
| kimdir | kemder |
| kim olursa | kem dä bulsa |
| bir kimse | berär kem |
| ne olursa | närsä dä bulsa |
| birkaç | berniçä |
| kaç? ne kadar? | niçä? ni qädär? niçäw? |
Dil / TelҮзгәртү
| konuş /söyle | söyläş |
| Maalesef ben tatarca bilmiyorum | Qızğanıç, min Tatarça belmim (söyläşmim) |
| Ben tatarca sözleşmeyi öğrenmek istiyorum | Min Tatarça söyläşergä öyränergä telim |
| Lütfen(zinhar) ağır konuşunuz | Aqrınraq söyläşegezçe, zínhar |
| O ne söyledi? | Ul ni söyläde? (Ul närsä äytte?) |
| anla | añla |
| Siz beni anlıyormusunuz? | Sez mine añlísızmı? |
| Ben sizi anladım (anlamadım) | Min sezne añladım (añlamadım) |
| Ben sizin söylediklerinizin hepsini anladım. | Min sez äytkännärneñ häresen (barısın) da añladım. |
| Lütfen, tekrar ediniz! | Zínhar, qabat äytep itegez. |
| söyleyiş | äyteleş |
| Bana tatarcanın söyleyişi zor geliyor. | Miña Tatarça äyteleş qíın kilä (birelä). |
| söz, kelime | süz |
| Bu kelimenin tatarcası nedir? | Bu süzneñ Tatarçası niçek? |
| Siz Başkırtça biliyor musunuz? | Sez Başqortça beläsezme? |
Selâmlaşma / SälâmläşüҮзгәртү
| Selâm! | Sälâm! |
| Merhaba! | İsänme(sez)! |
| Hayırlı günler (sabahlar, akşamlar)! | Xäyerle kön (irtä, kiç)! |
| Hoşgeldiniz, değerli dostlar (arkadaşlar)! | Räxim itegez (Xuş kildegez), qäderle duslar (arqadaşlar)! |
| Sizi gördüğüme memnunum(şad oldum). | Sezne kürüemä şatmın. |
| Hakkınızda çok şey işittim/duydum. | Xaqığız (Sezneñ turında) bik küp işettem. |
| Haliniz niçe? / Nasılsın(ız)? | Xällär(egez) niçek? |
| İyiyim. | Äybät. |
| Akrabalarınız nasıl? | Tuğannarığız niçek yäşi? |
| Hepsi iyiler. | Härese (barısı) isän-saw. |
Tanışmak / TanışuҮзгәртү
| İzninizle tanışabilir miyiz? | Sezneñ belän tanışırğa röxsät itegez. |
| Sizinle tanıştığımıza çok memnunum. | Sezneñ belän tanışuğa bik şatmın |
| Ben sizi bir yerde görmüş gibiyiym. | Min sezne qaydadır kürgän kebek. |
| ad, isim | isem, at |
| soyad, soyisim | näsel (iseme), famili |
| İsminiz nedir/nicedir? | İsemegez niçek? |
| İsmim... | İsemem... |
| Siz nerede yaşıyorsunuz? | Sez qayda yäşisez? |
| Ben Kazan şehrinde yaşıyourum. | Min Qazan şähärendä yäşim. |
| Siz nereden geldiniz? | Sez qaydan kildegez? |
| İstanbul'dan geldim. | Ístanbuldan kildem. |
Teşekkür / RäxmätҮзгәртү
| Teşekkür ederim, teşekkürler! | Räxmät! |
| İlginiz için teşekkürler! | İğtibarığız öçen räxmät! |
| Çok teşekkürler! | Bik zur räxmät! |
| Ben size çok borçluyum. | Min sezgä bik burıçlımın. |
| Rica ederim. | Räxmät äytmäsägez dä bula. |
| Çok memnunum. | Bik qänäğätmen. |
Vedalaşma, dilek bildirme / Xuşlaşu, teläk belderüҮзгәртү
| Hoşçakal(ınız)! | Xuş, saw bul(ığız)! İsän-saw qalığız! |
| Yeniden görüşmek üzere! | Yaña oçraşularğa qädär! |
| Hayırlı geceler! | Tınıç yoqı! |
| Hayırlı yolculuklar! | Xäyerle yul! |
| Selam söyle(yiniz)! | Säläm äyt(egez), tapşır(ığız)! |
| Görüşürüz! | Kureşerbez! |
| Yarına kadar!/Irağa kadar | İrtägägä qädär! |
Vücut organları / Tän öleşläre (organnarı)Үзгәртү
| saç | çäç |
| saç tara | çäçne tara |
| göz | küz |
| kara gözler | qara küzlär |
| diş | teş |
| diş fırçalamak | teşlärne tazartu |
| ayak | ayaq |
| ayağa giy | ayaqqa ki |
| baş | baş |
| başım ağrıyor | başım awırta |
| burun | borın |
| ağız | awız |
| parmaq | barmak |
| el | qul |
| tokalaşalım | qullarnı qısíq |
| kulak | qolaq |
| bıyık | míıq |
| bıyığı traş et | míıqnı qır |
| dil | tel |
İç organlar / Eç orğannarҮзгәртү
| ciğer | bawır |
| böbrek | böyer |
| bağırsaklar | eçäklär |
| kalp(yürek) | yöräk |
| mide | aşqazan |
Özür dilemek / Ğafu ütenüҮзгәртү
| Lütfen affediniz | Zínhar öçen ğafu itegez |
| Sona kaldığım için özür dilerim | Soñğa qalğanım öçen ğafu itegez |
| Çok üzgünüm | Bik qızğaniç |
| Affedersiniz, ben farklı düşünüyorum | Ğafu itegez. min ikençe törle uylím |
| Affedersiniz, ben size mani oluyor muyum? | Ğafu itegez, min sezgä qomaçawlímmı? |
Monı da qaraҮзгәртү
Tışqı sıltamalarҮзгәртү
- http://tugan-tel.at.tt/suezlek/tt-tr 2004 елның 12 июль көнендә архивланган. – Tatarça-Törekçä süzlek
 |
Bu bit mäqälä töpçege genä. Sez anı tulılandırıp, Wikipediägä yärdäm itä alasız. |